شاخص سرمایه‌گذاری

صندوق‌های شاخصی در ایران بیشر بر مبنای شاخص کل بورس عمل می‌کنند و شیوه سرمایه‌گذاری در آن‌ها معمولا از طریق سامانه معاملات آنلاین سهام است. مهم‌ترین ویژگی صندوق‌های شاخصی این است که هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت آن‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی عادی کمتر است

بهبود شاخص امنیت سرمایه گذاری در ایران

اقتصادنیوز: مطابق آمار مرکز پژوهش های مجلس نرخ بیکاری در زمستان سال ۱۳۹۸روند کاهشی داشته است. با این حال افزایش تعداد شاغلان در این فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل تنها حدود ۵۲ هزار نفر بوده است که از سال ۱۳۹۳ تاکنون کمترین میزان افزایش اشتغال بوده است.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از تسنیم, مرکز پژوهش های مجلس طی گزارشی فصلی به «شاخص امنیت سرمایه گذاری در ایران» پرداخت .

مطابق این گزارش شاخص کل امنیت سرمایه گذاری در ایران در زمستان 1398 کمیّت 5.84 از 10 (10 بدترین حالت) سنجیده شده است. مقدار عددی این شاخص در مطالعه فصل قبل از آن (پاییز 1398)، 6.12 محاسبه شده بود که نشان می دهد ارزیابی امنیت سرمایه گذاری در زمستان 1398 نسبت به فصل قبل از آن و برخلاف روندهای گذشته مناسبتر (بهتر) بوده است.

یادآوری می شود شاخص امنیت سرمایه گذاری در پاییز 1397 کمیّت 6.43 و در زمستان 1397 6.18، در بهار 1398 کمیّت 6.07 و در تابستان 1398 نیز شاخص سرمایه‌گذاری کمیّت 6.07 بوده است. روند بهبود شاخص امنیت سرمایه گذاری (کم شدن کمیت شاخص) که از پاییز 1397 شروع شده بود، در تابستان 1398 متوقف و در پاییز 1398 (همزمان با ناامنی های بعد از افزایش قیمت بنزین در آبان ماه 1398) معکوس شد و به عدد 6.12 رسید. این شاخص در زمستان 1398، (5.84) مناسب ترین ارزیابی امنیت سرمایه گذاری از شروع این مطالعات فصلی از اسفند 1396 تاکنون است.

بهبود شاخص امنیت سرمایه گذاری در زمستان 1398 در شرایطی اتفاق افتاده که از اول اسفند ماه 1398، ویروس کرونا به تدریج فروش بسیاری از واحدهای تولیدی را تحت تأثیر قرار داد تا حدی که فروش ویژه پایان سال و ایام نوروز 1399 عملاً منتفی شد. این پدیده به برخی کسب وکارها به خصوص پوشاک، ضربه سختی زد.

با وجود این واقعیت، ممکن است چنین به نظر برسد که بهبود شاخص امنیت سرمایه گذاری در زمستان 1398 دور از انتظار است. در این خصوص لازم است به این نکته توجه شود که این پایش، «امنیت سرمایه گذاری» را می سنجد نه «فروش» شاخص سرمایه‌گذاری یا «محیط کسب وکار» را. آنچه شاخص امنیت سرمایه گذاری می سنجد بیشتر از جنس ثبات قوانین و مقررات، سلامت اداری، تضمین حقوق مالکیت، فرهنگ وفای به عهد در بازارها و . است که به صورت مستقیم تحت تأثیر شیوع کرونا قرار ندارند. البته می توان انتظار داشت که با توجه به نوسانات نرخ ها در بازارهای ارز و کالاهای واسطه ای در بهار 1399، که از آثار غیرمستقیم شیوع کرونا بود، شاخص امنیت سرمایه گذاری در بهار 1399 نسبت به زمستان 1398 بدتر شود.

در این گزارش آمده است : اثر تحریم‌ها بر اقتصاد، بهبودهایی در متغیرهای اقتصاد کلان رخ داده است و پیش‌بینی می‌شد که رشد بخش غیرنفتی در سال 1398 مثبت باشد، اما پس از شیوع ویروس کرونا، بزرگترین و زیانبارترین اثر اقتصادی این بیماری به شکل ایجاد شوک بزرگ نااطمینانی شاخص سرمایه‌گذاری بوده است که کل محیط کسب و کار و فضای سرمایه‌گذاری در همه کشورهای جهان را احاطه کرد. انتظار می‌رود طی ماه‌های پیش رو فعالان اقتصادی در ایران آثار این ویروس جدید ناشناخته بر فضای سرمایه‌گذاری را بیشتر احساس و درک کنند و در فصل‌های مختلف سال 1399 دریافت و برداشت بهتری نسبت به آن پیدا کنیم.

