ریسک صندوق های شاخصی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های بسیار پایین آن است.

بررسی مالکیت و ریسک در صندوق های سرمایه گذاری مشترک

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 14 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله بررسی مالکیت و ریسک در صندوق های سرمایه گذاری مشترک

چکیده مقاله :

در تمام جوامع، از سویی برخی افراد با مازاد منابع روبرو می شوند و از سوی دیگر، بسیاری از فعالان اقتصادی دارای دانش فنی و تجربه عملی قابل قبول، فاقد منابع لازم برای سرمای هگذاری هستند. دراین میان بازارهای مالی کارا، بازارهایی هستند که با ارائه ابزارها و نهادهای مالی متنوع و با کارکردهای متفاوت به شایستگی از عهده تبادل وجوه مازاد میان خانوارها، بنگاه ها و دولت برآیند. صندوق های سرمای هگذاری مشترک از جمله نهادهای مالی بازار سرمایه شمرده می شوند که در طی سال های اخیر به جایگاه ویژه ای در این بازار دست یافته ریسک صندوق های شاخصی اند. رشد روزافزون این صندوق ها نماینگر اقبال عمومی به آن ها در عرصه اقتصاد ملی است. با توجه به نوظهور بودن صندوق های مشترک و اهمیت و ضرورت آشنایی بیشتر افراد، با این نهادها، تحقیق حاضر در ارتباط با عملکرد صندوق مورد توجه قرار گرفته است. در این تحقیق عوامل موثر بر بازدهی صندوق ها با توجه به بتای صندوق با استفاده از مدل رگرسیون بررسی شده است. بازده صندوق به عنوان متغیر وابسته و هشت عامل سن صندوق، اندازه صندوق، مالکیت صندوق، میزان وجه نقد نگهداری شده توسط صندوق، بتای صندوق، تحصیلات مدیر سرمایه گذاری صندوق، سن سرمایه گذاری صندوق و جنسیت مدیر سرمایه گذاری صندوق به عنوان عوامل اثرگذار و متغیرهای مستقل در نظر گرفته شده است. از بین 80 صندوق مشترک فعال در ایران، تعداد 23 صندوق با روش حذف سیستماتیک انتخاب گردیده است. اطلاعات مورد نیاز از سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران و همچنین سایت مربوط به صندوق ها در بازه زمانی 12 ماهه فروردین ماه 1391 تا اسفند ماه 1391 در بازه های ماهیانه اتخاذ شده است. در نهایت از بین هشت متغیر مورد نظر، تاثیر وجه نقد نگهداری شده توسط صندوق و بتای صندوق بر بازدهی صندوق ها مورد تایید قرار گرفت

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا CMMS03_422 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

نیک نام، متین و عباسی، ابراهیم و اندوز، کبری و اندوز، فهمیه،1393،بررسی مالکیت و ریسک در صندوق های سرمایه گذاری مشترک،سومین همایش ملی سالیانه علوم مدیریت نوین،گرگان،https://civilica.com/doc/311145

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1393، نیک نام، متین؛ ابراهیم عباسی و کبری اندوز و فهمیه اندوز )
برای بار دوم به بعد: ( 1393، نیک نام؛ عباسی و اندوز و اندوز )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• ابزری، مهدی و صمدی، سعید و تیموری، هادی.1387.بررسی عوامل موثر .
• احمدپور، ‌احمد.1385. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک. اقتصادی بورس.شماره57.ص2. .
• ایوبی مبرهن، حمیدرضا.1382.بررسی عوامل موثر برریسک سهام شرکت‌های پذیرفته شده .
• بهمدی، ‌هاشم. 1390.ارائه مدل پیش‌بینی بازده سهام شرکت‌های پذیرفته شده .
• پورزمانی، زهرا و روحی، علی و صفری، امیرمحمد. 1389.بررسی تاثیر .
• توی، مهدی و بیابانی، شاعر .1381.اثرات تغییر نرخ ارز بازار .
• چاوشی، بهنام. 390.صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در سهام.کارشناس مدیریت نظارت بر .
• حبیب نیا، علی و شاهمرادی، مرمونی.1388.صندوق سرمایه‌گذاری مشترک ابزاری کمکی .
• حسن پور، مجتبی. 1390.بررسی رابطه بین میزان سرمایه‌گذاری در سپرده .
• خاکی، غلامرضا.389 1.روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی.تهران.انتشارات .
• خدارحمی، بهروز واحمدی نیا، احمد و اغانی، رضا.1390. مدیریت صندوق‌های .
• خواجوی، شکرالله واله یاری ابهری، حمید و قاسمی میثم.391. آزمون .
• راعی، رضا و پویان فر، حمد.1389. مدیریت سرمایه‌گذاری پیشرفته، تهران .
• رهبر، فرهاد و مظفری خامنه، فرشید رمحمدی، شاپور.1386. موانع سرمایه‌گذاری .
• اء نژاد، منصوروانواری ابراهیم.1389. کاربرد داده‌های ترکیبی در روش تحلیل .
• سعیدی، علی و سعیدی، حسین. 1390.ارتباط بین جریان سرمایه صندوق‌های .
• سعیدی، علی و محسنی، قاسم و مشتاق، سعید.1389.عوامل موثر بر .
• سعیدی، علی و مقدسیان، ایمان.1389. ارزیابی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری درایران. .
• سفیدگر، محمد. 1390. بررسی تاثیر ساختار حاکمیت شرکتی بر عملکرد .
• Berkowitz, M. K., Qiu, J. (2003). Ownership, risk and performance .
• Carhart _ M .M ..(1997) , "On Persistence in Mutual .
• Chen , W .K .J. Chen and T .Ch .Chen .
• Golec _ J .H .(1996) , The Effects of Mutual .
• Javed , A .A. , (2008), " Swedish Mutual Funds .
• Jensen , M. C .(168) , _ _ Performance of .
• Sharp W. F (1966) "Mutual Fund Performance "Journal of Busines, .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، کاربرد، مزایا و معایب

