مردم باید دربارۀ برنامه‌ریزی بلندمدت، صبر در سرمایه‌گذاری و درک نوسانات بازار آموزش ببینند. این صبوری، برنامه‌ریزی و آموزش از یک‌سو باعث کسب درآمد بیشتر و از سوی دیگر منجر به رشد اقتصادی کشور می‌شود.
چرا سواد مالی اهمیت زیادی دارد؟
در نسل‌های گذشته، برای بیشتر خریدهای روزانه از پول نقد استفاده می‌شد. امروزه، این رفتار به‌ویژه در خریداران جوان رو به فراموشی است. نحوه خرید ما نیز تغییر کرده است. خرید آنلاین برای بسیاری از افراد به بهترین گزینه تبدیل شده است و فرصت کافی را برای استفاده از کارت اعتباری که روش آسان و سریعی برای انباشت بدهی است، ایجاد کرده است.
در همین حال، شرکت‌های اعتباری، بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی، مصرف‌کنندگان را در فرصت‌های اعتباری متنوع همچون داشتن کارت‌های بانکی متعدد غرق می‌کنند و این در حالی است که اکثر افراد دانش دقیقی در مورد چک و ترازنامه ندارند و این یعنی قرار است در از نظر مالی در دردسر بیفتند. بسیاری از مصرف‌کنندگان درک بسیار کمی از امور مالی، چگونگی کارکرد اعتبار و تأثیر بالقوه بر رفاه مالی‌شان در طول زمان دارند. در حقیقت، عدم درک امور مالی به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مشکلات پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شود.
هرچند سال یک‌بار FINRA، متولی تنظیم امور مالی و بانکی ایالات‌متحده، یک آزمون پنج سؤالی را در حوزه دانش مالی برگزار می‌کند و هدف از این کار این است که دانش افراد را در حوزه سود، تورم و قیمت اوراق اندازه‌گیری می‌کند. تنها ۳۷٪ از افرادی که در این آزمون شرکت می‌کنند، به هر پنج سؤال پاسخ صحیح می‌دهند که نشان می‌دهد شکاف دانشی پیرامون اصول اساسی اقتصادی و مالی بسیار گسترده است و این مشکلی است که در بیشتر کشورهای جهان دیده می‌شود.
سواد مالی چیست؟
سواد مالی عبارت است از تلاقی مدیریت مالی، اعتباری، بدهی و دانش لازم برای تصمیم‌گیری مسئولانه مالی یعنی تصمیماتی که در زندگی روزمره ما از منظر مالی تأثیرگذار هستند. سواد مالی شامل درک نحوه عملکرد یک حساب چک، استفاده از کارت اعتباری و چگونگی جلوگیری از بدهی است. به طور خلاصه، سواد مالی بر موضوعات روزمره‌ای تأثیر می‌گذارد که یک خانواده معمولی هنگام تلاش برای تعادل بودجه، خرید خانه، تأمین بودجه آموزش کودکان و تأمین درآمد در دوران بازنشستگی به آن توجه می‌کنند.
فقدان سواد مالی فقط در اقتصادهای نوظهور یا در حال توسعه بروز نمی‌کند. مصرف‌کنندگان در اقتصادهای پیشرفته یا توسعه‌یافته نیز ممکن است در درک مسائل مالی، مدیریت ریسک و جلوگیری از مشکلات مالی، با مشکل مواجه شوند. در بیشتر کشورهای جهان، از کره گرفته تا استرالیا و آلمان با تعدادی از مردم روبه‌رو هستند که درک خوبی از اصول و دانش مالی ندارند و به همین خاطر نیز متضرر می‌شوند.
سطح سواد مالی با توجه به سطح تحصیلات و سطح درآمد متفاوت است، اما شواهد نشان می‌دهد که مصرف‌کنندگان بسیار تحصیل‌کرده با درآمد بالا هم می‌توانند در مورد مسائل مالی به‌اندازه افرادی با تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر مشکل داشته باشند. تنها تفاوت این است که احتمالاً دسته دوم نسبت به یادگیری مقاومت بیشتری خواهند داشت. سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) به یک نظرسنجی انجام‌شده در کانادا استناد کرد که نشان داد انتخاب سرمایه‌گذاری مناسب برای برنامه پس‌انداز بازنشستگی، بیشتر از مراجعه به دندانپزشک استرس‌زا است و دلیل این موضوع ابهام و عدم دانش افراد درباره مسیر پیش رویشان است.
چه روندهایی چرا سواد مالی مهم است؟ موجب افزایش اهمیت سواد مالی شده‌اند؟
به نظر می‌رسد کاهش یا فقدان سواد مالی در افراد موجب می‌شود تا برای کوچک‌ترین تصمیمات مالی فشار طاقت‌فرسایی را بر دوش بکشند. پنج گرایش زیر نشان‌دهنده اهمیت تصمیم‌گیری متفکرانه و آگاهانه در مورد امور مالی است:
امروزه تصمیمات مالی بیشتر بر عهده افراد مصرف‌کننده است تا دولت و سازمان:
برنامه‌ریزی بازنشستگی یکی از نمونه‌های این تغییر و تحولات است. برنامه‌های بازنشستگی در نسل‌های گذشته نقش مؤثری در ادامه زندگی افراد داشتند. صندوق‌های بازنشستگی که توسط متخصصان اداره می‌شدند، بار مالی را بر دوش شرکت‌ها یا دولت‌هایی که از آنها حمایت مالی کرده‌اند، می‌گذاشتند. مصرف‌کنندگان در تصمیم‌گیری دخیل نبودند، معمولاً حتی بندرت از وضعیت بودجه یا سرمایه‌گذاری‌های بازنشستگی مطلع می‌شدند. امروزه اما شرایط فرق می‌کند. حقوق بازنشستگی بسیار کم و اندک است اما به افراد اجازه داده می‌شود تا در مورد خدمات ارائه‌شده به آنان پس از بازنشستگی تصمیم بگیرند و این یعنی داشتن دانش مالی به معنی اتخاذ تصمیمات بهتر و مؤثرتر است.
گزینه‌های پیچیده:
از مصرف‌کنندگان خواسته می‌شود از بین محصولات مختلف سرمایه‌گذاری و پس‌انداز یکی را انتخاب کنند. این محصولات پیشرفته‌تر از گذشته هستند و از مصرف‌کنندگان خواسته می‌شود که بین گزینه‌های مختلفی که نرخ بهره و سررسیدهای مختلفی دارند انتخاب کنند. تصمیم‌گیری در مورد ابزارهای پیچیده مالی با طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها می‌تواند بر توانایی مصرف‌کننده در خرید خانه، تأمین مالی تحصیلات یا پس‌انداز بازنشستگی تأثیر بگذارد و بر فشار تصمیم‌گیری بیفزاید.
کمبود کمک‌های دولتی:
منبع اصلی درآمد بازنشستگی برای نسل‌های گذشته تأمین اجتماعی بود؛ اما مبلغ پرداخت‌شده توسط تأمین اجتماعی کافی نیست و ممکن است در آینده به‌هیچ‌وجه در دسترس نباشد. هیئت امنای تأمین اجتماعی ایالات‌متحده گزارش داد که تا سال ۲۰۳۳ تأمین اجتماعی ممکن است از بین برود که چشم‌انداز ترسناکی برای بسیاری است؛ بنابراین اکنون، تأمین اجتماعی بیشتر مانند یک شبکه ایمنی عمل می‌کند که به سختی توانایی بقاء اساسی را دارد و نکته مهم اینکه این وضعیت در کشورهای زیادی از جمله ایران مصداق دارد.