در این گزارش می‌خوانیم: بر اساس اعلام مرکز آمار ایران نرخ بیکاری در زمستان سال 1398روند کاهشی خود را تداوم بخشید و به 10.6 درصد رسید. با این حال افزایش تعداد شاغلان در این فصل نسبت به فصل مشابه سال قبل تنها حدود 52 هزار نفر بوده است که از سال 1393 تاکنون کمترین میزان افزایش اشتغال بوده است. همچنین آمارها نشان می‌دهد که طی سال‌های 1394 تا 1398 حدود 3 میلیون نفر به جمعیت شاغل کشور افزوده شده است.

متأسفانه این جمعیت جدید شاغل دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها را در برابر کاهش تقاضای ناشی از شیوع بیماری کرونا آسیب‌پذیر می‌کند. اشتغال ایجاد شده اشتغالی است که نه توسط بخش دولتی یا شرکتی و کارخانه‌ای، بلکه توسط بخش غیرشرکتی، در بخش خدمات و بنگاه‌های زیر پنج نفر کار کن بوده است و با تمرکز بر خدماتی مانند خرده‌فروشی و عمده فروشی، تعمیرات، حمل‌ونقل، واسطه‌گری، خدمات مواد غذایی و . ایجاد شده است.

لذا این مشاغل که با وضعیت شغلی «کارکن مستقل» طبقه‌بندی می‌شود، غالبا دارای قرارداد نیستند و تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند. این گروه از شاغلان عمدتا مشاغل تمام‌وقت ندارند و در موقعیت‌های شغلی ناپایداری مشغول هستند که عمدتا به تقاضای خانوارها و حضور آنان در خارج از خانه وابسته است.

شاخص سرمایه‌گذاری از زمان احمدی‌نژاد منفی شد

محمود میرلوحی در گفت‌وگو با سایت «خبر سراسری» گفت: به‌نظر می‌آید با شیوه فعلی و برخورد های امنیتی تصمیمات دولت باید تغییر کند و تجارب قبلی‌ها را نگاه کنند و حوادث را از سال 96 مرور کنند و نکند که دوباره وارد همان بازه تکراری شوند و دولت فقط بگوید همه چیز خوب است. الان کارد به استخوان ملت رسیده است.

گروه سیاست خبرسراسری: گرانی‌های اخیر که هنوز هم به اوج خود نرسیده است مردم را دچار چالش های جدی کرده است و دولت رئیسی با این نوع رویکرد ها و نتایجی که در اقتصاد کسب کرده است دیگر نمی تواند شعاری برای مستضعفین و قانع کردن مردم برای بهبود وضع اقتصادی دهد.

محمود میرلوحی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، درباره نتایج اجتماعی گرانی‌های اخیر به سایت «خبرسراسری» گفت: «دردهای اجتماعی، دردهای بزرگی هستند و هر کسی که به آن مبتلا می‌شود دچار چالش جدی می‌شود. در اقتصاد نیز چندین درد بسیار مهم داریم که آن دردها اقتصاد را از مرحله طبیعی رد می‌کند. ایران سال‌هاست دچار بیماری تورم است و هر روز که مردم ایران بیدار می شوند با افزایش قیمت‌ها مواجه شده‌اند. در کنار همین افزایش تورم گرانی کالاها نیز وجود دارد البته عمده کشور ها تورم دارند اما سعی می‌کنند اقلام اساسی غذایی که مصرف عمومی دارد را مورد حمایت قرار دهند اما شاخص سرمایه‌گذاری اینجا متاسفانه گرانی به همه بخش‌ها سرایت کرده و به خانه آخر یعنی دارو و نان رسیده است. درد بعدی اشتغال است؛ جامعه‌ای که بیکاری در آن بالا برود با وجود تورم معمولا آسیب‌های اجتماعی از جمله حاشیه‌نشینی و طلاق و خشونت‌ها طغیان می‌کند».

او در ادامه درباره عملکرد دولت‌ها در ایجاد وضع فعلی افزود: «مسئله این است که ایران از احمدی‌نژاد دچار منفی‌شدن شاخص سرمایه گذاری شد؛ مثلا در دولت مرحوم هاشمی چندین اتوبان و سد زده شد در دولت خاتمی عسلویه و راه آهن و چنین پروژه‌هایی انجام شد اما از دولت احمدی نژاد به بعد با وجود انبوه دلارهای نفتی به سمت سرمایه‌گذاری نرفت و صرفا یک‌سری کارهای رو بنایی انجام شد. این روند ادامه داشت تا برجام پذیرفته شد که آن هم با آمدن ترامپ متوقف شد. متأسفانه همه این دردهای سنگینی که هر کدام یک کشور را به چالش می کشد در جغرافیا ایران جمع شده است.البته دولت ها همیشه مقصر را دولت قبل از خود می‌دانند».