برای کسب بازدهی مناسب در سرمایه‌گذاری، همواره این دانش فنی است که بیشترین تأثیر را در میزان بازدهی در شرایط معمولی بازار‌ها برای سرمایه‌گذاران دارد. تسلط کافی به این مهارت و پیگیری مداوم بازار‌ها ممکن است خارج از توان برخی از علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری باشد. از این روی سرمایه-گذاری غیر‌مستقیم معنا پیدا می‌کند که از ابزار‌های مهم آن می‌توان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد. این صندوق‌ها انواع مختلفی دارند که هر یک را در مقالاتی جداگانه تعریف و تشریح کرده‌ایم. در این مقاله ما به سراغ صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی خواهیم رفت و سعی می‌کنیم تا ابعاد مختلفی از تعریف، ارکان، نحوه‌ی عملکرد، چرایی تأسیس این نوع از صندوق‌ها، ترکیب پرتفوی و همین‌طور سایر مسائل مختلف مربوط به صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی را تشریح کنیم.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چیست؟

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. در آن‌ها شاخص خاصی از بازار‌های موجود در کشور مورد توجه قرار می‌گیرد و سعی می‌شود تا پرتفویی منطبق بر آن تهیه شود. در تشکیل این صندوق‌ها فرض بر آن است که شاخص بازار‌های مختلف همواره نسبت به سرمایه‌گذاری‌های منفرد در بلندمدت بازدهی بیشتری داشته‌اند. این فرض از مفهوم بازار کارا نشأت‌گرفته است. اینکه چه شاخصی در صندوق سرمایه‌گذاری موردتوجه قرار گیرد امری است که زمان تأسیس صندوق‌ها در ریسک صندوق های شاخصی اساس‌نامه و یا امیدنامه‌ی آن‌ها قید می‌شود.

به عبارت ساده‌تر در این شرکت‌ها پیروی از یک شاخص مبنا به‌عنوان یک هدف تلقی می‌شود و بنا بر آن که شاخص مدنظر چه چیزی باشد سبدی از دارایی مطابق آن تهیه می‌شود.

ارکان صندوق شاخصی

در غالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری برخی از ارکان مشابه یکدیگر بوده و صرفاً بعضی از ارکان به اقتضای نوع صندوق متغیر هستند. در ارتباط با ارکان مشابه صندوق در مقالات مربوط به سایر صندوق‌ها اشاراتی داشته‌ایم اما به‌هرحال شرح مجدد آن‌ها خالی ‌از لطف نیست.

مجمع صندوق شاخصی:

مدیر صندوق شاخصی:

متولی صندوق شاخصی:

بازارگردان صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی:

حسابرس صندوق شاخصی:

کارگزاران صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی:

نحوه‌ی سرمایه‌گذاری صندوق‌های شاخصی

همان‌طور که مطرح کردیم هر یک از صندوق‌های شاخصی، بسته به شاخصی از بازار مالی که انتخاب می‌کنند و در جهت انطباق و کسب بازدهی متناسب با آن عمل می‌کنند. ممکن است عملکردهای متفاوتی در محل سرمایه‌گذاری خود داشته باشند. محدوده‌های حداقلی و حداکثری سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در اساس‌نامه و امیدنامه‌های آن‌ها قید می‌شوند و مدیران موظف‌اند تا از آن حدود تعیین شده تبعیت کنند. به طور مثال اگر شاخص مدنظر، شاخص سی شرکت بزرگ بورس باشد باید حداقل هشتاد درصد از منابع صندوق در سهام و حق‌تقدم سی شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری شود و حداکثر بیست درصد در سهام سایر شرکت‌ها و اوراق با درآمد ثابت و سپرده و … سرمایه‌گذاری شود. این نسبت برای صندوق‌های مختلف متفاوت بوده و در امیدنامه‌ی آن‌ها قید می‌شود.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی

در ادامه به بررسی مزایا و معایب صندوق شاخصی می‌پردازیم و عناوین مربوط به معایب را تحت عنوان ریسک‌های صندوق مطرح خواهیم کرد.

ریسک کاهش ارزش دارایی های صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی:

ریسک کاهش ارزش بازاری واحد‌های سرمایه‌گذاری صندوق شاخصی:

ریسک نکول اوراق بهادار صندوق شاخصی:

ریسک ناشی از نوسان بازده بدون ریسک صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی:

ریسک انحراف بازدهی از شاخص موردنظر صندوق‌های شاخصی

مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی

یکی از مهم ترین مزایای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی علاوه بر تمامی مزایایی که در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم برای برخی افراد وجود دارد، همان علت به‌وجودآمدن این نوع صندوق‌ها که مبتنی بر فرضیه‌ی بازار کارا بود، هست. طبق این فرضیه بازدهی متوسط بازار در بلندمدت بیشتر از بازدهی تک سهم‌هاست. کم بودن میزان هزینه‌های تشکیل پرتفوی و بهینه‌یابی آن نیز از سایر مزایای سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها است. از دیگر مزایای این صندوق‌ها امکان کسب بازدهی‌های بالا تحت نوسانات بازار است.