تغییر محیط:
امور مالی و سرمایه‌گذاری مفاهیمی بسیار پویا هستند. اکنون در این بازار جهانی، بسیاری از شرکت‌کنندگان حضور دارند و عوامل تحول‌گرای زیادی می‌توانند بر آن تأثیر بگذارند. محیطی که به سرعت در حال تغییر است و از پیشرفت‌های فناوری مانند تجارت الکترونیکی بهره می‌برد این بی‌ثباتی و چابکی را بیشتر هم می‌کند. در نهایت این عوامل می‌توانند باعث ایجاد دیدگاه‌های متناقض و مشکل در ایجاد، اجرای و پیگیری نقشه راه مالی شوند.
گزینه‌های بسیار زیاد:
بانک‌ها، اتحادیه‌های اعتباری، شرکت‌های کارگزاری، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های کارت اعتباری، شرکت‌های رهنی، برنامه ریزان مالی و سایر شرکت‌های خدمات مالی همه در تلاش‌اند برای ایجاد دارایی ایجاد سردرگمی برای مصرف‌کننده کنند.
چرا سواد مالی مهم است؟
سواد مالی بیشتر خود را در زمان بازنشستگی نشان می‌دهد. چند سال پیش، مطالعه‌ای از شرکت خدمات مالی TIAA-CREF نشان داد که افرادی که دارای سواد مالی بالایی نسبت به مسائل حوزه بازنشستگی هستند دو برابر بیش از افراد دارای سواد مالی ناکافی ثروت اندوخته می‌کنند. به‌عبارت‌دیگر، افرادی که سواد مالی کمتری دارند هزینه‌های بیشتری را بابت تصمیمات اشتباه خود می‌پردازند. این گروه همچنین سرمایه‌گذاری نمی‌کند، با بدهی و درک ضعیف از شرایط وام دچار مشکل می‌شدند.
و گرچه این ممکن است این مفهوم یک مشکل فردی به نظر برسد، اما از نظر ماهیت گسترده‌تر است و بیشتر از آنچه قبلاً تصور می‌شد، روی کل جمعیت تأثیر دارد. تنها کاری که باید انجام دهیم این است که به بحران مالی سال ۲۰۰۸ نگاهی بیندازیم تا تأثیر سواد مالی را بر کل اقتصاد مشاهده کنیم. سواد مالی موضوعی است که پیامدهای گسترده‌ای برای سلامت اقتصادی دارد و پیشرفت در این موضوع می‌تواند راه را به سمت اقتصاد جهانی رقابتی و قدرتمند سوق دهد.
هرگونه پیشرفت در سواد مالی تأثیر عمیقی بر مصرف‌کنندگان و توانایی آنها برای تأمین آینده خود خواهد گذاشت. روندهای اخیر این امر را بیش‌ازپیش ضروری می‌سازد که مصرف‌کنندگان امور مالی اساسی را درک کنند زیرا از آنها خواسته می‌شود تا بیشتر بار تصمیمات سرمایه‌گذاری را بر دوش کشند و لازمه این امر این است که محصولات و گزینه‌های پیچیده‌تر اقتصادی را رمزگشایی کنند. درست است که یادگیری امور مالی آسان نیست، اما پس از تسلط بر آن، نتایج بسیار درخشانی به دنبال خواهد داشت.
چرا سواد مالی مهم است؟
ابعاد زندگی بشر چیست؟ آیا پول درآوردن می‌تواند به عنوان یک هدف شناخته شود؟ پول درآوردن افراد را بیشتر خوشحال می‌کند، یا پول از دست دادن آنها را بیشتر ناراحت؟ چرا در ایران، انسان‌ها از مسائل اقتصادی و مالی می‌ترسند؟ در مسائل اقتصادی، اظهارات دولتمردان مهم است؟
به گزارش اقتصاد آنلاین، در اولین اپیزود از سلسله برنامه‌های سواد مالی و اقتصادی، به این چند سوال اساسی و همچنین سوالات دیگری که باید در زندگی اقتصادی از خود بپرسید، پاسخ داده‌ایم.
در هر قسمت از پادکست سواد مالی و اقتصادی، در گفتگو با صادق الحسینی و با طرح سوالاتی از سوی حسن آقامیری تلاش می‌شود تا نکاتی درباره اصول اولیه و حقایق زندگی اقتصادی، بیان شود که بنای زندگی مالی شما را شکل خواهد داد.
پادکست سواد مالی و اقتصادی را می‌توانید هر هفته دوشنبه‌ها ساعت ۱۰ شب از اینستاگرام صادق الحسینی و حسن آقامیری بصورت زنده ببینید و پس از تاخیر چند هفته‌ای در کست‌باکس و تلگرام بشنوید.
سواد مالی چیست و چه اهمیتی دارد؟
وقتی صحبت از مهارت‌های زندگی می‌شود، اولین چیزی که به ذهنتان می‌رسد چیست؟ پاسخ بسیاری از مردم به این سؤال مهارت‌هایی مربوط به حرفه و شغلشان یا کارهای روزمره مثل آشپزی یا حتی نظافت خانه است، چرا سواد مالی مهم است؟ چرا سواد مالی مهم است؟ درحالی‌که این مسائل تنها مهارت‌های مهم زندگی نیستند. یکی از مهارت‌های مهم که کمتر کسی به آن توجه می‌کند داشتن سواد مالی است. در این مقاله، سواد مالی را تعریف می‌کنیم و توضیح می‌دهیم چرا اهمیت دارد. نکاتی هم برای بهبود مهارت‌های مدیریت مالی می‌گوییم. در نهایت هم به سؤالات رایج درباره سواد مالی پاسخ خواهیم داد. پس تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
سواد مالی چیست؟
به ترکیبی از دانش مالی، اعتباری و مدیریت بدهی‌ها سواد مالی گفته می‌شود که برای تصمیم‌گیری مسئولانه درباره امور مالی و انتخاب‌های روزمره‌مان ضروری است. سواد مالی شامل پرداخت بدهی، تولید بودجه و درک تفاوت ابزارهای مالی مختلف است. آگاهی به این مسائل بر شرایط مادی خانواده تأثیر فراوانی دارد، چون باعث می‌شود والدین درآمد خود را متعادل کنند، خانه بخرند، هزینه تحصیل فرزندانشان را تأمین کنند و منبع درآمدی برای بازنشستگی داشته باشند.
در نظام‌های پیشرفته و حتی کشورهای در حال توسعه مانند ایران، بی‌سوادی مالی بر زندگی مردم تأثیرات منفی فراوانی می‌گذارد. در تمام کشورهای جهان صرف‌نظر از مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، مصرف‌کنندگانی زندگی می‌کنند که اصول مالی را نمی‌دانند. اگرچه سواد مالی تا حدی با سطح تحصیلات و درآمد مردم مرتبط است، تحقیقات نشان می‌دهند که افراد با تحصیلات عالی و درآمد بالا هم ممکن است به‌اندازه افراد کم‌سواد با درآمد پایین به مسائل مالی ناآگاه باشند.