میرلوحی در پایان درباره احتمال اعتراضات اجتماعی ناشی از گرانی‌های اخیر گفت: «یک نکته را بنده قبل از دوران رئیسی هم گفتم که انتخابات پرشکوه96 که انجام شد شش‌ماه پس از آن اعتراضات دی ماه96 اتفاق افتاد که 85شهر درگیر شدند و به دوستان گفتیم فکر نکنید چون حکومت یک دست است به به و چه چه کنند. متاسفانه الان دولت تکلیف خود را روشن نمی‌کند و بیان نمی‌کند که اقتصاد چگونه باید از رشد منفی و تورم 40درصد و بیکاری و همه این گرفتاری‌ها دربیاید این ها اعلام کردند ما ناجی اقتصاد هستیم ولی متاسفانه با گذشت نه ماه هنوز شاخص سرمایه‌گذاری رویکرد دولت نیز روشن نیست و نوعی احساس می‌شود. تزلزل در تصمیم‌گیری درون دولت وجود دارد و هر روز گرانی‌ها بیشتر می‌شود. عمق نارضایتی‌ها در ایران زیاد است و برخورد با این نارضایتی‌ها نباید برخورد انتظامی و تند باشد باید مردم نسبت به تصمیمات دولت متقاعد شوند. دولت باید معتمدین مردم را بخواهد و توضیح دهد و با اجماع ملی باید کار انجام دهند.دی 96، آبان98 و تابستان1400 اعتراضات جدی داشته‌ایم و به‌نظر می‌رسد مسئولین به جای گفت‌وگو با مقامات امنیتی باید با کارشناسان اقتصادی و بزرگان جناح‌ها تفاهم کنند و همه هم زبان باشند. به‌نظر می‌آید با شیوه فعلی و برخورد های امنیتی تصمیمات دولت باید تغییر کند و تجارب قبلی‌ها را نگاه کنند و حوادث را از سال 96 مرور کنند و نکند که دوباره وارد همان بازه تکراری شوند و دولت فقط بگوید همه چیز خوب است. الان کارد به استخوان ملت رسیده است».

شاخص S&P 500 چیست؟ آیا سرمایه‌گذاری در آن سودآور است؟

فعالیت در بازار بورس دامنه بسیار گسترده‌ای دارد و شما می‌توانید تقریبا در هر زمینه‌ای که مایل باشید، شرکت‌های بزرگ و کوچکی را پیدا کنید که در آن زمینه مشغول به کارند و اگر دانش خود را در ارتباط با فعالیت‌های آن رشته بیشتر کنید،‌ به مرور با توانایی پیش‌بینی آینده و خرید سهام آن‌ شرکت‌ها، می‌توانید سرمایه خود را چند برابر کنید. در شاخص سرمایه‌گذاشاخص سرمایه‌گذاری ری این میان عده‌ای هستند که دید متفاوتی دارند و فقط روی یک یا دو شرکت خاص سرمایه گذاری نمی‌کنند. شاخص S&P 500‌ و Dow Jones و Russel از بهترین ابزارها برای این اشخاص هستند که هدف این مقاله نگاهی دقیق‌تر به S&P 500‌ است.

در این مقاله سعی شده مجموعه اطلاعات مفیدی درباره شاخص S&P 500‌ جمع‌آوری شود تا علاقه‌مندان در این زمینه بتوانند دید بهتری نسبت به این ابزار جذاب سرمایه‌گذاری پیدا کنند.

شاخص S&P 500 چیست؟

‌شاخص S&P 500‌ که خلاصه شده عبارت Standard & Poor’s 500 است، در حقیقت یک نوع شاخص وزن‌دار ارزش بازار است که مربوط می‌شود به سهام ۵۰۰ کمپانی آمریکایی که بطور عمومی قابل خرید و فروش هستند. این شاخص به عنوان یکی از بهترین ابزارها برای سنجش وضعیت بازار آمریکا شناخته می‌شود.

نحوه محاسبه وزن کمپانی‌ها در شاخص S&P 500

در S&P 500‌ از متد وزن‌دهی ارزش بازار استفاده می‌شود و به کمپانی‌هایی که ارزش بیشتری در بازار ایجاد می‌کنند، وزن بیشتری نسبت داده می‌شود و در مجموع این وزن‌های کمپانی‌ها هستند که ارزش کل شاخص را تعیین می‌کنند.

به بیان دقیق‌تر، ابتدا ارزش کل بازار این کمپانی‌ها محاسبه ‌شود. سپس وزن هر کمپانی با تقسیم سهم بازار آن به ارزش کل بازار محاسبه می‌شود. نکته مهم این است که فقط آن بخش از سهام کمپانی‌ها که بطور عمومی قابل خرید و فروشند در محاسبات دخیل هستند. این مقادیر در وبسایت‌های خبری سرمایه‌گذاری بصورت دوره‌ای منتشر می‌شوند و به راحتی در دسترس هستند.