اگر به سرمایه‌گذاری پریسک و درمقابل با امکان کسب بازدهی بالاتر از تورم علاقه دارید، صندوق‌های جسورانه می‌توانند گزینه‌ی مناسبی برای شما محسوب شوند.

نحوه‌ی مبادله‌ی صندوق‌های شاخصی

این صندوق‌ها ممکن است با هر دو ساختار صدور و ابطال یا خریدوفروش (ETF) باشند. اگر ساختار خریدوفروش باشد به وسیله‌ی کد بورسی قابل معامله هستند و اگر ساختار صدور و ابطال باشد از طریق مراجعه به سایت و شعب صندوق می‌توان به مبادله‌ی آن اقدام کرد.

جمع‌بندی

در این مقاله به معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی پرداختیم. ارکان آن را تعریف کردیم و مزایا و معایب آن را مطرح کردیم. داده‌های آماری در طول چند سال اخیر بازدهی شاخص‌ها خصوصاً شاخص‌های مرتبط با بازار سهام آن‌قدری بودند که بر سرمایه‌گذاری‌های دیگر خصوصاً برای افرادی که وقت و تخصص کافی برای سرمایه‌گذاری ندارند ارجحیت پیدا کند. برای دسترسی به سایر محتواهای آموزشی و تحلیلی، وارد شوید .

صندوق سرمایه‌گذاری (مبتنی بر شاخص) چیست؟

صندوق‌های سرمایه گذاری یکی از بهترین ابزارهای سرمایه‌گذاری برای افراد تازه‌وارد و حتی معامله‌گران فعال بازار بورس محسوب می‌شوند. در مقاله‌های قبلی به صورت کامل به انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از قبیل صندوق قابل معامله در بورس (ETF)، صندوق مختلط و صندوق درآمد ثابت اشاره کردیم. هر کدام از این صندوق‌ها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و سرمایه‌گذاران با توجه به میزان ریسک‌پذیری و اهداف خود، یک یا چند مورد را انتخاب می‌کنند. در این مقاله قصد داریم به معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص و مزایا و معایب آن‌ها بپردازیم.

این ویدئو را حتما ببینید!

صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص چیست؟

همان‌طور که از نام این صندوق پیدا است، هدف اصلی آن تطابق پرتفوی بورسی سرمایه‌گذار با شاخص بازار اوراق بهادار است. صندوق‌های مبتنی بر شاخص معمولا سرمایه خود را بر اساس چارچوب‌های تعریف شده در یکی از شاخص‌های مورد نظر در بازار بورس، برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کنند. منظور از شاخص در این تعریف، الزاما شاخص اصلی بازار بورس نیست! این شاخص می‌تواند هر یک از شاخص‌های موجود در این بازار را شامل شود. معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند در این صندوق خرید و فروش داشته باشند که یک سرمایه‌ تازه توسط سرمایه‌گذار جدید به صندوق وارد شود یا سرمایه‌ای از صندوق به دلیل خروج یکی از سرمایه‌گذاران، کم شود.

همان‌طور که اشاره کردیم، رکن اصلی در این صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شاخص مبنایی است که امور صندوق بر اساس آن، برنامه‌ریزی می‌شود. این شاخص می‌تواند شاخص طلا، مسکن یا هر شاخص دیگری باشد اما این صندوق‌ها در بازار بورس بیشتر مبتنی بر شاخص اصلی بازار یعنی شاخص سهام هستند. بر این اساس، قابل درک است که دارایی این صندوق‌ها از سهام شرکت‌های بزرگ، که بر شاخص بازار تاثیر می‌گذارند، تشکیل می‌شود.

نحوه پیدایش صندوق‌های مبتنی بر شاخص

همان‌طور که اشاره کردیم هدف اصلی در این صندوق‌ها، پیروی از یک شاخص مبنا است که در این چارچوب پرتفوی بورسی بتواند نزدیک به شاخص اصلی بازار حرکت کند. نظریه شکل‌گیری این صندوق‌ها از «فرضیه بازار کارا» الگوبرداری شده است. شخصی به نام جان بوگل (John Bogle) تلاش کرد بر اساس این فرضیه اولین صندوق مبتنی بر شاخص S&P500 طراحی و راه‌اندازی کند که در این مسیر موفق بود و توانست یکی از بهترین شرکت‌های مدیریت دارایی جهان را تاسیس کند.

تفاوت صندوق‌های مبتنی بر شاخص با صندوق‌های سهامی

همان‌طور که می‌دانید نوع ترکیب دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار بورس، استراتژی اصلی صندوق‌ها را تعیین می‌کند. صندوق‌های شاخصی بسیار شبیه به صندوق سهامی هستند اما تفاوت‌هایی نیز دارند. یکی از ریسک صندوق های شاخصی تفاوت‌های موجود بین این دو صندوق، انتخاب سهام شرکت‌های بورسی است. صندوق‌های شاخصی بنا به چارچوب‌هایی که برای آن‌ها تعریف شده، تمایل دارند دارایی خود را از سهام شرکت‌های بزرگ تشکیل دهند اما دارایی صندوق‌های سهامی بیشتر، از سهام شرکت‌هایی است که منجر به سود می‌شوند. در ضمن صندوق‌های مبتنی بر شاخص معمولا ۸۰ درصد از دارایی خود را به خرید سهام شرکت‌های بزرگ و مابقی را برای خرید اوراق قرضه، سپرده‌های با درآمد ثابت و … اختصاص می‌دهند.

صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص مناسب چه افرادی است؟

با توجه به توضیحات ارائه شده در بخش قبلی، متوجه شدیم که ریسک صندوق‌های شاخصی نسبت به صندوق‌های سهامی کمتر است. این نوع صندوق بیشتر مناسب افرادی است که به دنبال یک سرمایه‌گذاری مطمئن در بازار بورس هستند. معمولا افرادی که در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، زمان یا دانش کافی برای معاملات مستقیم در بازار بورس را ندارند. پس صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای این افراد بهترین گزینه هستند. صندوق مبتنی بر شاخص برای افراد تازه‌وارد در بازار بورس، گزینه مناسبی به شمار می‌آید.

مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص

1. اولین و بزرگ‌ترین مزیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، کاهش یا حذف هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت صندوق است. این صندوق‌ها در نهایت باید مطابق با شاخص مبنا پیشروی کنند و نیازی به برنامه‌ریزی و مدیریت خاص ندارند. با این کار تا حد زیادی در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود.
2. نقش مدیریت در این صندوق‌ها حذف می‌شود چرا که هدف یک مدیر در صندوق، کسب سود است در صورتی که در این صندوق‌ها سعی می‌شود تمام حرکات و تصمیم‌گیری‌ها به شاخص مبنا نزدیک باشد.
3. زمانی که بازار بورس در وضعیت مناسبی است یا به عبارت دیگر در بازار گاوی، صندوق‌های مبتنی بر شاخص به شکل فوق‌العاده‌ای عمل می‌کنند و سودهای خوبی برای سرمایه‌گذاران کسب می‌شود.

معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص

زمانی که اوضاع بازار مناسب نیست و به صورت مکرر درگیر نوسان‌های قیمتی می‌شود، صندوق‌های سرمایه‌گذاری انعطاف خوبی دارند و با مدیریت و برنامه‌ریزی مناسب از این شرایط سربلند خارج می‌شوند اما صندوق‌های مبتنی بر شاخص این انعطاف‌پذیری را در مقابل نوسانات بازار ندارند و ممکن است سرمایه‌گذاران را با ضرر مواجه کنند. برای نمونه می‌توان به صندوق مشترک آگاه اشاره کرد که از ابتدای تاسیس در سال ۱۳۸۷ تا کنون، بیش از ۳۹ هزار درصد بازدهی داشته است و با مدیریت حرفه‌ای، توانسته است دارایی سرمایه‌گذاران را از گزند نوسانات بازار در امان نگه دارد. این صندوق به عنوان پربازده‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری کشور شناخته می‌شود.

تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص در کشورهای غربی بسیار زیاد است اما در ایران فقط سه صندوق بر این اساس فعالیت می‌کنند:

• صندوق شاخصی فیروزه (ETF)
• صندوق شاخصی کارآفرین
• صندوق شاخصی کاردان (ETF)

سخن آخر

در این مقاله به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص پرداختیم. هدف اصلی صندوق‌های مبتنی بر شاخص این است که مطابق با یک شاخص مبنا در حرکت باشند و در نهایت، یک پرتفوی بورسی متناسب با شاخص در بازار ایجاد کنند. این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های در سهام ریسک کمتری دارند و گزینه مناسبی برای یک سرمایه‌گذاری امن به شمار می‌آیند.

انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ایران

پیش‌تر انواع روش‌های سرمایه‌گذاری در بورس را برایتان شرح دادیم. طی مطلبی جداگانه مزایای سبد گردانی در بورس را توضیح دادم.

هرچند در مقاله‌ی قبلی مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را برایتان بازگو کردم، اما این صندوق‌های سرمایه‌گذاری یکی دو تا نیستند! منظورم در تعداد آن‌ها نیست بلکه در ماهیت آن و تنوع دارایی‌های آن است.

آنچه بَنا دارم در این جستار بدان بپردازم، بررسی انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری ازنظر ماهیت و تنوع دارایی است. این نوشتار به شما کمک خواهد کرد تا بهترین نوعِ صندوق را جهت سرمایه‌گذاری برگزینید.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت

بدون شک یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرطرفدار با اختلافِ فاحش نسبت ریسک صندوق های شاخصی به سایر صندوق‌ها، صندوق‌های درآمد ثابت (Fixed Income) است.

اختلافِ فاحش را به حیثِ مجموع دارایی‌های تحت مدیریت این نوع صندوق‌ها عرض کردم.

طبق آماری که از سال ۹۳ در دسترس است حجم دارایی‌های این نوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از ۵ برابر سایر صندوق‌ها است.

سازوکار این صندوق‌ها نیز همانند سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر مبنای تحصیل وجوه خردِ سرمایه‌گذاران است. درواقع با انتشار و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری، مبالغ خرد را جمع‌آوری و آن‌ها را در اوراق مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. تنها تفاوت فاحش این صندوق‌ها با سایر، در نسبتِ وزنِ دارایی‌ها در این نوع صندوق‌ها است.

همان‌طور که تصویر بالا حکایت می‌کند، طبق قوانین حداقل ۷۰% دارایی‌های صندوق‌های درآمد ثابت ریسک صندوق های شاخصی را اوراق مشارکت تشکیل می‌دهد.

اوراق درآمد ثابت شامل: انواع سپرده بانکی، اوراق مشارکت دولتی، گواهی سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت است.

سیاست تخصیص دارایی‌ها در صندوق‌های درآمد ثابت ایجاب می‌کند تا بخش عمده‌ی وزنِ پرتفوی آن‌ها را دارایی‌های بدون ریسک تشکیل دهد. این مسئله دو نکته را در پسِ ماهیت این صندوق‌ها آشکار می‌سازد:

۱- سودآوری محدود:

بازدهی این صندوق‌ها مشابه با اوراق و سپرده‌های بانکی است یا در همان حد است.