فکرکردن به امور مالی بسیاری از مردم را دچار اضطراب و نگرانی می‌کند. بر اساس یکی از تحقیقات سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، بیشتر مردم سرمایه‌گذاری مناسب برای بازنشستگی را از کار پراسترسی مثل مراجعه به دندان‌پزشکی هم دلهره‌آورتر می‌دانند.
چرا آموزش سواد مالی مهم است؟
۱. مردم مسئولیت‌های مالی بیشتری پیدا کرده‌اند
برنامه‌ریزی برای بازنشستگی یکی از مثال‌های بارز مسئولیت مالی روزافزون مردم است. برای برنامه‌ریزی درازمدت گزینه‌های مختلفی مانند برنامه بازنشستگی تأمین اجتماعی پیش روی شماست اما اگر در این راه مصمم نباشید و دانش لازم را نداشته باشید، پس‌انداز و چنین برنامه‌ریزی‌هایی به هیچ کارتان نخواهد آمد.
۲. پس‌انداز و سرمایه‌گذاری کار چندان ساده‌ای نیست
همه ما با تبلیغات گسترده بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف روبه‌رو هستیم که خدمات متنوعی را برای پس‌انداز و سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌کنند. این خدمات در مقایسه با گذشته پیچیده‌تر شده‌اند و مشتریان را ملزم می‌کنند از میان گزینه‌های متفاوت با نرخ بهره‌ها و سررسیدهای مختلف یکی را انتخاب کنند. تصمیم‌گیری در چنین شرایطی نیاز به آموزش دارد، چراکه انتخاب میان این گزینه‌ها ممکن است بر توانایی مردم برای خرید خانه، تأمین هزینه تحصیلی فرزندان یا پس‌انداز برای دوران بازنشستگی تأثیر بگذارد. حتی فکرکردن به این مسائل هم می‌تواند شما را دچار فشار روانی کند.
علاوه بر این، تعداد زیاد مؤسسات ارائه‌دهنده این خدمات مالی و تنوع خدماتشان ممکن است تصمیم‌گیری را برایتان سخت‌تر کند. بانک‌ها، مؤسسات مالی و اعتباری، شرکت‌های بیمه، شرکت‌های مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری و سایر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی برای جذب مشتری تلاش می‌کنند و باعث سردرگمی مشتریان می‌شوند.
۳. چشم‌انداز مالی در جهان در حال تغییر است
عوامل فراوانی در بازار جهانی وجود دارند که باعث می‌شوند محیط مالی آن مدام تغییر کند. پیشرفت فناوری و تجارت الکترونیک هم سبب می‌شود که بازارهای مالی سرعت و بی‌ثباتی بیشتری داشته باشند. به همین دلایل است که داشتن سواد مالی و طراحی نقشه راه مناسب می‌تواند شما را از گرفتاری‌ها و مشکلات مالی فراوان نجات دهد.
۴. پرداخت بدهی‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است
بازپرداخت بدهی‌ها و وام‌هایی که در دروان همه‌گیری کرونا بیشتر هم شدند یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که بیشتر مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بدون دانش و مهارت مالی هیچ‌کس نمی‌تواند اقساط این وام‌ها را درست و به‌موقع بپردازد.
بدهی فراوان می‌تواند زندگی را محدود کند و به‌جای اینکه افراد به فکر پس‌انداز برای دوران بازنشستگی یا پرداخت هزینه تحصیل فرزندان باشند، مجبور شوند برای بقا تلاش کنند. همچنین ممکن است بدهی‌ها چنان زیاد شوند که طلبکاران در تمام ساعات شبانه‌روز آسایش را از خانواده بگیرند.
۵. افزایش اعتبار مالی مهم‌تر شده است
اعتبار مالی را دست‌کم نگیرید. هرچه اعتبار مالی شما بیشتر باشد، افراد بیشتری می‌توانند به شما اعتماد کنند و در مواقع ضروری به شما پول فرض بدهند. نداشتن اعتبار مالی حتی ممکن است سبب شود که نتوانید شغل خوبی پیدا کنید. اطلاع از عواملی که بر اعتبار مالی شما تأثیر می‌گذارند و نحوه ایجاد اعتبار مالی می‌تواند در زمان درخواست وام مسکن، خودرو یا سایر خدمات مالی شما را نجات بدهد. دلیلش هم بسیار ساده است؛ مردم و مؤسسات مالی و اعتباری به کسی بیشتر اعتماد می‌کنند که اعتبار مالی بیشتری دارد. برای کسب اعتبار مالی هم باید سواد مالی لازم را داشته باشید.
چگونه سواد مالی خود را افزایش بدهیم؟
حالا که متوجه شدید سواد مالی چیست و چرا اهمیت دارد، باید روش تقویت مهارت‌های مربوط به آن را هم بدانید. برای بهبود مهارت‌های مالی چند روش ساده وجود دارد که در ادامه آنها را به شما معرفی می‌کنیم.
۱. از سایت‌ها، پادکست‌ها و سایر منابع موجود در فضای مجازی کمک بگیرید
امور مالی ممکن است در طول زمان تغییر کنند و توصیه‌های یک دهه پیش چندان مناسب امروز نباشند. بنابراین باید از دانش روز بهره بگیرید. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای به‌روزماندن این است که پادکست‌های برتر این حوزه را گوش بدهید یا از مطالب سایت‌ها و سایر منابع موجود در فضای مجازی استفاده کنید.
چرا می‌گوییم سراغ پادکست‌ها و سایت‌ها بروید؟ چون افرادی که سازنده این آثار محبوب‌اند با توجه به آخرین تحولات اقتصادی، مدام محتوای خود را به‌روز می‌کنند. این‌طوری مطمئن خواهید بود که همیشه از هر تغییر و خبر مهمی باخبر می‌شوید.
علاوه بر این، اشتراک در پادکست‌ها و سایت‌ها معمولا رایگان است و نیازی نیست که حتی یک ریال هم خرج کنید!
۲. مربی مالی پیدا کنید
اگر به مهارت‌ها و سواد مالی خود اطمینان ندارید، می‌توانید از مربی مالی و سرمایه‌گذاری کمک و مشاوره بگیرید. گاهی اوقات دسترسی به شخصی که همچون مشاور عمل کند، سبب کاهش استرس و اضطراب ناشی از سروکله‌زدن با امور مالی می‌شود.
مربیان مالی و سرمایه‌گذاری رویکردهای متفاوتی دارند. بعضی از این مربیان ممکن است فقط مثل مربیان و برنامه‌ریزان مالی عمل کنند و مدرک معتبری نداشته باشند. پیش از مشورت با این نوع مربیان، بهتر است شرایط آنها را به‌دقت بررسی کنید.
برخی دیگر از مربیان مالی مدارک و مجوزهای لازم را دارند و در چند جلسه سواد مالی را آموزش می‌دهند. این افراد مهارت‌های مالی را حرفه‌ای آموخته‌اند و قابل‌اعتمادترند.
