بازارگردان یا بازیگر، افراد یا شرکت‌هایی هستند که با هدف کسب سود، اقدام به خرید و فروش دارایی مالی (اوراق بهادار ) یا کالاهای اقتصادی کرده و بنا به ماهیت عملکرد، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی می‌کاهند.
بازارگردان چیست و چه وظایفی در بورس دارد؟
بازارگردان یا market maker یک شخص حقیقی یا حقوقی است که سهام را در قیمت مشخصی در سیستم معامله گری، خرید و فروش می کند. مارکت میکر ها، بازار ساز هستند و تلاش می کنند تا از نوسانات شدید قیمت سهام، بکاهند. سیستم معاملاتی بازار بورس تصمیم میگیرد که بازارگردان هر روز چه میزان سهام را بخرد یا بفروشد. البته معاملات الگوریتمی و ربات ها هم در روزگار امروز بورس، نقش زیادی در کمک رسانی به بازارگردان ها برای ارتقا عملکرد در طول ساعت معاملاتی دارند.
افزایش نقدشوندگی و وجود عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار و کنترل قیمت سهم در محدوده معین و کاهش هزینه های معاملاتی از طریق کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش از اصلی ترین وظایف و اهداف بازارگردان ها است. تا مهر ۹۹، ۱۳۰ شرکت از ۷۵۰ شرکت بازار سرمایه ایران، بازارگردان داشته اند که این رقم تا سال ۱۴۰۰ شمسی افزایش می یابد.
صندوق بازارگردانی ۱۰۰۰ میلیارد تومانی ایران خودرو (خودرو) راه اندازی شد که خبر خوبی برای بازار است. قیمت هر سهم غول خودروسازی خاورمیانه به حدود ۱ سنت در هفته اول مهر ۹۹ رسید!
مدتی است که پس از اصلاح بالای ۲۵ درصدی شاخص کل بورس ایران از اواخر مرداد تا نیمه نخست مهر ماه، دولت شرکت های بورسی را موظف کرده است که از خدمات بازارگردان استفاده کنند. بازارگردان ها می توانند نقش مهمی در هدایت جریان نقدینگی و جلوگیری از سفته بازی و صف های فروش میلیونی داشته و فضای آرام و با ثباتی را در بورس ایجاد کنند.
اگر چه بورس ایران، عمق کمی دارد و با مسائلی چون بی اطلاعی اکثریت سهامداران از اصول سرمایه گذاری و دامنه نوسان و حجم مبنا برخوردار است، اما با حضور بازار گردان که کادری تخصصی است، می توان نقدشوندگی سهام را افزایش و روال معاملات در بورس را تخصصی تر کرد.
بازارگردان ها در واقع حجم بالایی از سهام شرکت ها را در اختیار دارند و می توانند سفارشات خرید و فروش را در عرض چند ثانیه هدایت کنند. بازارگردان ها معمولا طرف مقابل حجم معاملات سرمایه گذار هستند.
اگر سرمایه گذاران، قصد فروش سهام داشته باشند، بازارگردان ها این اوراق بهادار را خریداری کرده و زمانی که همه فروشندگان تامین شوند، نسبت به فروش اقدام می کنند و برعکس. در واقع بازار گردان ها، عرضه و تقاضای بازارهای مالی را تامین کرده و سهام را بین فروشندگان و خریداران دست به دست می کنند.
عرض بازار، عمق بازار، نسبت سرمایه گذاران اصلاعات مدار به نقد مدار از جمله مواردی است که بر فعالیت بازارگردان ها تاثیر دارد. هر چقدر عمق بازار بورس بیشتر باشد، معاملات بازارگردان ها راحت است و فشار و استرس کمتری به آن ها وارد می شود. وجود جریان پیوسته و سیال سفارش خرید و فروش در قیمت بالا و پایین تر از قیمت تعادلی را عمق بازار می نامند.
در ایران، عمق بازار کم است و مرتب ظرف چند دقیقه در یک سهم، صف های خرید و صف های فروش میلیونی تشکیل می شود. فعالیت بازارگردان می تواند هزینه تمام شده خرید و فروش سهام را برای شرکت های بزرگ کاهش دهد و از پرداخت کارمزدهای سنگین به کارگزاری ها بکاهد.