چرا به هر کمپانی یک وزن خاص نسبت داده می‌شود

در حقیقت برای اینکه وضعیت سلامت بازار را بتوان تشخیص داد، ‌از این روش استفاده می‌شود؛ یعنی وقتی ارزش سهام یکی از شرکت‌های صدر لیست، ۱۰ درصد تغییر کند، می‌تواند چندصد میلیون دلار ارزش بازار را تکان دهد و این ممکن است از تغییر ۵۰ درصدی ارزش یکی از شرکت‌های انتهای لیست بیشتر باشد. یعنی شرکت‌های صدر این لیست که وزن بالایی دارند، می‌توانند به اندازه چندین شرکت کوچکتر در بازار تاثیرگذار باشند.

محاسبه مقدار شاخص S&P 500

روند کار به این صورت است که ارزش فعلی سهام یک کمپانی در تعداد سهم‌های آن ضرب می‌شود و ارزش بازار آن کمپانی مشخص می‌شود. بالاتر هم بیان شد که منظور از تعداد سهم‌ها، سهم‌هایی است که بطور عمومی قابل خرید و فروش هستند. در محاسبات S&P‌ کلیه تغییراتی که در وضعیت سهام شرکت‌ها مثلا در زمان ادغام دو شرکت یا شکایت از یکی از آن‌ها در گذر زمان رخ می‌دهد، در نظر گرفته می‌شود. در نهایت مقدار نهایی شاخص از جمع ارزش بازار کلیه کمپانی‌های لیست و یک سری محاسبات دیگر بدست می‌آید. متاسفانه اطلاعات دقیقی از جزییات این محاسبات در دسترس نیست.

بطور کلی وزن مختص هر کمپانی به راحتی قابل محاسبه است و این می‌تواند دید نسبتا مناسبی از وضعیت فعالیت آن‌ها به سرمایه‌گذاران بدهد. لازم به ذکر است که در این نوع سیستم محاسباتی وزن‌دار، تغییر در ارزش سهام کمپانی‌هایی با وزن بیشتر، شاخص S&P 500‌ را به مقدار بیشتری نسبت که دیگر کمپانی‌تغییر می‌دهند.

کمپانی‌های موجود در شاخص S&P 500‌ چه شرایطی باید داشته باشند

شرایط و استانداردهای خاصی توسط S&P‌ در نظر گرفته می‌شود تا نام یک کمپانی در این لیست مهم قرار گرفته شود. بعضی از آن‌ها عبارتند از:

• حجم معاملات بازار یا ارزش بازار کمپانی باید حداقل ۱۰ میلیارد دلار باشد.
• کمپانی باید در خاک آمریکا واقع شده باشد.
• به عنوان “مجموعه شرکت” به ثبت رسیده باشد و سهام آن توسط عموم قابل خرید و فروش باشد.
• کمپانی باید در لیست شرکت‌های مجاز در شاخص سرمایه‌گذاری بورس آمریکا وجود داشته باشد.
• سودآوری شرکت در گزارش‌های ۳ ماه اخیر نسبت به مجموع فصل‌های سال اخیر بیشتر شده باشد.

به خاطر وجود این شرایط و قوانین، فقط کمپانی‌های بزرگ و با پشتوانه می‌توانند در لیست S&P 500 حضور داشته باشند. این لیست در پایان هر فصل مورد بازبینی قرار می‌گیرد و آپدیت می‌شود. جالب است بدانید که ارزش بازار کمپانی‌های این لیست، یا همان مقدار شاخص در ماه فوریه سال ۲۰۲۰ به رقم ۲۴.۴۷ ترلیون دلار رسید.

کمپانی‌هایی که در صدر لیست S&P 500 ‌قرار دارند

در اینجا می‌توانید ۱۰ تا از بزرگترین کمپانی‌هایی که تا فوریه ۲۰۲۰ در صدر لیست S&P 500‌ قرار دارند را ببینید. باید بخاطر داشت که ترتیب این اسامی بارها با گذشت زمان تغییر کرده و در آینده هم همین اتفاق خواهد افتاد.