۳. سواد مالی را به فرزندانتان هم آموزش بدهید
برخی از مراکز و سایت‌های آموزشی برای کودکان و نوجوانان هم دوره‌های آموزش سواد مالی برگزار می‌کنند. در این دوره‌ها به فرزندانتان کمک می‌کنند تا مهارت‌هایی را بیاموزند که برای مدیریت سرمایه خود نیاز دارند. با استفاده از این دوره‌های آموزشی می‌توانید فرزندانتان را طوری تربیت کنید که در آینده مشکلات مالی کمتری داشته باشند.
هرچه زودتر بتوانید مهارت‌های مالی و عادات خوب را در بچه‌ها تقویت کنید بهتر است. البته با شروع آموزش سواد مالی بعد از دبیرستان، فرزندانتان راحت‌تر برای حضور در دنیای واقعی آماده خواهد شد.
۴. کمی پس‌انداز برای روز مبادا نگه دارید
هیچ‌کس نمی‌داند که فردا چه اتفاقی می‌افتد. ممکن است موقعیتی اضطراری پیش بیاید و به پس‌اندازتان نیاز پیدا کنید. همه‌گیری کرونا فقط نمونه‌ای از وضعیتی است که بسیاری از مردم برای گذران زندگی دچار مشکل می‌شوند.
با یادگرفتن مهارت‌های مدیریت مالی می‌توانید راه‌هایی برای پس‌انداز کردن برای روز مبادا پیدا کنید. با تمرین این روش‌ها عادت‌ها و مهارت‌های لازم برای حفظ سرمایه را در خود ایجاد می‌کنید.
۵. از درخواست کمک نترسید
تنهایی انجام‌دادن کارها راهی فوق‌العاده برای ایجاد اعتمادبه‌نفس است، اما لازم نیست که همه کارها را هم خودتان انجام بدهید. اگر شرایط سخت شد، باید از مراجع معتبر مثل مؤسسات یا مشاوران مالی کمک بگیرید. بدهکاری و دست‌وپنجه نرم‌کردن با مشکلات مالی خجالت ندارد. بسیاری از مردم مثل شما هستند و تجربیات مشابهی را پشت‌سر گذاشته‌اند.
سؤالات رایج درباره سواد مالی
– چه میزان سواد مالی برای ما لازم است؟
سلامت مالی هم مانند سلامت جسمی و روانی مهم است. برای آنکه از نظر مالی سلامت باشیم، باید مسائل مهم در این زمینه را بدانیم و آمادگی رویارویی با شرایط دشوار و پیچیده را داشته باشیم. در نتیجه لازم نیست که در حد دکترای اقتصادی و مدیریت مالی اطلاعات داشته باشیم، اما یادگیری مفاهیم و مهارت‌های پایه مالی ضروری است.
– سواد مالی چه موضوعاتی را در بر می‌گیرد؟
- بودجه‌بندی و تعیین بودجه؛
- توانایی پس‌اندازکردن؛
- سرمایه‌گذاری و شرایط سرمایه‌گذاری موفق؛
- توانایی مدیریت بدهی‌ها به‌طور مؤثر؛
- آگاهی به امور مالیاتی؛
- روش‌های محافظت از سرمایه و جلوگیری از سرقت فیزیکی و مجازی آن؛
- بیمه و امنیت مالی.
در بیشتر دوره‌های آموزش مهارت‌های مالی این موضوعات تدریس می‌شوند و هر فردی که می‌خواهد سواد مالی خوبی داشته باشد، باید این مفاهیم را بداند.
– مربی مالی کیست؟
این اصطلاح نسبتا جدید است. مربی مالی به کسی گفته می‌شود که به دیگران درباره مسائل مالی مشاوره می‌دهد. همه مربیان مالی لزوما مجوز ندارند و ممکن است تخصصشان با آنچه درباره‌اش مشاوره می‌دهند کاملا متفاوت باشد. مربیان مالی را در جهان مربیان سلامت مالی و مربیان پول و سرمایه نیز می‌نامند.
– وظیفه مربی مالی چیست؟
نقش اصلی مربی مالی و سرمایه‌گذاری ارائه اطلاعات و انگیزه‌دادن است. مثلا این مربیان در بازار بورس می‌توانند شما را راهنمایی کنند که کجا و چه وقت سرمایه‌گذاری کنید.
– نمونه داشتن سواد مالی چیست؟
یکی از مثال‌های بارز داشتن مهارت‌های مالی، توانایی مدیریت مخارج روزانه است. در واقع با داشتن سواد مالی می‌توانید هزینه‌هایتان را به‌نحوی مدیریت کنید که مقداری هم پس‌انداز برای روز مبادا نگه دارید.
چگونه با مدیر و همکاران خود تعامل موثری داشته باشیم.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.
چرا سواد مالی برای ایجاد رفاه، امنیت و آرامش مهم است؟
نویسنده: الهام میرمحمدی 756 1 0 60 دقیقه
سواد مالی مقوله‌ای ضروری در زندگی است و مردم با مجهز شدن به مهارت‌های مالی، رفاه و امنیت مالی بیشتری را تجربه می‌کنند. اما در مسیر کسب آگاهی‌های مالی موانع و چالشهایی وجود دارد. تعامل متخصصان کشورها و به اشتراک‌گذاری مسائل و راه‌حل‌ها، یکی از روش‌های غلبه بر این چالش‌هاست. آکادمی هوش مالی در گفت‌وگو با کارشناسان و رسانه‌های بین‌المللی به بررسی چالش‌های پیش روی آموزش سواد مالی می‌پردازد. در این قسمت آکادمی، مهمان برنامۀ «پادکست سواد مالی تونی استوئر» بود. آقای تونی استوئر، مدرس و نویسندۀ سواد مالی است و گفت‌وگوهای زیادی با کارشناسان و مشاوران مالی از کشورهای مختلف داشته است. آن چه در ادامه می‌آید، صحبت‌های الهام میرمحمدی، مدرس و پژوهشگر آکادمی هوش مالی، در این برنامه است.
کمی دربارۀ آکادمی هوش مالی و فعالیت‌هایش بگویید؟
مدیریت دخل و خرج بخشی جدانشدنی از زندگی ماست. آگاهی دربارۀ امور مالی و نحوۀ مدیریت آن باعث می‌شود آرامش، رفاه و امنیت را در زندگی‌مان تجربه کنیم.
آکادمی هوش مالی در سه حوزۀ گردآوری منابع، آموزش و ترویج سواد مالی فعالیت می‌کند. در گام نخست، در تلاشیم با نهایت دقت، اقدام به شناسایی، بررسی، رتبه‌بندی و تهیۀ منابع دست اول و معتبر کنیم؛ چون برنامۀ آموزشی بر سه رکن اصلی استوار است: منبع آموزشی، مربی و طرح درس. بنابراین اگر به منابع باکیفیت و غنی دسترسی داشته باشیم، آموزش سواد مالی نیز به درستی صورت می‌گیرد. نتیجۀ این تلاش‌ها تا کنون انتشار بیش از صد جلد کتاب بوده است.