بازارگردان ها از بازار به سبک خاصی سود می گیرند. بازارگردان ها برای هر اوراق بهاداری که پوشش می دهند، اسپرد spread مطالبه می کنند. یعنی شکاف قیمتی پیشنهادی خرید و فروش (bid-ask spread) شناخته می شود و در معاملات مالی رایج است.
صندوق های سرمایه گذاری و صندوق های سرمایه گذاری مشترک (Mutual funds) باید بازارگردان حرفه ای داشته باشند. اوضاع نقدشوندگی صندوق سرمایه گذاری که دارای بازارگردان حرفه ای داشته باشد، خوب خواهد بود.
بازارگردان از عوامل کارآمدی یک صندوق است. صندوق هایی در بازار سرمایه وجود دارد که کار آن ها بازارگردانی است و به همین خاطر به آن ها صندوق های بازارگردانی اطلاق می شود. اگر بازارگردان حرفه ای توسط شرکت های بورس وجود داشته باشد،شاهد صف های خرید و فروش که عامل مشکلات و چالش های بسیاری در حوزه نقدشوندگی سهام است، نخواهیم بود.
الزام شرکت های بورس ایران به بازارگردانی از شش ماهه دوم سال ۱۳۹۹
طبق ماده سی و سوم قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، همه نقل و انتقالات اوراق بهادار که توسط بازارگردان دارای مجوز از سازمان بورس انجام می شود، از پرداخت مالیات مقطوع نیم درصد معاف است. در ایران بیش از ۳۰ صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی وجود دارد که جزییات آن را در سایت شرکت فرابورس ایران یا seo.ir دنبال کنید.
صندوق های سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی برای شرکت های بورسی و سرمایه گذاران بزرگ، رکن مهمی هستند. برای حقیقی ها، ثبات بازار بورس را به ارمغان آورده و از نوسانات شدید جلوگیری می کنند.
فعالیت بازارگردانی در بورس ایران بر اساس دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران که pdf آن در سایت tse.ir در دسترس است، انجام می شود.
فرم تقاضای دریافت مجوز فعالیت بازارگردانی
سهم وسپهر (گروه مالی سپهر صادرات) که اخیرا عرضه اولیه شد، دارای بازارگردان بود. ایمیدرو هم گفته که کمیته پیگیری صندوق بازارگردانی شرکت های معدنی را راه اندازی می کند.
شستا با ایجاد صندوق بازارگردانی که متشکل از تمامی نمادهای فعال شستا در بازار سرمایه است قصد دارد تا از سهام هلدینگ‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه (مثل سیتا) آنها حمایت کند. همچنین در راستای حمایت از سهامداران، شستا اقدام به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی بر روی نمادهای تاصیکو و سیتا کرده است. در آینده نزدیک، شماری از بزرگترین صندوق های بازارگردانی قصد دارد تا بازارگردانی خودرو و خساپا، ۲ غول خودرویی و لیدر شاخص ساز و زیرمجوعه هاش رو برعهده بگیرد.
نامه ابلاغ سازمان بورس به شرکت ها درباره معرفی بازارگردان در سال ۱۳۹۹
سازمان بورس در تاریخ ۷ مهر ۹۹ به کلیه ناشران اعلام کرد که نسبت به معرفی بازارگردان اقدام کنید. خبر ابلاغ سازمان بورس به شرکت ها برای معرفی بازارگردان و خبر نایب رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی بر تاسیس مجمع سهامداران حقیقی بورس ایران در نیمه دوم سال ۹۹، اتفاقات مهمی برای بورس در سال های آینده رقم خواهد زد.