۲- ریسک بسیار کم:

این نوع صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیر نیستند و بیشتر به دنبال حفظ ارزش دارایی خود هستند، توصیه می‌گردد.

طبق قانون این صندوق‌ها مجازند حداکثر تا ۳۰% از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کنند؛ اما هیچ حداقلی هم برای این منظر قید نشده است! و در عمل این میزان بسیار کم‌تر است! درواقع اغلب آن‌ها ترجیح می‌دهند سهم ۳۰% سهام (که طبیعتاً ریسک به همراه دارد) را نیز به اوراقِ درآمد ثابت تبدیل کنند.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۳۰ صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها حدود ۲۸۰۰ میلیارد ریال بوده است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام

نقطه‌ی مقابلِ صندوق‌های درآمد ثابت، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام است. صندوقِ در سهام، به صندوق‌هایی گفته می‌شود که حداقل ۷۰% ترکیب دارایی‌های آن‌ها را سهام پذیرفته‌شده در بورس یا فرابورس تشکیل می‌دهد.

پرواضح است سرمایه‌گذاری در سهام، ریسک‌های قابل‌توجهی به همراه دارد. با توجه به اینکه وزنِ عمده‌ی دارایی‌های این نوع از صندوق‌ها را، سهام تشکیل می‌دهد، به همان میزان خطر بالقوه‌ی آن‌ها بیشتر است.

مطابق تصویر: برخلاف صندوق‌های درآمد ثابت، نباید بیشتر از ۳۰% دارایی‌های این صندوق‌ها به اوراق درآمد ثابت اختصاص داده شود.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۷۰ صندوق سرمایه‌گذاری در سهام در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها حدود هزار میلیارد تومان بوده است.

ازجمله ویژگی‌های مثبتِ صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، می‌توان به برخورداری از امکان سود بیشتر (البته با ریسک بیشتر) اشاره کرد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط

حد واسط بین صندوق‌های درآمد ثابت و صندوق‌های در سهام را، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط تشکیل می‌دهد. تنوع و ترکیب دارایی‌های این نوع از صندوق‌ها همان‌گونه که از نام آن مشخص است، چیزی بین درآمد ثابت و صندوق‌های در سهام است.

مطابق قوانین فعلی این صندوق‌ها مجاز هستند بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از هرکدام از اوراق با درآمد ثابت یا سهام را به پرتفوی خود اختصاص دهند. این نوع صندوق‌ها حداقل بر اساس آمار فعلی، محبوبیت بسیار کمی رابین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۱۰ صندوق سرمایه‌گذاری مختلط در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها به ۵۵ میلیارد تومان هم نمی‌رسد!

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس (ETF) نوع دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محسوب می‌شود. واحدهای این صندوق‌ها در بورس قابل دادوستد هستند. این صندوق‌ها همانند سهام، طی روز معامله می‌شوند و ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند.

همانند دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری ذکرشده، سرمایه‌گذاران پول خود را در اختیار صندوقی قرار می‌دهند که یک گروه مدیریتی حرفه‌ای پشت آن هستند. آن‌ها با تشکیل پرتفویی از سهام و اوراقِ مختلف، تلاش می‌کنند ارزش واحدهای صندوقِ خود را افزایش دهند.

این نوع صندوق‌ها بیش از ۲۰ سال است که در جهان گسترش‌یافته‌اند و در طول یک دهه‌ی گذشته رشد چشمگیری را ریسک صندوق های شاخصی داشته‌اند. اولین ETF در سال ۱۹۹۳ بانام اسپایدر (SPDR) به بازار معرفی گردید. هدف این صندوق پیروی از شاخص S&P۵۰۰ بود.

مطابق آمار، مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF در ایالات‌متحده از ۱۰۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۲ به ۱.۶۷۵ میلیارد دلار تا پایان سال ۲۰۱۳ رسیده است.

گفتیم که این صندوق‌ها ساختاری شبیه به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند. همان‌طور که اطلاع دارید ارزش هر واحد از یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک تنها در پایان روز مشخص می‌شود. در این صورت پس از محاسبه‌ی خالصِ ارزشِ دارایی‌ها (که اصطلاحاً به آن NAV گفته می‌شود) می‌توان آن‌ها را خریدوفروش کرد؛ اما برخلاف دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، هر واحد از ETF ها را می‌توان همانند سهام و در طول روز معامله کرد!

این مطلب به‌شدت نقد شوندگی این صندوق‌ها را (نسبت به انواع دیگر) بالابرده است. از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد این صندوق‌ها برخورداری از معافیت‌های مالیاتی است. درواقع معامله‌ی واحدهای ETF ها بسیار کم‌هزینه است. البته نباید فقط ویژگی‌های مثبت این صندوق‌ها را آب‌وتاب داد! صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس، معایبی هم دارند.

اَندر مضراتِ ETF ها

به دلیل آنکه این صندوق‌ها همانند سهام معامله می‌شوند، ممکن است سهام آن قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل، به قیمت‌های متفاوت از خالص دارایی، معامله شوند!

به دلیل طولانی شدن این جستار از توضیح بیشتر معایب ETF ها چشم‌پوشی می‌کنیم.

خوشبختانه در ایران نیز از اواسط سال ۱۳۹۲ اولین صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در فرابورس، پذیره‌نویس گردید که به‌مرور بر تعداد و تنوع آن‌ها افزوده‌شده است.