در حوزۀ دوم، یعنی آموزش، با توجه به نیاز مخاطبان مختلف، برنامه‌ها و محتوای آموزشی تولید کرده‌ایم. چون آموزش‌های سواد مالی، طیف متنوعی از مخاطبان را در برمی‌گیرد. مهم‌ترین مأموریت آکادمی هوش مالی، پژوهش و برگزاری دوره‌های آموزشی بر اساس نیاز مخاطبان و البته استانداردهای سواد مالی است؛ تا به این ترتیب، بتوانیم سطح کیفی زندگی ایرانی‌ها را افزایش دهیم.
انتشار بیش از سیصد یادداشت در رسانه‌های مختلف، گفت‌وگوهای بین‌المللی با کارشناسان و صاحب‌نظران، حضور در بیش از چهل برنامۀ رادیویی و بیست برنامۀ تلویزیونی و برگزاری جشنوارۀ نشان فی از جمله فعالیت‌های‌مان در زمینۀ ترویج سواد مالی است. آکادمی هوش مالی تا کنون دو بار این جشنواره را برگزار کرده است. در این جشنواره فیلم‌های تولیدشده در ایران از منظر سواد مالی بررسی می‌شوند و از کارگردانان فیلم‌ها تقدیر به عمل می‌آید.
اینکه آکادمی هوش مالی از صنعت سرگرمی و فیلم، که عموماً مردم را به مصرف تشویق می‌کند، برای ترویج سواد مالی بهره می‌برد، بسیار جالب است. لطفاً دربارۀ منابع آموزشی‌تان هم توضیح دهید.
بهترین منابعی که در دنیا وجود دارد و تجربه شده، با توجه به زیست‌بوم کشور آماده و متناسب‌سازی می‌شود. سواد مالی در اروپا، آموزش سواد مالی در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین از جمله کتبی است که برای سیاست‌گذاران و فعالان سواد مالی در ایران ترجمه شده و انتشار یافته است.
برای دانش‌آموزان نیز علاوه بر 12 جلد کتب آموزش سواد مالی، مجموعۀ 17جلدی و 27جلدی کتاب داستان‌های سواد مالی برای مقطع دبستان تهیه شده و نسخۀ صوتی مجموعۀ 17جلدی نیز موجود است. برای مخاطبان دیگر از جمله دانشجویان، زنان، بزرگسالان و بازنشستگان هم کتاب‌هایی ترجمه و تألیف شده که برخی از آنها انتشار یافته و برخی دیگر در مرحلۀ انتشار هستند.
علاوه بر اینها، محتواهای ویدئویی هم فراهم شده که به زودی منتشر خواهند شد. در حال حاضر، کودکان و زنان مهم‌ترین مخاطبان آکادمی هوش مالی هستند. کودکان باید از همان سنین پایین با پس‌انداز و اهمیت آن آشنا شوند و معایب بدهی را بدانند تا بزرگسالانی مسئول بار بیایند. زنان هم ستون‌های جامعه‌اند. آنها دانش مالی را به فرزندانشان منتقل می‌کنند. از دیگر دلایل اهمیت آنها این است که نسبت به مردها عمری طولانی‌تر اما درآمد کمتری دارند.
سواد مالی چطور به مردم کمک می‌کند زندگی بهتری داشته باشند؟
مردم باید دربارۀ برنامه‌ریزی بلندمدت، صبر در سرمایه‌گذاری و درک نوسانات بازار آموزش ببینند. این صبوری، برنامه‌ریزی و آموزش از یک‌سو باعث کسب درآمد بیشتر و از سوی دیگر منجر به رشد اقتصادی کشور می‌شود.
مدیریت دخل و خرج بخشی جدانشدنی از زندگی ماست. آگاهی دربارۀ امور مالی و نحوۀ مدیریت آن باعث می‌شود آرامش، رفاه و امنیت را در زندگی‌مان تجربه کنیم. سواد مالی به معنای آزادی انتخاب است. یعنی اگر مردم باسواد مالی باشند، گزینه‌های بیشتری خواهند داشت و از میان آنها بهترین را انتخاب می‌کنند. اگر ندانیم چطور برای آینده برنامه‌ریزی کنیم، اگر با روش‌های پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و اهمیت آن آشنا نباشیم، در واقع انتخاب‌های‌مان را در زندگی محدود کرده‌ایم.
به علاوه، سواد مالی نقشی کلیدی در ایجاد باورهای درست دربارۀ پول بازی می‌کند. این باورها شامل دانش، بینش و مهارت است. گاهی الگوهای ذهنی و باورهای ما دربارۀ پول منفی و محدودکننده است. هنوز مردمانی هستند که گمان می‌کنند پول ریشۀ همۀ بدی‌هاست یا بدون سرمایه نمی‌شود ثروتمند شد. سواد مالی اما کمک می‌کند مردم بر این باورها غلبه کنند، بینش درستی نسبت به پول داشته باشند و به مهارت‌های مالی مجهز شوند. نباید فراموش کنیم که پول به این دلیل مهم است که باعث می‌شود زندگی‌مان تغییر کند. در نتیجۀ این تغییرها فرصت‌های بیشتری در اختیارمان قرار می‌گیرد و در نهایت بهترینِ خود را در زندگی ارائه می‌کنیم.
با فعالیت‌هایی که شما و دیگر فعالان سواد مالی در نقاط مختلف دنیا انجام می‌دهید، آیا فکر می‌کنید وضعیت مردم به لحاظ دانش و آگاهی مالی رو به بهبود است؟
فکر می‌کنم این فرایند نتیجۀ مثبتی داشته و وضعیت رو به بهبود است. البته باید کمی به آن زمان بدهیم. طی دو دهۀ اخیر، بعد از وقوع بحران‌های مالی در جهان و حالا هم با همه‌گیری کرونا، نیاز روزافزونی برای آموزش سواد مالی حس می‌شود. به نظرم هر چه در این مسیر جلوتر می‌رویم، شاهد نتایج مثبت بیشتری از آموزش سواد مالی خواهیم بود. منابع آموزشی بیشتری از جمله کتاب‌ها، بازی‌ها و ویدئوهای آموزشی تولید شده؛ بنابراین مدارس و مؤسسات آموزشی هم توجه بیشتری به این آموزش‌ها نشان داده‌اند. شرکت‌های کوچک و بزرگ در نقاط مختلف دنیا در زمینۀ آموزش سواد مالی و تربیت اقتصادی فعالیت می‌کنند و معتقدم این روند به صورت تصاعدی ادامه خواهد یافت.
ما اینجا در آمریکا هستیم و شما در نقطۀ دیگری از دنیا یعنی ایران زندگی می‌کنید. به نظر شما از جمله مشکلات مالی رایج در سراسر جهان چیست؟
آموزش سواد مالی به کودکان از نکات حائز اهمیت است و باید به صورت جدی به آن توجه کنیم. کودکان جامعۀ آینده را می‌سازند و با سرمایه‌گذاری روی آنها می‌شود از وقوع مشکلات و چالشهایی که امروز با آنها مواجه هستیم، جلوگیری کنیم.