بورس ایران در اقتصاد ایران عصر ۱۴۰۰، از بهترین فرصت های سرمایه گذاری بلند مدت بوده که افراد با پول مازاد، می توانند پس از اطلاع از ساز و کارهای بازار، نسبت به تشکیل سبد سهام یا استفاده از صندوق های سرمایه گذاری استفاده کرده و سهام بنیادی با آینده روشن را بر اساس استراتژی هایی که تعیین میکنند،خریداری و سهامداری کنند. در بورس، صبوری، از پول مهم تر است. انتظار داریم شاخص کل بورس ایران تا بهار ۱۴۰۱ بالای ۸ میلیون واحد تثبیت شود.
بازارگردان در بورس کیست؟
کاهش دامنه نوسان به 2 درصد، باعث جذابیت سهم‌هایی که بازارگردان دارند در بازار شده است، این سهم‌ها در صورت وضع قانون جدید به احتمال زیاد دامنه‌ای 4 درصدی خواهند داشت!
چند روزیست که بحث کاهش دامنه نوسان معاملات بحث داغ محافل بورسی است. طبق آخرین تصمیم مقرر شد در جلسه شورای عالی بورس در روز 20 اسفند تصمیم نهایی در خصوص این مسئله گرفته شود.
اما در صورت کاهش دامنه نوسان به 2 درصد به احتمال فراوان سهام شرکت‌هایی که در معاملات بازارگردان دارند با دوبرابر دامنه نوسان معمول روزانه یعنی 4 درصد معامله خواهند شد و ممکن است بازار برای خرید سهام این شرکت‌ها اقبال نشان دهد.
بازارگردان کیست؟
بازارگردان یا به اصطلاح انگلیسی (market maker)، افراد یا شرکت‌هایی هستند که از طریق معاملات پیاپی اوراق بهادار اقدام به کاهش نوسانات ناخواسته قیمت سهام میکنند؛ هرچند که هدف آنها از این معاملات کسب سود است.
مسئولیت‌های بازارگردان در بازارهای مختلف متفاوت است و به نوع بازار (کالا، اوراق بهادار، آتی و…) بستگی دارد. همچنین بازارگردان‌ها توسط بانی آنها معرفی می‌شوند و با تأیید سازمان انتخاب می‌گردند.
در انجام معاملات، بازارگردان همچون سایر معامله گران حقیقی و حقوقی عمل می‌نماید و تنها تفاوت آنها در این است که در هنگامی که بازار در رکود باشد، بازارگردان موظف به خرید اوراق بهادار می‌باشد.
وظایف بازارگردان چیست؟
- ایجاد عرضه و تقاضا برای اوراق بهادار و کمک به افزایش نقدشوندگی
- جلوگیری از نوسانات شدید قیمت‌ها و کنترل قیمت در یک سطح معین.
- کاهش هزینه‌های معاملاتی از طریق کاهش شکاف قیمتی خرید و فروش
بازارگردان‌ها همواره در طرف مقابل حجم معاملات سرمایه‌گذاران اقدام به خرید یا فروش می‌نمایند. برای مثال، اگر سرمایه‌گذاران به دنبال فروش اوراق بهادار خود باشند، بازارگردان این اوراق بهادار را خریداری می‌کند و برعکس، اگر سرمایه‌گذاران اوراق بهاداری را خریداری کنند، بازارگردان این اوراق بهادار را به فروش می‌رساند.
بر همین اساس برای بازارگردان‌ها طبق مجوزی که از سازمان بورس دریافت میکنند حداقل حجم معاملات روزانه تعیین می‌گردد که در هر روز توسط بازارگردان‌ها به آن میزان بایستی خرید و فروش صورت گیرد.
بدین ترتیب، بازارگردان‌ها، به تأمین عرضه و تقاضای بازارهای مالی می‌پردازند.
لیست سهام دارای بازارگردان:
در حال حاضر سهام شرکت‌های مختلف بورسی و فرابورسی دارای بازارگردان هستند که جدیدترین لیست این شرکت‌ها را در ادامه مرور خواهیم کرد.
در صورت کاهش دامنه نوسان در بازار و اتخاذ تصمیم در خصوص دوبرابر شدن دامنه نوسان سهامی که بازارگردان دارند لیست بالا می‌تواند مورد توجه بازار قرار گیرد.