مطابق با آخرین آمار سازمان بورس تا پایان سال ۱۳۹۳ مجموعاً ۷ صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله در ایران شکل‌گرفته که مجموع دارایی‌های تحتِ مدیریت آن‌ها به بیش از ۱۴۴ میلیارد تومان می‌رسد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص (Index fund) گونه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که هدفشان پیروی از یک شاخص مبنا هست. هدفِ این نوع صندوق‌ها صرفاً اِنطباق دارایی‌های پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص بازار بورس است.

توجه کنید شاخص مذکور می‌تواند شاخص سهام، شاخص صنعت یا اوراق قرضه باشد.

یقیناً تنوع دارایی‌ها به شکلی متناسب با شاخصِ مبنا است. این مهم باعث می‌شود تا بتوان عملکردی مشابه عملکرد شاخص موردنظر ایجاد کرد. نباید فراموش کنیم که در این نوع از صندوق‌ها، نقشِ مدیریت یک نقشِ غیرفعال است. درواقع وظیفه مدیران این صندوق‌ها، کسب سود نیست! آن‌ها فقط می‌کوشند تا وزن اوراقِ در سبد را متناسب با عملکرد شاخص فوق تطبیق دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، ملزم هستند منابع خود را متناسب با تغییرات شاخص موردنظر سرمایه‌گذاری کنند؛ بنابراین آن‌ها اجازه‌ی انجام حرکات انتحاری یا معاملات آتی را ندارند!

لازم است بدانیم که انجام معاملات خرید یا فروش سهام همیشه ضرورت ندارد! صندوق‌های شاخصی، تنها زمانی اقدام به خریدوفروش سهم می‌کنند که ضرورت ایجادشده باشد. این مهم معمولاً زمانی اتفاق می‌افتند که وجوه جدیدی به‌واسطه‌ی سرمایه‌گذاری جدید وارد صندوق شده باشد. معمولاً دلیل فروش سهام نیز خروج یک سرمایه‌گذار از صندوق است.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های بسیار پایین آن است.

ایده‌ی اصلی شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی بر اساس نظریه بازار کارا (Efficient Market Hypothesis) هست. هرچند که توضیح کامل این نظریه‌ی مالی در این جستار مشکل است؛ اما به‌طور خلاصه مطابق با نظریه‌ی بازارِ کارا، انتظارات و اطلاعات همه مشارکت‌کنندگان بازار به‌خوبی در قیمت‌ها منعکس می‌شود. بنا بر وجود تفکرات و رویکردهای مختلف سرمایه‌گذاران، به این نتیجه خواهیم رسید که هر سرمایه‌گذار، خود، یک پارامترِ اثرگذار بر قیمت است؛ بنابراین تغییر قیمت‌ها غیرقابل‌پیش‌بینی هستند!

هرچند که در ردِ ادعای این نظریه فرضیه‌های دیگری روی کارآمد؛ اما مطابق نظریه‌ی بازار کارا، نمی‌توان بدون متحمل شدن ریسک، بازدهی بالاتر از شاخص بازار به دست آورد. همین ایده بود که باعث شد افتتاح اولین صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی توسط سرمایه‌گذار آمریکایی جان بوگل کلید بخورد.

بر اساس آخرین اطلاعات تابه‌حال، سه صندوق شاخصی در ایران تأسیس‌شده است که بیش از ۲۹ میلیارد تومان دارایی تحت مدیریت آن‌ها است.

صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان

بیایید فرض کنیم می‌خواهیم در بازار املاک سرمایه‌گذاری کنیم. تنها مشکلی که وجود دارد و آن اینکه فقط پنج میلیون تومان موجودی داریم. مطمئناً انتظار نداریم کلید آپارتمان را با پنج میلیون به ما بدهند و الباقی آن را نیز ببخشند! هر شخصی که تابه‌حال، دستی در مِلک و املاک داشته باشد می‌داند که سرمایه‌گذاری با مبالغ خرد امکان‌پذیر نیست.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان دقیقاً به همین منظور ساخته‌شده‌اند. این روش جایگزین سرمایه‌گذاری سنتی است و با سرمایه‌گذاری خرد نیز امکان‌پذیر است. این صندوق‌ها ساختار منظمی دارند که افراد می‌توانند حتی با سرمایه‌های کوچک از سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات بی‌بهره نمانند.

همانند دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری این‌ها نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار تأسیس و حسابرسی می‌شود. این صندوق‌ها پس از اخذ مجوزهای لازم، با تجمیع سرمایه‌های خرد آن‌ها را در پروژه‌های ساختمانی مشخص سرمایه‌گذاری می‌کنند. هر صندوق برای هر پروژه، هزینه‌ها و مدت‌زمان پیش‌بینی را در امید نامه‌ی خود ذکر می‌کند.

معمولاً در این صندوق‌ها سَندی بنام امید نامه وجود دارد.

امید نامه سندی است که چشم‌انداز سرمایه‌گذاری را به همراه سود احتمالی عایدی و مدت‌زمان پروژه مشخص می‌کند.

سرمایه‌گذاران با بررسی اساسنامه، امید نامه و طرح توجیهی، اطلاعات لازم را اخذ و نسبت به سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرند. بدانیم که این صندوق‌ها عمرمحدود و مشخصی دارند! درواقع پس از اتمام پروژه، مدیر صندوق (با تأیید سازمان بورس) اقدام به فروش یا پیش‌فروش واحدهای ساختمانی می‌کند. طبیعی است عواید ناشی از فروش بین سرمایه‌گذاران تقسیم خواهد شد.

بر اساس آخرین اطلاعات تنها یک صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان در ایران تأسیس‌شده است که تا پایان سال ۱۳۹۳ بیش از ۳۳ میلیارد تومان دارایی تحت مدیریت آن بوده است.