1. Microsoft Corporation
2. Apple Inc
3. Amazon.com Inc
4. Facebook Inc. Class A
5. Berkshire Hathaway Inc. Class B
6. Johnson & Johnson
7. Alphabet Inc. Class C
8. Alphabet Inc. Class A
9. Procter & Gamble Company
10. JPMorgan Chase & Co

خرید و فروش سهام در S&P 500‌ چطور انجام می‌شود

همان طور که توضیح داده شد، وقتی که صحبت خرید S&P 500 ‌می‌شود، ‌منظور خرید سهام یک شرکت خاص نیست. به این معنی که با خرید S&P 500‌ در یک قیمت مشخص،‌ شما در حقیقت سهامی را خریده‌اید که از فعالیت مجموعه‌ای از شرکت‌های مهم تاثیر می‌پذیرد. بعضی‌ها این مدل خرید و فروش را یکی از بهترین راه‌ها برای افراد تازه وارد می‌دانند تا بتوانند کم کم در این بازار تجربه کسب کنند.

شاخص S&P 500 ‌چه فرقی با Dow Jones‌ دارد؟

• شاخص Dow Jones‌ فقط ۳۰ شرکت بزرگ بازار را شامل می‌شود.
• در Dow Jones فقط ارزش سهام هر کمپانی در نظر گرفته می‌شود و ارزش بازار آن‌ها ملاک محاسبه نیست. یعنی کمپانی که قیمت سهامش بیشتر باشد، وزن بیشتری خواهد داشت. برای تعیین شاخص کل، جمع قیمت سهام کلیه کمپانی‌ها با توجه به وزن آن‌ها را بر مقداری مشخص با نام شاخص داوجونز تقسیم می‌کنند.
• کمپانی‌ها در Dow Jones به ۹ دسته و در S&P 500 به ۱۱ دسته‌بندی مختلف تقسیم می‌شوند.

چطور چارت قیمت S&P 500 را بخوانیم

همان طور که در بالا شاخص سرمایه‌گذاری سمت چپ چارت مشاهده می‌شود، ارزش شاخص در آن لحظه ۲۵۱۵.۳۸ است و عدد ۴۴.۸۸+ به این معنی است که بازار امروز این مقدار مثبت بوده و رشد قیمت داشته و عدد ۱.۸۲ درصد هم میزان نوسان این شاخص را به درصد بیان می‌کند که می‌تواند مثبت و یا منفی باشد.

آیا سرمایه‌گذاری در شاخص S&P 500‌ برای ما سود آور است؟

وارن بافت،‌ سرمایه گذار معروف در این باره گفته که یک سرمایه‌گذاری کوچک در S&P 500‌ برای بیشتر مردم مفید است. علت آن مشخص است. چون در طولانی مدت و طبق آمار سال‌های اخیر،‌ این بازار سالیانه حدود ۱۰ درصد سوددهی داشته است.

به عقیده وارن بافت افرادی که دانش و زمان کافی برای تحلیل وضعیت کمپانی‌های مختلف و البته سرمایه قابل توجهی دارند، می‌توانند با سرمایه گذاری در S&P 500‌ به سودهای خوبی برسند. او بر این عقیده هست که همه، این دانش و زمان را ندارند پس سرمایه گذاری در چنین بازاری تا وقتیکه دانش و تجربه لازم را کسب نکرده باشید،‌ مفید نخواهد بود.

نتیجه گیری

سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی یکی از پر هیجان‌ترین فعالیت‌هاست و در کنار ریسک‌هاش، ظرفیت کسب سودهای خوبی هم دارد. پس با افزایش آگاهی خود از راه مطالعه خبرهای اقتصادی و دنبال کردن ارزش بازار کمپانی‌ها و مقایسه دوره‌ای چنین اطلاعاتی، هر کسی می‌تواند از سرمایه گذاری در چنین بازارهایی به موفقیت برسد. امیدواریم با مطالعه این مطلب به درک خوبی از ابزار جذاب S&P 500 و ویژگی‌های آن رسیده باشید.

سلب مسئولیت: مطالب گفته شده در این پست صرفا به هدف معرفی شاخص S&P 500 بیان شدند و به هیچ عنوان نباید توصیه‌ای برای سرمایه گذاری روی این ابزار در نظر گرفته شوند. مسئولیت هر گونه سود و ضرر ناشی از فعالیت در این زمینه به عهده خود کاربران است و میهن بلاکچین مسئولیتی درباره این مسائل نخواهد داشت.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چیست؟

اشاره کردیم که صندوق های سرمایه گذاری شاخصی در پی آنند که به اندازه یکی از شاخص‌های بازار سهام بازدهی کسب کنند. به عبارت دیگر، هرکدام از صندوق‌های شاخصی یکی از شاخص‌های بازار سهام را مبنا قرار می‌دهند و مدیران این صندوق‌ها تلاش می‌کنند سبدی از سهام تشکیل بدهند که عملکردی مشابه عملکرد شاخص مبنا داشته باشد.