همچنین تعدادی سهام کم‌بازده نسبت به رشد شاخص کل در بازار هستند که تیم فیندو اقدام به جمع‌آوری اطلاعات این سهم کرده و بازدهی آنها را با شاخص کل و شاخص هم‌وزن مقایسه کرده است، برای اطلاع بیشتر مقاله‌ی پربازده‌ترین و کم بازده‌ترین صنایع بورس؛ سهام و صنایع جامانده کدام‌اند؟ را مطالعه کنید.
بازارگردان صندوق پالایش یکم کیست؟
هنوز ۴ ماه از زمان آشکار شدن اختلاف وزیر اقتصاد و وزیر نفت درخصوص صندوق پالایش یکم نمی‌گذرد. روز ۱۹ مرداد سال جاری با چند مصاحبه کوتاه و چند توئیت اختلاف بین این دو وزارتخانه در خصوص واگذاری بخشی از سهام چهار شرکت پتروپالایشگاهی بازار سرمایه را وارد یک اصلاح ۴۵ درصدی کرد تا دود این اختلاف تنها سرمایه سهامداران خرد را از بین ببرد.
باز شدن نماد پالایش یکم یکی از خبر‌های خوبی است که در حال حاضر در بازار سرمایه وجود دارد. اما در صورتی که بازارگردان مناسبی برای این سهم انتخاب نشود ممکن است با مشکل مواجه شود.
به گزارش فارس، هنوز ۴ ماه از زمان آشکار شدن اختلاف وزیر اقتصاد و وزیر نفت درخصوص صندوق پالایش یکم نمی‌گذرد. روز ۱۹ مرداد سال جاری با چند مصاحبه کوتاه و چند توئیت اختلاف بین این دو وزارتخانه در خصوص واگذاری بخشی از سهام چهار شرکت پتروپالایشگاهی بازار سرمایه را وارد یک اصلاح ۴۵ درصدی کرد تا دود این اختلاف تنها سرمایه سهامداران خرد را از بین ببرد.
پس از پیگیری‌های متعدد این دو وزارتخانه بالاخره تصمیم گرفتند تا این صندوق را در شهریورماه در قالب همان صندوق‌های ETF واگذار کنند. روز ۱۱ آذرماه نیز این صندوق با ۱۳ درصد سود باز شد.
اما نکته جالب توجهی که در این بین وجود دارد، اختلافی است که هنوز میان این دو وزارتخانه وجود دارد و ممکن است این اختلاف هم پالایش یکم را با چالش جدی مواجه بازارگردان در بورس کیست؟ کند و هم کل بازار را دوباره به فاز اصلاح وارد کند.
بازارگردان دارا یکم کیست؟
یکی از تصمیمات مناسبی که طی ماه گذشته توسط سازمان بورس گرفته شد، الزام همه نمادها برای معرفی بازارگردان بوده است. دو نماد دارا یکم و پالایش یکم هم باید برای خود بازارگردان معرفی کنند.
طبق آنچه در اساسنامه صندوق دارا یکم آمده است، خود این صندوق باید مسوولیت بازارگردانی را بر عهده بگیرد. اما منابع لازم برای بازارگردانی این صندوق هنوز مشخص نشده است و تاکنون و طبق ترازنامه این صندوق هنوز سهمی را خریداری نکرده است.
این صندوق از دو بانک و دو بیمه تشکیل شده است و باید یکی از شرکت‌های زیر مجموعه این بانک‌ها و بیمه وارد بازارگردانی آن شود.
بازارگردانی پالایش یکم با چه کسی است؟
در صندوق پالایش یکم همین مساله می‌تواند حادتر باشد. طبق گفته معاون وزیر نفت در امور برنامه ریزی، وزارت نفت وظیفه‌ای در زمینه سبدگردانی صندوق پالایشی یکم ندارد و تمام اختیارات لازم را به سازمان خصوصی سازی سپرده است.
این موضوع نشان میدهد اختلافی که میان دو وزارتخانه در خصوص مدیریت این صندوق وجود داشت، هنوز برطرف نشده و وزارت نفت که موافق عرضه بلوکی سهام باقی مانده این چهار پتروپالایشگاه داشت، خود را کامل از دخالت در زمینه بازارگردانی خارج کرده است.