سخن نویسنده

به لطف خداوند صندوق‌های سرمایه‌گذاری زیادی در کشور تأسیس‌شده است. نباید فراموش کنیم که تمامی این صندوق‌ها تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار است. درواقع تمامی نهادهای مالی مرتبط با سازمان بورس جزء سالم‌ترین و شفاف‌ترین نهادهای مالی کشور هستند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را به ما می‌دهند تا با مبالغ خرد، ریال‌های خود را سرمایه‌گذاری کنیم. اینکه پولِ خود را در چه صندوقی قرار دهیم کاملاً به سبک و سیاق سرمایه‌گذار در مواجهه‌ی با ریسک بازمی‌گردد. شاید مطلب بعدی رها سرمایه که به مقایسه‌ی عملی این صندوق‌ها می‌پردازد، افق تصمیم‌گیری شفاف‌تری را پیش روی شما ترسیم کند.

منوی جذاب سرمایه گذاری

دنیای اقتصاد-محمدرضا محمدزمانی کارشناس بازار سرمایه : پس از رکود حدود دو ساله بورس تهران و زیان کم‌سابقه معامله‌گرانی که تصمیم گرفته بودند سرمایه‌ بیشتری را به صورت مستقیم وارد گردونه معاملات سهام کنند، مزیت‌های سرمایه‌گذاری از کانال صندوق‌ها بیش از گذشته نمایان شد. این یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم است که در کشورهای توسعه‌یافته سال‌هاست مورد توجه قرار گرفته است و روز به روز نیز بیشتر مورد اقبال صاحبان سرمایه قرار می‌گیرد. به‌عنوان نمونه در کشور آمریکا که تجهیز منابع از طریق بازار سرمایه صورت می‌پذیرد، در سال ۱۹۸۰ صرفا ریسک صندوق های شاخصی ۷/ ۵درصد خانوارها اقدام به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌ها کرده بودند که این رقم در سال۲۰۲۰ به ۷/ ۴۵درصد افزایش یافت. از جمله مزایای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم می‌توان به مدیریت حرفه‌ای، بهره‌مندی از مزایای جانبی، نظارت و شفافیت اطلاعاتی و صرفه‌جویی در استخراج دیتا و تحلیل نسبت به مقیاس اشاره کرد. بررسی‌ چندساله عملکرد برخی از صندوق‌های سهامی و شاخصی در سال‌های اخیر در ایران نیز از جذابیت بالای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم حکایت می‌کند؛ جایی که ۲۷صندوق از ۸۹صندوق سرمایه‌گذاری بازدهی بیشتری از شاخص کل داشتند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم به شمار می‌روند که در سال‌های اخیر مورد توجه سرمایه‌گذاران جهان قرار گرفته‌اند. توسعه این شیوه سرمایه‌گذاری، زمینه‌‌‌ساز تجهیز منابع سرمایه‌‌‌ای به بخش مولد اقتصاد از طریق تامین مالی بنگاه‌‌‌های اقتصادی است. یکی از دلایل محبوبیت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، افزایش چشمگیر حجم و سرعت گردش اطلاعات و ماهیت تخصصی‌‌‌ این فعالیت است. برای مثال، در آمریکا که تجهیز منابع از طریق بازار سرمایه صورت می‌‌‌پذیرد، در سال 1980 صرفا 7/ 5‌درصد خانوارها اقدام به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌ها کرده بودند؛ اما این رقم در سال 2020 به 7/ 45‌‌‌درصد افزایش یافته است.در حال‌‌‌‌‌‌‌‌‌ حاضر، 327صندوق سرمایه‌گذاری در ایران مشغول ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ فعالیت هستند که از این تعداد 102صندوق از نوع سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، 89صندوق از نوع سرمایه‌گذاری در سهام و 22صندوق از نوع سرمایه‌گذاری مختلط هستند. جمع ارزش صندوق‌های با ماهیت سرمایه‌گذاری در سهام 61‌هزار میلیارد تومان است که در مقایسه با ارزش بازار بورس و فرابورس، بسیار ناچیز است. با توجه به توضیحات ذکرشده، توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ضروری به نظر می‌رسد و در این مقاله به این مهم پرداخته شده است.در ادامه، ابتدا مزیت‌‌‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم شمرده شده، سپس عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به‌ویژه صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی ارائه شده است.

مزایای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

مدیریت حرفه‌‌‌ای: سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به بهره‌‌‌‌‌‌مندی از توانایی‌‌‌ها و مهارت‌‌‌های افراد حرفه‌‌‌ای منجر می‌شود و به تبع آن، زمینه تحلیل حداکثری بازار و خرید و فروش در قیمت مناسب و همچنین بهره‌‌‌مندی حداکثری از فرصت‌‌‌ها فراهم می‌‌‌آید. همچنین مدیر صندوق ملزم به رعایت چارچوب ابلاغی از سوی سازمان در خصوص حدود سرمایه‌گذاری است که به مدیریت ریسک صندوق منتهی می‌شود.

بهره‌‌‌مندی از مزایای جانبی: در سال‌های اخیر، برخی از عرضه‌‌‌های اولیه صرفا به صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصیص یافته یا حجم معینی از عرضه به صندوق‌هایی تعلق می‌گیرد که زمینه‌ساز افزایش بازدهی و بهبود عملکرد صندوق‌ها هستند. از مزایای دیگر سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کاهش کارمزد خرید و فروش در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم است. لزوم تامین نقدشوندگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم از دیگر جذابیت‌‌‌های این شیوه سرمایه‌گذاری است.