فکر ایجاد صندوق‌های شاخصی به فرضیه بازار کارا مربوط می‌شود. این فرضیه می‌گوید که اگر بازار به اندازه کافی شفافیت داشته باشد و اخبار و اطلاعات با سرعت بالا در اختیار همه فعالان آن قرار بگیرد، قیمت‌ها متناسب با این اطلاعات تعدیل می‌شوند. نتیجه اینکه نمی‌شود بدون هزینه و ریسک اضافی، بیشتر از میانگین بازار بازدهی کسب کرد. هدف صندوق‌های شاخصی هم به‌نوعی کسب بازدهی به اندازه میانگین بازار و بدون متحمل‌شدن ریسکی بیش از ریسک بازار است.

نکته یک: صندوق‌های شاخصی به اندازهٔ صندوق‌های سهامی فعال نیستند و به اندازه آن‌ها خریدوفروش سهام و اوراق بهادار ندارند. هدف مدیران صندوق‌های شاخصی این است که وزن اوراق بهادار موجود در سبد با شاخص مبنا منطبق باشد. به همین دلیل، صندوق‌های شاخص سرمایه‌گذاری شاخصی را نوعی صندوق سرمایه‌گذاری «غیرفعال» می‌دانند.

نکته ۲: اولین صندوق شاخصی را کارآفرینی به نام جان سی. باگل تأسیس کرد که مبنای آن شاخص «اس‌اندپی ۵۰۰» بود.

انواع صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی را می‌شود بر اساس شاخصی که مبنایشان است دسته‌بندی کرد. برای نمونه، ممکن است صندوقی بر اساس شاخص کل طراحی شود و صندوق دیگری بر اساس شاخص سی شرکت بزرگ بورس. دارایی صندوق‌های شاخصی بر اساس دارایی‌هایی انتخاب می‌شود که شاخص موردنظر را تشکیل می‌دهند.

مثلا اگر صندوقی بخواهد بر اساس شاخص کل بورس تشکیل شود، باید سراغ همان سهم‌های شاخص کل بورس برود. وزن هر سهم در بین دارایی‌های صندوق هم بر اساس وزن آن سهم در شاخص کل تعیین می‌شود؛ یعنی اگر تغییرات قیمت سهمی تاثیر بیشتری بر تغییرات شاخص کل داشته باشد، وزن آن در سبد دارایی‌های صندوق باید بیشتر باشد.

صندوق‌های شاخصی مدت‌هاست که در بازارهای سهام فعالیت می‌کنند. مثلا در بازار سهام نیویورک، صندوق‌هایی بر مبنای شاخص «داوجونز» و «نزدک» فعالیت می‌کنند. در ایران هم مدتی است که صندوق‌هایی از این نوع تشکیل شده است که تعدادی از آن‌ها بر اساس شاخص کل و بعضی‌شان هم بر مبنای شاخص‌های دیگری مانند شاخص سی شرکت بزرگ طراحی شده‌اند.

مزایای سرمایه گذاری در صندوق شاخصی

همان‌طور که گفتیم، صندوق‌های شاخصی خریدوفروش‌های زیادی ندارند و به همین دلیل هزینه‌های سبدگردانی‌شان هم کمتر است. مزیت اصلی صندوق‌های شاخصی هم همین است و نسبت به صندوق‌های سهامی فعال، هزینه‌های کمتری دارند.

همچنین از آنجا که صندوق‌های شاخصی قصد ندارند که بازدهی‌شان بیشتر از میانگین بازدهی بازار باشد، ریسک کمتری هم متحمل می‌شوند. پس به‌طور کلی می‌توان گفت ریسک صندوق‌های شاخصی کمتر از صندوق‌های سهامی است و سرمایه‌گذارانی که به‌نوعی به دنبال گزینه‌های کم‌ریسک‌تر برای سرمایه‌گذاری هستند می‌توانند گزینه سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را بررسی کنند.

نکته: بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی، دوره‌های رشد شاخص بورس است. در دوره‌هایی که شاخص بورس نزولی یا خنثی است و تحرک خاصی در بازار سهام دیده نمی‌شود، صندوق‌های شاخصی هم بازدهی مناسبی ندارند.

معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی

مهم‌ترین عیب صندوق‌های شاخصی هم به دلیل غیرفعال‌بودن‌شان است که باعث می‌شود این صندوق‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی، انعطاف‌پذیری کمتری داشته باشند. به شاخص سرمایه‌گذاری عبارت دیگر، در دوره‌هایی که شاخص مورد نظر نزولی می‌شود، اقدامی برای جلوگیری از افت ارزش دارایی‌های صندوق انجام نمی‌شود و ارزش واحدهای صندوق همراه با نزول شاخص، کاهش می‌یابد.

ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی

ترکیب دارایی‌های صندوق‌های شاخصی شباهت زیادی به ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سهامی دارد. به این معنا که دارایی‌های این صندوق‌ها معمولا از ۸۰درصد سهام و ۲۰درصد اوراق با درآمد ثابت است. با این تفاوت که نوع و وزن سهم‌هایی که در صندوق‌های شاخصی وجود دارد، به شاخص مبنا بستگی دارد. یعنی هرچه وزن سهمی در شاخص مورد نظر بیشتر باشد، وزن آن در ترکیب دارایی‌های صندوق هم بیشتر است.

به زبان ساده‌تر، از آنجا که استراتژی صندوق‌های سهامی کسب بازدهی به اندازهٔ شاخص است، بیشتر دارایی‌های صندوق‌های سهامی از سهام شاخص‌ساز بازار تشکیل می‌شود. در حالی که استراتژی صندوق‌های سهامی کسب حداکثر بازدهی از محل سرمایه‌گذاری و خریدوفروش سهام است و در نتیجه مدیران این صندوق‌ها طبق تحلیل‌هایی که دارند، می‌توانند هر سهمی را با هر وزنی بخرند یا بفروشند.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی در ایران

در حال حاضر تعداد صندوق‌های شاخصی فعال در بازار سهام ایران زیاد نیست، اما به نظر می‌رسد در آینده تعداد این صندوق‌ها بیشتر شود. در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، سه صندوق شاخصی و یک صندوق مبتنی بر شاخص سی شرکت بزرگ فعالیت می‌کنند.

صندوق‌های شاخصی در ایران بیشر بر مبنای شاخص کل بورس عمل می‌کنند و شیوه سرمایه‌گذاری در آن‌ها معمولا از طریق سامانه معاملات آنلاین سهام است. مهم‌ترین ویژگی صندوق‌های شاخصی این است که هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت آن‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی عادی کمتر است

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی کارآفرین (صدور و ابطال)

فعالیت این صندوق از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است. ضامن نقدشوندگی این صندوق بانک کارآفرین و متولی آن شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری سهم‌آشنا است. واحدهای این صندوق به‌شیوه صدور و ابطال معامله می‌شود. بازدهی یک سال اخیر صندوق کارآفرین حدود منفی ۴درصد بوده است و از زمان آغاز فعالیت تا کنون بیش از ۳۲۰۰درصد بازدهی داشته است.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی کاردان (ای‌تی‌اف)

فعالیت صندوق شاخصی کاردان از ۱۳۹۴ آغاز شده است و از آن زمان تا کنون ۱۶۷۶درصد بازدهی داشته است. ضمن اینکه بازدهی یک سال گذشته این صندوق حدود منفی ۱٫۱درصد بوده است. متولی صندوق کاردان مؤسسه حسابرسی شاخص‌اندیشان است و سرمایه‌گذاران از طریق بورس می‌توانند واحدهای این صندوق را خریداری کنند.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی بازارآشنا (ای‌تی‌اف)

صندوق شاخصی بازارآشنا فعالیت خودش را از اواخر ۱۳۹۹ آغاز کرده است. متولی این صندوق مؤسسه حسابرسی رازدار است و سرمایه‌گذاران از طریق بورس می‌توانند واحدهای این صندوق را معامله کنند. بازدهی این صندوق از آغاز فعالیت تا کنون ۱۷٫۹درصد بوده است.

صندوق سرمایه‌گذاری شاخص سی شرکت بزرگ فیروزه (ای‌تی‌اف)

صندوق شاخصی فیروزه از ۱۳۹۳ فعالیت می‌کند و تا کنون توانسته است ۱۵۶۳درصد بازدهی داشته باشد. بازدهی یک سال اخیر این صندوق هم منفی ۱۰٫۵درصد بوده است. متولی این صندوق مؤسسه حسابرسی آگاهان و همکاران است. شیوه سرمایه‌گذاری در این صندوق هم خرید واحدهای صندوق از طریق بورس است.

شیوه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی

همان‌طور که در قسمت قبلی دیدیم، سه مورد از صندوق‌های شاخصی فعال در ایران از نوع ETF یا قابل‌معامله در بورسند. به عبارت دیگر، برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، باید واحدهایشان را از بورس بخریم. برای معامله در بورس هم باید کد بورسی داشته باشیم.

اگر کد بورسی دارید و می‌خواهید در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنید، کافی است وارد سامانه معاملات آنلاین سهام شوید و بعد از جست‌وجوی نماد هر کدام از این صندوق‌ها، واحدهای صندوق موردنظرتان را به هر تعداد که می‌خواهید بخرید.

• نماد بورسی صندوق شاخصی کاردان: کاردان
• نماد بورسی صندوق شاخصی بازارآشنا: وبازار
• نماد بورسی صندوق شاخصی فیروزه: فیروزه

صندوق شاخصی کارآفرین هم از طریق صدور و ابطال فعالیت می‌کند و برای سرمایه‌گذاری در این صندوق باید به سایت رسمی این صندوق مراجعه کنید و بعد از تکمیل مراحل ثبت‌نام، برای هر تعداد واحدی که می‌خواهید، درخواست صدور بدهید.