اینکه منابع مالی سازمان خصوصی سازی جهت بازارگردانی این صندوق چگونه تامین می‌شود را باید از مسوولین این سازمان جویا شد. اما اینکه وزارت نفت که تعداد زیادی شرکت دارد و می‌تواند با منابع موجود در این شرکت‌ها به راحتی بازارگردانی این صندوق را برعهده بگیرد.
صندوق دارا یکم در حال حاضر به دلیل نداشتن بازارگردان فعال، زیر nav در حال معامله است. این مساله می‌تواند در خصوص صندوق پالایش یکم هم رخ دهد.
بازارگردانی در بورس چیست؟ حفظ تعادل بازار و تسهیل روند معاملات
هیچ چیز مثل تعادل به نفع بازار سهام و سهامداران آن نیست. گاهی این تعادل در بازار به هم می‌خورد و فشار عرضه یا تقاضا سبب ایجاد صف‌های سنگین خرید و فروش می‌شود. در نتیجه تشکیل این صف‌ها، روند معاملات با مشکل مواجه شده و سفارش‌ها در صف قفل می‌شوند. در چنین مواقعی کلید حفظ تعادل بازار در دست بازارگردان است. اما بازارگردان چیست و بازارگردانی سهام در بورس چه معنایی دارد؟
بازرگردانی در بورس چیست؟
بازارگردان (Market Maker) به افراد یا شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که وظیفه آنها خرید و فروش اوراق بهادار در یک محدوده قیمت مشخص است. هر چند ترجمه لغوی این واژه در فارسی بازارساز است، اما در بورس تهران با عنوان بازارگردان شناخته می‌شود.
ویکی‌پدیا این اصطلاح را این‌گونه تعریف کرده است:
بازارگردان یا بازیگر، افراد یا شرکت‌هایی هستند که با هدف کسب سود، اقدام به خرید و بازارگردان در بورس کیست؟ فروش دارایی مالی (اوراق بهادار ) یا کالاهای اقتصادی کرده و بنا به ماهیت عملکرد، از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی می‌کاهند.
بازارگردان بورس اهدافی دارد و برای رسیدن به این اهداف نیازمند ملزوماتی است. اما ابزارهای مورد نیاز برای بازارگردانی سهام در بورس چیست؟ یکی از عناصر مهم برای بازارگردانی سهام، پول و دارایی است. مورد دیگر دسترسی مستقیم بازارگردان به سامانه معاملاتی است.
داشتن این ابزارها اما تنها بخشی از ملزومات یک بازارگردان است. بازارگردانی عملی حرفه‌ای و تخصصی است و بازارگردان باید به میزان مناسبی از دانش و تخصص برخوردار باشد. در غیر این صورت عملکرد درستی نخواهد داشت و اهدافی که از او انتظار می‌رود، برآورده نخواهند شد. بازارگردان‌ها نقش مهمی در بازارهای مالی بر عهده دارند. یکی از این نقش‌ها، کمک به افزایش قدرت نقدشوندگی است؛ عاملی که در بازار سرمایه بسیار مهم است. برای مطالعه بیشتر درباره نقدشوندگی و اهمیت آن، مقاله «نقدشوندگی سهام در بورس؛ سرمایه‌گذاری در سهامی که آسان نقد شود» را بخوانید.