نظارت و شفافیت اطلاعاتی: صندوق‌های سرمایه‌گذاری تحت نظارت سه نهاد سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی و حسابرس مورد بازرسی هستند و کلیه فعالیت‌‌‌های آنها به صورت شفاف اطلاع‌‌‌رسانی می‌شود. همچنین متولی صندوق به صورت مستمر بر عملکرد صندوق نظارت دارد. صندوق‌های سهامی از سوی موسسات، رتبه‌بندی و براساس معیارهای مشخص درجه‌‌‌بندی می‌‌‌شوند که این امر به شناخت صندوق‌های دارای عملکرد بهتر و باثبات‌‌‌تر کمک خواهد کرد.

صرفه‌‌‌جویی نسبت به مقیاس: با توجه به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌واسطه گردآوری سرمایه‌‌‌های خرد تشکیل می‌‌‌شوند، امکان استفاده از مزایای یک‌مجموعه سرمایه‌گذاری بزرگ برای دارندگان آن فراهم می‌شود و همه هزینه‌‌‌های مربوط به گردآوری و تحلیل اطلاعات موردنیاز و همچنین دریافت سود سهام و سود اوراق تحت مالکیت میان همه سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.با توجه به مزایای ذکرشده، انتخاب سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، زمینه‌‌‌ساز بهبود عملکرد سرمایه‌گذاران در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم است. در ادامه به بررسی عملکرد صندوق‌ها پرداخته شده است.

عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری

نگاه همه‌جانبه به عملکرد صندوق‌ها زمینه‌‌‌ساز موفقیت سرمایه‌گذاری است. به‌منظور بررسی عملکرد صندوق‌ها باید به بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری، بازدهی و ریسک صندوق توجه کرد. مهم‌ترین عامل مورد توجه سرمایه‌گذاران، بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری است. در بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری نحوه مدیریت صندوق شامل ترکیب و وزن سرمایه‌گذاری تشریح و معیارهای ارزیابی عملکرد و بازبینی معرفی می‌‌‌شود. این بیانیه تشریح‌‌‌کننده عملکرد آتی صندوق است.صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام شامل صندوق‌های شاخصی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری عادی هستند. در بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری صندوق‌های شاخصی تعقیب شاخص با کمترین انحراف مدنظر قرار گرفته است؛ بنابراین ترکیب این صندوق‌ها شباهت زیادی به ترکیب شاخص دارد.پژوهش حاضر به بررسی و مقایسه عملکرد پنج‌ساله صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرداخته و به‌منظور ارائه نتایج قابل اتکای صندوق‌های با دارایی تحت مدیریت بیش از هزار میلیارد تومان و عمر بیش از پنج‌سال (شامل دوره رکود و رونق) است. کلیه صندوق‌های شاخصی نیز انتخاب شده‌اند.

سبقت صندوق‌ها از شاخص کل

در حالی شاخص کل در سال گذشته 6/ 4‌درصد رشد کرد و شاخص هم‌‌‌وزن 21‌درصد کاهش یافت بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، 27صندوق از 89صندوق بازدهی بیشتری از شاخص کل داشتند. همچنین میانگین بازدهی 10صندوق با عملکرد برتر و عملکرد ضعیف‌‌‌تر در محدوده مثبت و منفی 25‌درصد است، در حالی که میانگین بازدهی سهام در بازه مثبت101 و منفی 76‌درصد است. همان‌طور که ذکر شد، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم مزایای بیشتری در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم دارد که در بررسی عملکرد نیز قابل مشاهده است.

در سال 1400 هر چهار صندوق شاخصی (تجارت شاخصی کاردان، شاخصی بازار آشنا، مشترک شاخصی کارآفرین و 30شرکت بزرگ فیروزه) بازدهی بیشتری از شاخص داشته‌‌‌اند که نشان‌‌‌دهنده اهمیت بیانیه سیاست سرمایه‌گذاری در توفیق دسترسی به عملکرد مطلوب است.

احتمال موفقیت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم

در این تحلیل از منظر آماری نیز به بررسی احتمال موفقیت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در مقایسه با عملکرد شاخص پرداخته شده است. میانگین تعداد صندوق‌های با عملکرد بهتر از شاخص در میان صندوق‌های منتخب به‌عنوان احتمال موفقیت سیاست شناخته شده است. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، در اغلب سال‌ها احتمال موفقیت، بیش از 50‌درصد است که نشان‌‌‌دهنده برتری سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم است.

عامل حائز اهمیت دیگر برای سرمایه‌گذاران خرد، بهره‌‌‌مندی از بازدهی مطلوب در زمان خروج از صندوق است. با توجه به جذابیت کسب بازدهی متناسب با دوره سرمایه‌گذاری در صندوق، افزایش همبستگی بازدهی صندوق و شاخص کل معیار توفیق در کسب بازدهی متناسب با زمان خروج از صندوق در نظر گرفته شده است.

همبستگی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری با شاخص کل به طور میانگین بیش از 70‌درصد بوده، در حالی که همبستگی عملکرد صندوق‌های شاخصی با شاخص کل بیش از 90‌درصد بوده است. صندوق‌های شاخصی همبستگی بیشتری در مقایسه با سایر صندوق‌های سهامی دارند که نشان‌دهنده برتری سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی عادی است.

در مجموع با توجه به مطالب گفته‌شده در تحلیل حاضر و با توجه به مزایای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم (شفافیت اطلاعاتی، نقدشوندگی، کارمزد کمتر، مدیریت حرفه‌‌‌ای دارایی‌‌‌ها و بازدهی بسیار مناسب)، این نوع سرمایه‌گذاری بهینه‌‌‌تر ارزیابی می‌شود.