جمع‌بندی

صندوق‌های شاخصی تلاش می‌کنند دقیقا به اندازه یک شاخص مبنا بازدهی داشته باشند. صندوق‌های شاخصی در ایران بیشر بر مبنای شاخص کل بورس عمل می‌کنند و شیوه سرمایه‌گذاری در آن‌ها معمولا از طریق سامانه معاملات آنلاین سهام است. مهم‌ترین ویژگی صندوق‌های شاخصی این است که هزینه‌های سبدگردانی و مدیریت آن‌ها در مقایسه با صندوق‌های سهامی عادی کمتر است.

سرمایه‌گذاران از چین عازم هند شدند؛ نگرانی از حبابی شدن قیمت سهام در بورس بمبئی

هند که مدت‌ها یک بازار رو به رشد اما انتخاب دوم آسیایی برای سرمایه‌گذاران بود، در پی مداخله‌های اخیر دولت چین در روند فعالیت شرکت‌های خصوصی فعال در حوزه فناوری‌های نو، به مقصد اصلی سرمایه‌ها بدل شده است. اما آیا چشم‌انداز این سرمایه‌گذاری‌ها روشن است؟

بر اساس گزارش نشریه ایژن ونچر کپیتال(Asian Venture Capital Journal) به ازای هر دلار سرمایه‌گذاری در بخش فناوری چین طی سه ماهه منتهی به سپتامبر گذشته، ۱.۵ دلار روانه بازار شده است. بر همین اساس، شاخص سهام ۳۰ شرکت برتر بورس بمبئی(Sensex) در سال جاری میلادی ۲۵ درصد افزایش یافته و بهترین عملکرد را در بین اقتصادهای بزرگ آسیا داشته است؛ ولی در همین مدت شاخص بورس شانگهای(SE Composite) تقریبا ثابت بوده است.

همچنین در حالی که سرمایه‌های جمع‌آوری‌شده توسط استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فناوری چین دچار نخستین افت خود در هفت سال گذشته شده، رقبای آنها در هند تاکنون ۲.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ جمع‌آوری کرده‌اند که در مقایسه با مجموع رقم ثبت شده در سال گذشته جهشی ۵۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.

به باور کارشناسان، محدودیت‌های تازه که از سوی دولت چین برای فعالیت شرکت‌های خصوصی وضع شده و نیز افزایش کنترل‌ها و دخالت‌های این دولت به ویژه در فعالیت شرکت‌های حوزه فناوری اطلاعات موجب افزایش جذابیت بازار هند برای سرمایه‌گذاران و فعالان این حوزه شده است.

چنان‌که کرم دولت سینگ از مدیران شرکت مشاوره سرمایه‌گذاری تاچ‌استون پارتنرز(Touchstone Partners) به فایننشیال تایمز گفته است: «سرکوب‌های نظارتی که چین در ۱۲ ماه گذشته انجام داده، سرمایه‌گذاران را وادار کرده است که نگاه مثبت‌تری به هند داشته باشند. اما این فقط فشار نیست، کشش نیز وجود دارد. کشش دیجیتالی شدن سریعی است که [در هند] در حال وقوع است.»

اما هرچند که سرکوب فناوری‌های نو در چین، ثبات نسبی بازار هند را برجسته کرد ولی کارشناسان تاکید دارند که سرمایه‌گذاری در هند نیز خطرات خاص خود را دارد. چرا که از هم اکنون شاخص سرمایه‌گذاری این نگرانی وجود دارد که بازارهای پررونق شده فناوری در هند با تشدید رقابت برای خرید سهام شرکت‌ها اسیر حباب قیمت‌ها شوند و این شرکت‌ها نتوانند بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران را محقق کنند.

با تمام پتانسیلی که بخش فناوری‌های نو در هند دارد، قدرت خرید عمومی تولید ناخالص داخلی سرانه در این کشور پایین‌تر از چین است. همچنین با وجود جمعیت ۱.۴ میلیاردی هند، تخمین‌های صورت گرفته در مورد اندازه بازار خدمات دیجیتالی در این کشور به دلیل فقر گسترده‌ و ضریب نفوذ پایین‌تر اینترنت، کوچک‌تر از چین است.

بنابراین هنوز مشخص نیست که شور و شوق فزاینده سرمایه گذاران برای حضور در بخش فناوری هند تا چه زمانی ادامه خواهد داشت ولی انتشار گزارش‌های مالی شرکت‌های فعال در بورس بمبئی، چشم‌انداز واقعی سرمایه‌گذاری‌های تازه در هند را روشن خواهد کرد.