بازارساز باید از میزان عرضه و تقاضای اوراق بهادار مورد نظر اطمینان حاصل کند. با فراهم کردن بسترهای نرم‌افزاری مناسب، بازارگردانی را می‌توان به شیوه مکانیزه انجام داد. به این ترتیب، این نرم‌افزار است که تصمیم‌گیری برای خرید و فروش سهام را به عهده میگیرد. در واقع سیستم نرم‌افزاری بر اساس برنامه‌ای که از مدیر بازارگردانی دریافت می‌کند، تشخیص میدهد که اوراق بهادار را چه زمانی و با چه قیمتی خریداری کند؛ همچنین زمان و قیمت فروش نیز بر اساس استراتژی‌های داده شده به سیستم مشخص خواهد شد. از این رو دیگر نیاز به معامله‌گر از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید
وظایف و اهداف اصلی بازارگردان بورس
اگر بخواهیم به وظایف بازارگردان اشاره کنیم، به طور خلاصه می‌توان سه مورد مهم‌تر را نام برد:
- کمک به افزایش قابلیت نقدشوندگی با در نظر گرفتن عرضه و تقاضای سهام موردنظر
- نگه داشتن قیمت سهام در یک بازه مشخص و جلوگیری از ایجاد نوسان‌های شدید قیمتی
- کاهش شکاف قیمت خرید و فروش و در نتیجه کاهش هزینه معاملاتی
بیشتر بخوانید
البته باید به این نکته توجه کنیم که وظایف و مسئولیت‌های بازارگردان در بازارهای مختلف با هم تفاوت دارند. در واقع این امر به نوع بازار بستگی دارد. منظور از نوع بازار، بازارهایی نظیر بورس کالا، بورس اوراق بهادار، بازارهای آتی و دیگر انواع بازارها است.
انواع بازارگردان‌ها در بازار بورس
کارگزاری‌ها یا نهادهایی که به منظور کمک به افزایش نقدشوندگی و همچنین حجم معاملات یک سهم خاص، اقدام به خرید و فروش آن نماد میکنند، مرسوم‌ترین نوع بازارگردان هستند. از سوی دیگر، صندوق‌هایی با نام صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی نیز وجود دارند که مقداری از سهام شرکت‌هایی که در بازار سرمایه فعال هستند را در اختیار دارند و با آنها خرید و فروش انجام می‌دهند.
هدف صندوق‌های بازارگردانی از این خرید و فروش، متعادل نگه داشتن ارزش سهام آن شرکت و جلوگیری از قفل شدن بازار آن به وسیله ایجاد صف خرید و فروش است. به همین دلیل کارمزد معاملات این صندوق‌ها بسیار پایین است و سازمان بورس برای حمایت از آنها، در کارمزد معاملاتشان ۸۰ درصد تخفیف داده است. مطابق ماده ۳۳ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، تمام نقل و انتقالات اوراق بهادار که توسط بازارگردانان دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شوند، از پرداخت مالیات مقطوع نیم درصد معاف هستند.
این صندوق‌ها اصولا توسط گروهی از سهام که مرتبط به هم هستند ایجاد و توسط خود آنها اداره می‌شوند. به عنوان مثال گروه سهام شرکت‌های زیر نظر بانک ملت، یک صندوق بازارگردانی ایجاد می‌کند تا با بازارگردانی سهام این شرکت‌ها، ارزش سهام آنها را حفظ کند و همچنین سودجویان نتوانند در تغییر ارزش ذاتی سهام دخالت داشته باشند. این صندوق‌ها با هدف سوددهی ایجاد نمی‌شوند اما نتیجه‌ای که به دنبال دارند، سوددهی سهام شرکت‌های حاضر در صندوق خواهد بود.
بازارگردان چگونه معاملات را تسهیل می‌کند؟
حال که با ماهیت و اهداف بازارگردان آشنا شدیم، باید توضیح دهیم که سازوکار بازارگردانی در بورس چیست. بازارگردان حجم زیادی سهام در دست دارد و به همین دلیل می‌توانند سفارش‌های فراوانی را در سیستم ثبت کنند. این سفارش‌ها می‌توانند هم در قالب خرید و هم در قالب فروش انجام شوند. بازارگردان با ثبت این سفارش‌ها بنا به اقتضای بازار بر قیمت سهام تاثیر گذاشته و تعادل را در نماد مربوطه حفظ می‌کند.
بازارگردان‌ها با توجه به رفتار سرمایه‌گذاران، اقدامات خود را انجام می‌دهند. مثلا اگر ببینند که سرمایه‌گذاران اوراق بهادار خود را می‌فروشند، این اوراق را از آنها خریداری میکنند. به این صورت نیاز فروشندگان را تامین میکنند. از سویی دیگر، زمانی که سرمایه‌گذاران قصد خریداری اوراق بهادار را داشته باشند، آنها با عرضه این اوراق به افزایش حجم معاملات کمک میکنند.