یکی از مشکلات مالی مشترک میان مردم سراسر دنیا مصرف‌گرایی است. جوامع به سمت مصرف‌گرایی سوق داده شده‌اند و مردم بیشتر به خرید فکر می‌کنند تا پس‌انداز. آنها گمان می‌کنند مالکیت جدیدترین لباس‌ها، خودروها یا گجت‌ها آنها را به انسان‌هایی خوشحال، راضی و موفق تبدیل می‌کند. از آن بدتر اینکه، گاهی برای خرید این کالاها، که نیازی به آنها ندارند، قرض می‌گیرند تا از این طریق خلأهای درونی‌شان را پُر کنند. اما این لذت‌ها زودگذرند و به محض آنکه به این کالاها عادت می‌کنند، لذت و رضایت هم از بین می‌رود. رسانه‌ها و تبلیغات هم به این مصرف گرایی دامن می‌زنند. در حالی که برای ایجاد احساس رضایت در زندگی، باید چیزهایی را که ارزش بودن دارند، به چیزهایی که ارزش داشتن دارند، ترجیح دهیم.
یکی دیگر از مشکلات مالی مردم، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، عدم آگاهی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. بیشتر مردم نمی‌دانند چرا سرمایه‌گذاری مهم است و چطور باید این کار را انجام دهند. خوب است که با ایجاد آگاهی، مردم را از اهمیت سرمایه‌گذاری و فرصت‌های سرمایه‌گذاری موجود در کشورشان مطلع کنیم.
چه چیزی ایران را از لحاظ امور مالی منحصربه‌فرد کرده است؟
امور مالی در ایران مشابه بقیۀ کشورهاست اما مشکلات مالی که ایرانی‌ها با آن مواجه هستند، منحصربه‌فرد است. به دلیل افزایش شدید نرخ تورم، ارزش پساندازهای مردم به ویژه در چهار سال اخیر به شدت کاهش یافته است. البته بخشی از این تورم مربوط به تحریم‌هایی است که علیه ایران وضع شده است. همان‌طور که بیشتر کارشناسان پیشنهاد می‌کنند، یکی از روش‌های سرمایه‌گذاری در زمان تورم، خرید سهام است. اما حتی قبل از بالا رفتن نرخ تورم، بسیاری از ایرانی‌ها اطلاعات کافی دربارۀ بورس و نحوۀ عملکرد آن نداشتند. در حال حاضر، دسترسی مردم به این بازار بیشتر شده؛ اما متأسفانه عدم آگاهی دربارۀ آن مشکلات زیادی به وجود آورده است و برخی سرمایه‌های خود را از دست دادند. فکر می‌کنم ما به آموزش‌های بیشتری در این زمینه نیاز داریم. مردم باید دربارۀ برنامه‌ریزی بلندمدت، صبر در سرمایه‌گذاری و درک نوسانات بازار آموزش ببینند. این صبوری، برنامه‌ریزی و آموزش از یک‌سو باعث کسب درآمد بیشتر و از سوی دیگر منجر به رشد اقتصادی کشور می‌شود.
آموزش سواد مالی به کودکان از نکات حائز اهمیت است و باید به صورت جدی به آن توجه کنیم. کودکان جامعۀ آینده را می‌سازند. با سرمایه‌گذاری روی آنها می‌شود از وقوع مشکلات و چالشهایی که امروز با آنها مواجه هستیم، جلوگیری کنیم.
توصیۀ مالی شما به مردم چیست؟ چطور می‌شود برای آینده آماده‌تر بود؟
مهم‌ترین توصیه‌ام این است که عادت پس‌انداز و بودجه‌بندی را پرورش دهیم. بدانیم پول‌مان کجا می‌رود و هرچند اندک پس‌انداز و البته صندوق اضطراری داشته باشیم. هیچ کس نمی‌داند چه زمانی قرار است با اتفاقات پیش‌بینی‌نشده مانند همه‌گیری کرونا غافلگیر شویم. هر چه از نظر مالی آماده‌تر باشیم، آسیب کمتری هم از این اتفاقات خواهیم دید.
چرا سواد مالی مهم است؟
همایش سواد مالی؛ از مدرسه تا بازار با حضور مدیران ارشد و کارشناسان فعال دو بازار سرمایه و فعالان بخش فرهنگی با تاکید بر آموزش سواد مالی از دوران کودکی و در عین حال پیوند آموزش با بازار سرمایه برای ارتقای سواد مالی با حمایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران برگزار شد.
بورس24 : همایش سواد مالی؛ از مدرسه تا بازار با حضور مدیران ارشد و کارشناسان فعال دو بازار سرمایه و فعالان بخش فرهنگی با تاکید بر آموزش سواد مالی از دوران کودکی و در عین حال پیوند آموزش با بازار سرمایه برای ارتقای سواد مالی با حمایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران برگزار شد.
مسیر اصلاح مشکلات اقتصادی
مدیرعامل شرکت اطلاع رسانی و آموزش بورس ب عنوان میزبان و برگزار کننده این همایش نخستین سخنران بود. محمدهادی سلیمی‌زاده با بیان اینکه سواد مالی نه تنها نیاز بازار سرمایه که قوام دهنده همه فضاهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ما نیز خواهد بود، گفت: فرد غنی فردی است که از لحاظ اقتصادی بالنده و متکی به خود باشد. همه ما نگران آینده فرزندان، آینده ایران و سابقه دیرینه کشورمان هستیم و حتما دغدغه‌ها و دلواپسی‌هایی داریم که مسیر اصلاح تمامی شان داشتن حرکت‌های اصلاحی است و تضمین کننده تحقق این فرایند داشتن افرادی است که مسلط به بحث سواد مالی باشند. وی تاکید کرد: برای تحقق این مهم به سهم خود به موضوع ورود کرده و با کمک دوستان گامی هر چند کوچک در این راستا برداشته و دستاوردی بزرگ و نقطه عطفی را در بحث تحول در سواد مالی رقم خواهیم زد.
سنگ بنای رشد اقتصادی را درست بگذاریم
فریدون رهنمای رودپشتی، استاد تمام و عضو هیات علمی دانشگاه در رابطه با اصول مقدماتی تربیت اقتصادی و سواد مالی به عنوان سنگ‌بنای رشد اقتصادی گفت: مدرسه اولین مکانی است که آموزش در آن به طور رسمی آغاز می‌شود، حال می‌خواهیم این واژه را وارد اقتصاد کرده و آموزش دهیم.
وی افزود: بحث سواد مالی که امروز به شکل مدرن مطرح شده و حتی مورد توجه نهاد معتبر بین‌المللی یونسکو هم قرار گرفته را بیش از نیم قرن پیش با عنوان قلک داشتیم.
رهنمای رودپشتی ادامه داد: لازمه سرمایه‌گذاری پس‌انداز است و بازار برای همین موضوع شکل گرفته است بنابراین ریشه تمام موضوعاتی که امروز درباره آن صحبت می‌کنیم به شاکله‌های خانوادگی بازمی‌گردد. در بیشتر اوقات بازیگران و یاری‌گران در خانواده از دخل و خرج اطلاع علمی ندارند حتی اطلاع سنتی هم ندارند و در شرایط مختلف که با نقصانی مواجه می‌شوند، درون خانواده وضعیت متشنج می‌شود. درنتیجه باید آموزش را از مدرسه آغاز کنیم و همین گزاره‌ها را در مدرسه به آنها آموزش دهیم تا وارد بازار شوند.