پس می‌توان متوجه شد که بازارگردان با توجه به عرضه و تقاضا در بازارهای مالی، اقدامات لازم را انجام میدهد. به این صورت کمک می‌کند که معاملات روان باشند و اوراق میان خریداران و فروشندگان جابه‌جا شوند و سفارشی در صف خرید و فروش قفل نماند.
عوامل تاثیرگذار بر بازارگردانی سهام
گفتیم که بازارگردان با کمک ایجاد تعادل در طرف عرضه و تقاضا، معاملات بازار را تسهیل می‌کند. اما عوامل مهم و تاثیرگذار در بازارگردانی بورس چیست؟
- عرض بازار: حضور مستمر خریداران و فروشندگان اوراق بهادار و وجود سفارش‌های مداوم خرید و فروش در محدوده ارزش ذاتی سهام، نشان‌دهنده عرض بازار است. اگر بازاری چنین ویژگی‌‌ای را داشته باشد، از آن با نام بازار نقدشونده یاد می‌شود. در چنین بازاری، بازارگردان حتی با سود کم هم فعالیت می‌کند.
- عمق بازار: اگر مطلبی که در مورد وجود سفارش‌های مستمر گفته شد، در قیمت‌هایی بالاتر یا پایین‌تر از ارزش ذاتی سهام رخ دهد، این مسئله عمق بازار را نشان میدهد. یعنی منحنی عرضه و تقاضا حول ارزش بازار آن سهم، کاملا پیوستگی دارد. در این شرایط، عدم تعادل ناگهانی میان سفارش‌ها اتفاق می‌افتد. به این ترتیب، اختلاف میان سفارش‌های عرضه و تقاضا قیمت دارایی را کمی تغییر بازارگردان در بورس کیست؟ میدهد؛ سپس تعادل مجددا برقرار خواهد شد. بنابراین منحنی تغییرات قیمت سهم نیز در بازاری که عمق مناسبی دارد، پیوسته خواهد بود. زمانی که عمق بازار زیاد است، بازارگردان با کمترین اختلاف میان قیمت خرید و فروش کار خود را انجام میدهد؛ یعنی با کمترین میزان سود. اما در بازاری که عمق آن کم است و منحنی عرضه و تقاضا پیوسته نیست، اختلاف میان عرضه و تقاضا زیاد است. در این بازارها اقدامات بازارگردان‌ها در مقابل هزینه‌هایی که به بازار تحمیل میکنند به شیوه‌ای است که حضور این افراد در چنین بازارهایی چندان جذابیت ندارد.
- نسبت میان سرمایه‌گذاران دارای اطلاعات و سرمایه‌گذاران دارای نقدینگی: سرمایه‌گذاران ممکن است از دو گروه متفاوت باشند. دسته اول گروهی هستند که منابع مالی مازاد دارند و با آن سرمایه‌گذاری میکنند. دسته دوم افرادی هستند که معتقدند اطلاعات فراوانی در مورد یک شرکت در اختیار دارند. این افراد با توجه به این اطلاعات، اوراق بهادار شرکت مذکور را بررسی میکنند و در نهایت دست به خرید یا فروش می‌زنند.
نحوه کسب سود بازارگردان‌ها
بازارگردان‌ها ریسک نگهداری دارایی را به جان می‌خرند و در ازای آن سود به دست می‌آورند. اما اگر ارزش اوراق بهادار یک شرکت در بورس کم شود، تکلیف سود بازارگردانی آن چیست؟ یعنی اگر این افراد سهامی را خریداری کنند که قبل از فروش ارزش آن کم شود، خطر را به وضوح حس خواهند کرد.
برای حل این مشکل، بازارگردان‌ها به ازای سهم‌های تحت پوشش خود، اسپرد (spread) مطالبه میکنند. این اصطلاح در مورد شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش (bid-ask spread) استفاده می‌شود و در معاملات مالی مرسوم است.
بیشتر بخوانید
برای درک بهتر این موضوع مثال زیر را در نظر بگیرید. فرض کنید سرمایه‌دار سهام شرکتی را از طریق پنل کارگزاری خود جستجو می‌کند. ممکن است قیمت خرید سهم ۱۵۰۰ تومان و قیمت فروش آن ۱۵۰۵ تومان باشد. یعنی کارگزار سهام مذکور را در قیمت ۱۵۰۰ تومان خریداری کرده است و سپس آن را در قیمتی بالاتر یعنی ۱۵۰۵ تومان می‌فروشد. اگر حجم معاملات زیاد باشد، اسپردهای کوچک می‌توانند تا حدی سود روزانه را افزایش دهند.
جمع‌بندی
بازارگردان به فرد یا شرکتی گفته می‌شود که با خرید و فروش سهام از نوسانات شدید و نامطلوب قیمتی کم می‌کند و نقدشوندگی بازار را بالا می‌برد. در عملیات بازارگردانی، بازارگردان با استفاده از پول و دسترسی مستقیم به سامانه معاملات و با توجه به عرض و عمق بازار و همچنین نسبت میان سرمایه‌گذاران اطلاعات‌مدار و نقدینه‌مدار اقدام به فعالیت میکنند. بازارگردانان همچنین سود خود را از شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش به دست می‌آورند. کارگزاری‌ها یا نهادهایی مانند صندوق بازارگردانی که به منظور کمک به افزایش نقدشوندگی و همچنین حجم معاملات یک سهم خاص، اقدام به خرید و فروش آن نماد میکنند، مرسوم‌ترین نوع بازارگردان‌های فعال در بورس هستند.
بازارگردانی ۶ شرکت فرابورس از شنبه آغاز می‌شود
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مدیر عملیات بازار شرکت فرابورس کرد: اعلام پیرو مجوز فعالیت و درخواست صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی اندیشه زرین پاسارگاد مبنی بر بازارگردانی در نمادهای " اتکای، میدکو، بپاس" قابل معامله در بازارهای اول فرابورس، بازارگردانی در این نمادها با استفاده از روش مبتنی بر حراج از روز شنبه آینده(یکم آذر) آغاز می‌شود.
بازارگردانی سهام شرکت پاکدیس در نماد "غدیس" قابل معامله در بازار اول فرابورس نیز با استفاده از روش مبتنی بر حراج توسط صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی سینا بهگزین مبنی از روز شنبه شروع می شود.
پیرو مجوز فعالیت و درخواست تامین سرمایه بانک مسکن مبنی بر بازارگردانی در نماد "بالاس" قابل معامله در بازار اول فرابورس و درخواست صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی سپهر بازار سرمایه مبنی بر بازارگردانی سهام شرکت کشتیرانی دریای خزر در نماد "حخزر" قابل معامله در بازار دوم فرابورس، بازارگردانی در این دو نماد هم با استفاده از روش مبتنی بر حراج از نخستین روز آذرماه آغاز می‌شود.
شایان ذکر است در حالی از 10 مهرماه امسال تمامی شرکت‌های بورسی و تا 15 ماه جاری شرکت‌های حاضر در فرابورس ملزم به معرفی بازارگردان شدند که به گفته مدیر نظارت بر ناشران بورس، همه ناشران پذیرفته شده در بورس موظفند برای انعقاد قرارداد بازارگردانی و معرفی بازارگردان به بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران اقدام کنند.
بر این اساس در صورت اجرا نکردن این ابلاغیه، ناشران متخلف محسوب و جرایم برای آنان در نظر گرفته می‌شود که این جرایم و ضمانت اجرایی شامل تذکر، اخطار، محدودیت موقت یا دائم در دسترسی به سامانه معاملات، تعلیق یا لغو مجوزهای صادره توسط سازمان، محرومیت دریافت خدمات از ارکان بازار سرمایه برای مدت معین، جریمه نقدی، محرومیت از تصدی در هیئت مدیره اشخاص تحت نظارت، سلب صلاحیت و لغو پذیرش می‌شود.
دیدگاه شما