او با بیان اینکه مدرسه خود یک بازار است، ادامه داد: در قانون برنامه ششم چند اصطلاح و چند گزاره آوردیم اول فرهنگ سرمایه‌گذاری و مورد دوم سوادمالی.
عضو هیات علمی دانشگاه تصریح کرد: طبق تحقیقاتی که از کودکان مدارس انگلستان و تایلند داشتم متوجه شدم که اینها در مدارس خود میزی دارند که شاکله آن سواد مالی است، اینکه چگونه پس‌انداز کنند یا چگونه پس‌انداز خود را سرمایه‌گذاری کنند به آنها آموزش داده می شود بنابراین به بانک‌ها پیشنهاد دادیم که وارد مدرسه شده و دفترچه‌های پس‌انداز را در قالب میزی ایجاد کرده و فعالیت خود را از آنجا شروع کنند.
وی با بیان اینکه منظم‌ترین اتفاق کسب و کاری را بعد از جنگ جهانی دوم می‌بینیم، گفت: کمال این اتفاق را در هزاره سوم داشتیم و عنوانی برای اقتصاد به نام اقتصاد دانش بنیان انتخاب شد به شکلی که تبلور اقتصاد را در بازار می‌بینیم آن هم در حالی که شاکله دانش بنیان برای اقتصاد بحث سواد مالی است.
به گفته رهنمای رودپشتی مهم‌ترین و ارزشمندترین پدیده بازار و کار با بازار ریسک است که مناسب‌ترین استراتژی مدیریت کردن آن است.
وی تاکید کرد: وارد دوره‌ای از زندگی در اقتصاد و کسب و کار شدیم که دانش بنیان و فرادیجیتال است،بنابراین اگر در این شرایط قصد داریم برای اقتصاد زیربناهایی را فراهم کنیم باید از کتاب‌های مدرسه آغاز کنیم.
رهنمای رودپشتی در ادامه افزود: در این بین ارزشمندترین عنصر زندگی که کار است هم در این مسیر اتفاق می‌افتد و در نتیجه آن می‌توان به کارآفرینی نیز رسید. همچنین زمینه رشد اقتصاد نیز درصورت داشتن آموزش سواد مالی از مدسه فراهم می‌شود. با این نگاه به سمتی حرکت خواهیم کرد که سواد مالی را به عنوان دروس یا مباحثی از آموزش‌های رسمی قرار بگیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه در پایان اضافه کرد: توسعه فرهنگ سرمایه‌گذاری و ارتقا آن باید مدنظر قرار گیرد، در جامعه‌ای که سرمایه‌گذاری جایگاهی ندارد، پس‌انداز هم معنایی ندارد. پس‌انداز برای سرمایه‌گذاری است و در این باب دو گزاره مورد استفاده قرار می‌گیرد اول مازاد مصرف و دیگری هم به تعویق انداختن مصرف تا منابع لازم برای سرمایه‌گذاری فراهم شود.
وی در پایان با بیان اینکه اقتصادی که در آن سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد اساسا رگه‌ها و مشخصه‌های اقتصادی در آن وجود ندارد، گفت: باید زمینه فرهنگ سرمایه‌گذاری را فراهم کنیم و مشتری‌های آینده خود را امروز بسازیم.
بازگشت مردم به بورس حالا از جنس سواد مالی است
مجید شاکری، کارشناس ارشد اقتصاد نیز با یادآوری وقایعی که در انتهای سال 1398 و نیمه اول 1399 افتاد به بیان نسبت آنها با سواد مالی پرداخته و گفت: مرور تمام مکاتباتی که در آن زمان چه در بانک مرکزی و چه در سازمان بورس وجود داشت نشان می دهد که خیلی از راه‌حل‌هایی که آن زمان به آنها توجه نشد و سپس به واکنش امنیتی به موضوع بورس رسید، همه از جنس سواد مالی بود.
او افزود: در آن برهه قطعا نمیتوانستیم به آنها رسیدگی کنیم اما در حال حاضر که بازار در شرایط آرام‌تری است می‌توان به آنها پرداخت. برای مثال یکی از این موضوعات سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و از طریق صندوق‌هاست که آن زمان نمی‌شد مطرح کرد. نکته دیگر موضوع ساماندهی اشخاصی است که به صورت فردی سیگنال‌دهی می‌کردند و عملا رهبری انتظارات بازار را به دست گرفته بودند.
شاکری در رابطه با آموزش سواد مالی ادامه داد: آموزش دادن سواد مالی نیازمند این است که بتوانیم برای افراد در دوره‌های ابتدای حضورشان، سبدهای با ریسک، نوسان و بازده کمتر ایجاد کنیم تا خارج از قالب اوراق بدهی بتوانند بازده داشته باشند.
این کارشناس اقتصادی در پایان تاکید کرد: امروز بازگرداندن بازار سرمایه به مرکز نگاه مردم به لحاظ اقتصاد کلان برای بسیار مهم بوده و به آن نیاز داریم و این نیاز از جنس گفت‌وگو کردن و سواد مالی است.
در ادامه همایش پنل تخصصی « بررسی الزامات سیاست‌گذاری و برنامه‌های اجرایی توسعه سواد مالی در کشور» برگزار شد.
بهزورخدارحمی در این پنل با بیان اینکه، مقوله ای به نام سواد مالی و سواد بورسی در بازار سرمایه وجود ندارد و این موضوع مهم در سطح کلان باید مورد توجه واقع شود، گفت: در مقطعی که استفاده از رایانه و کامپیوتر چرا سواد مالی مهم است؟ در اداره ها و دستگاه ها اجباری شد، نهاد حاکمیتی با کمک تمامی دستگاه ها و سازمان ها اقدام به برگزاری دوره های ابتدایی یادگیری کرد تا دانش فناوری و سواد کامپیوتری را ارتقا دهد.
وی افزود: در بخش سواد مالی هم حاکمیت و نهادهای مسئول باید چنین اقداماتی را انجام دهند که سایه سواد مالی در شئون مختلف زندگی افراد جامعه گسترده و فرهنگ سازی انجام شود. به گفته این کارشناس ارشد بازار سرمایه، فرهنگ سازی ماهیتا یک مرکز هزینه است، بنابراین کسب و کارها نمی‌توانند به تنهایی اقدام کنند و نهادهای حاکمیتی باید وارد شوند تا با کمک تک تک نهادهای دولتی و تخصیص منابع لازم، سواد مالی در جامعه ارتقا یابد.
ایران، تنها کشوری که سند راهبردی ندارد
در ادامه این رویداد تخصصی، محمدرضا پوررضایی، سرپرست مرکز آموزش سازمان بورس و اوراق بهادار به ایراد سخن پرداخت و گفت: متاسفانه ایران تنها کشوری است که در میان اعضای سازمان های بین المللی، سند جامع راهبردی در بخش سواد مالی ندارد و فرهنگ‌سازی در این زمینه توسط حاکمیت انجام نمی شود. وی تصریح کرد: البته نبود سند جامع سواد مالی به این معنا نیست که کاری در این زمینه انجام نشده است؛ سازمان بورس و اوراق بهادار، متولی هماهنگی و پیش برنده در تدوین سند جامع سواد مالی است که برای تمامی بازارهای مالی کاربرد دارد.
پوررضایی ادامه داد: برای تدوین سند سواد مالی، چند کارگروه در سازمان بورس با دعوت از استادان، فعالان و متخصصان این حوزه تشکیل شده است تا سند اصلی در قالب دو بخش؛ آموزش و فرهنگ سازی برای سازمان ها و تمامی ارکان اقتصادی و زیربخش‌های آن و سند سواد مالی در حوزه بازار سرمایه تدوین و نهایی شود.
به گفته پوررضایی، در میان بازارهای مالی، بانک ها قدمت بیشتری دارند و پس از آن بازار سرمایه قرار دارد. البته برای بازار سرمایه با توجه به اتفاق هایی که در سال های اخیر افتاده است، همچنین وجود ۶۰ میلیون سهامدار نیاز به آموزش و ارتقای سواد مالی خانواده ها بیشتر است.
وی با بیان اینکه سند ارتقای سواد مالی در ۳ بخش و ۳ سطح در حال تدوین است و از صاحب‌نظران و متخصصان دعوت می کنیم که برای تدوین سندی قابل ارایه، به ما کمک کنند، بر لزوم فرهنگ سازی در حوزه سواد مالی از سطوح مدارس تاکید و تصریح کرد: دولت باید یک بار برای همیشه تصمیم بگیرد و برای ارتقای سواد مالی به سازمان بورس کمک کند. چنانچه در سند تحول دولت نیز بخشی به نام ارتقای سواد مالی برای آحاد جامعه وجود دارد بنابراین وظیفه دولت در این حوزه مشخص و تعیین شده است.
مردم حق دارند از سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هراسان باشند
مهدی سوری، مدرس و تحلیلگر ارشد بورس و بازارهای مالی در این پنل به مال‌باختن مردم در مقاطع مختلف در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: این داستان به صورت متناوب در بازارهای مختلف مانند موسسه‌های مالی و اعتباری، شرکت‌های هرمی، لیزینگ‌ها، بورس و. مشاهده شده است؛ به‌نوعی مردم را سرکیسه کرده‌اند. البته در همه جای دنیا نیز مسبوق به سابقه است اما در کشور ما متعدد و پرتکرار بوده است.
وی افزود: سواد مالی برای مردم ما باید در حدی باشد که اصول ابتدایی بازارها را بدانند -منظورم سرمایه‌گذاری حرفه‌ای نیست- به‌ویژه در کشوری که سالانه 20 تا 40 درصد ارزش پول ملی آن سقوط می‌کند، این امر حیاتی است. ️موضوع مهم دیگری که باید بر آن تاکید کنم اینکه کسب هر میزان بازدهی و سودی با ریسک همراه است و هیچ تضمینی برای بازدهی بدون ریسک وجود ندارد. البته نباید فراموش کرد که هیچ بازاری هم همیشه صعودی و یا نزولی نیست.
این کارشناس ارشد بازارسرمایه ادامه داد: در هر حوزه‌ای که بخش خصوصی به خوبی عمل می‌کند، حاکمیت نباید وارد آن کسب و کار شود و فعالیت موازی ایجاد کند. برای نمونه، در کشورهای پیشرفته، استارتاپ‌ها روی اسکیل‌پذیری فعالیت می‌کنند اما در کشور ما استارتاپ‌ها باید سهم بازار را بگیرند و اگر بخش‌های حاکمیتی در بازار وارد شوند، بخش خصوصی توان رقابت ندارد و نمی‌تواند سهم خود را از بازار بگیرد.
سوری با تاکید بر اینکه صرفه اقتصادی برای حاکمیت مهم نیست بنابراین در یک رقابت نابرابر، بخش خصوصی حذف می‌شود. ادامه داد: ️پرداخت‌های مستقیم به بخش خصوصی نیز راهکار اشتباه حاکمیتی است که متاسفانه به‌صورت وام و تسهیلات در اختیار بخش خصوصی قرار می گیرد؛ بخش خصوصی را نمی‌توان اجبار یا بیش از حد تشویق کرد، زیرا اصل موضوع فراموش می‌شود.
تحلیلگر ارشد بازار سرمایه تصریح کرد: سواد مالی یعنی مردم با استفاده از آن به امنیت و آزادی اقتصادی برسند و زندگی راحت و بی‌دغدغه‌ای داشته باشند. امیدوارم با ارتقای سواد مالی افراد، این امکان برای تمامی مردم فراهم شود و امنیت و آزادی اقتصادی را برای عموم به همراه داشته باشد.
توجه به سواد مالی باید به کودکان معطوف شود
بخش دوم همایش با برگزاری پنل کاربردی شناسایی موانع و فرصت های پیش روی تولید کنندگان محصولاتو خدمات حوزه سواد مالی ادامه یافت.
در این بخش محسن رجبی، مدیرمجموعه بازیتا و یک قدم بزرگ گفت: با توجه به سابقه ما در تالیف بیش از 20 جلد کتاب در حوزه آموزش سواد مالی کودکان می توان گفت که بازار فروش بازی ها و اسباب بازیه ای هوش مالی و کسب مهارت های اقتصادی پر کشش است و محصول به راحتی در ین بازار مورد اقبال قرار می گیرد. بنابراین به نظر شناخت خانواده ها از این مهم بیشتر شده و می توان با برنامه مدون تری به این حوزه ورود کرد.
مائده جلوخانیان از موسسه فرهنگی تربیب اقتصادی حکیم( مفتاح) نیز با بیان اینکه پژوهش در حوزه مفاهیم بومی سواد مالی و تربیت اقتصادی در باره های ماست گفت: به شدت در حال تربیت مربی هستیم و معتقدیم توجه به آموزش مربیان می تواند ما در رساندن به هدق نهایی که گسترش شواد مالی است همراهی کند.
علیرضا لولاگر، مدیر نشر هوبا و دبیر انجمن تولیدکنندگان اسباب بازی ایران نیز در این پنل گفت: خانواده ها برای توسعه بازار سواد مالی باید برای ورود و حضور در این بخش راهنمایی شوند البته در این بین ارزیابی و رتبه بندی محصولات سواد مالی با همکاری تولیدکنندگان و ساخت نشان کیفی ملی ضروری به نظر می رسد.
حامد تاملی مدیر مرکز نوآوری و خلاق دانا دل نیز با تاکید بر آمادگی بخش فرهنگی توسعه سواد مالی در کنار فعالان بازار سرمایه گفت: از نظر تجربه و زیر ساخت آمادگی شتابدهی به فعالیت های خلاقانه در این حوزه را داریم و می توانیم در کنار فعالان بازار سرمایه و متولیان به تولید محصول هم برسیم.
وی تصریح کرد: اگر در بازار سرمایه استارت آپ هاییبه فعالیت در حوزه سواد مالی ورود کنند و علاقه مند به سرمایه گذاری دراین بخش باشند می توانیم در کنار هم به هدف نهایی درست برسیم. در این پنل بر لزوم توجه به آموزش سواد مالی از کودکی و پیش دبستان تاکید شد.
در این همایش، نمایشگاه جانبی هم برگزار شد و بیش از 15 شرکت و موسسه آموزشی و تولید‌کننده آثار و محصولات سواد مالی اعم از اسباب بازی، کتاب، سازندگان بازی های فکری و سواد مالی و شرکت کردند.
دیدگاه شما