چرا معامله گران در بازار های مالی شکست میخورند؟
سطح آموزشی که در کشور ارائه میشود بسیار مبتدی است. و از سطحی که کشورهای دنیا و کشورهای پیشرفته در آن قرار دارند خیلی پایینتر است. در واقع ابزارهای بورس و ساز و کارهای بورس و روشهای معامله گران و مسائل مشابه این در کشور ما بسیار ضعیف هستند.
معاملات اتوماتیک هنوز در بورس ما وجود درک معامله گران سهام ندارند. سیستمها و پلتفرمهایی که با آنها کار میکنیم به نسبت هنوز ناقص هستند و همینطور در آموزشها مسائل ابتدایی طراحی استراتژی و سبد سهام به افراد گفته میشود. در نتیجه با این سطح دانش در زمینه تحلیل تکنیکال معامله گران نمیتوانند در بازارهای مالی نتایج خوبی بگیرد.
این وضعیت مشابه آن است که من به شما قواعد حرکت مهرههای شطرنج را آموزش داده و چند استراتژی ابتدایی را در اختیارتان قرار دهم و سپس از شما بخواهم که با یک قهرمان بینالمللی مانند کاسپاروف مسابقه دهید انتظار هم داشته باشم شما برنده شوید.
وضعیت در بازارهای مالی نیز دقیقاً به همین شکل است. هر زمانی که شخصی در حال فروش سهام است فرد دیگری در حال خرید همان سهم است. علیرغم آنکه هر دوی این اشخاص به دنبال کسب سود هستند و بر اساس تحلیلهای خود وارد معامله شدند، ولی آینده نشان خواهد داد کدام یک از این دو معاملهگر در جهت درست حرکت بازار اقدام به معامله کردند.
بنابراین در هر معامله یک طرف سود و یک طرف زیان میکند. حال در نظر بگیرید طرف دیگر معامله با شما شخصی است که سالهای سال در بازارهای بورس کار کرده است و تجربه بسیار زیادی دارد موانع موجود در آموزش و معاملهگری را پشت سر گذاشته است و به نسبت شما شناخت بسیار عمیقتر و بهتری نسبت به بازار دارد. از خود بپرسید که آیا در مقابل چنین شخصی میتوانید معاملات سوده انجام دهید ؟
بنابراین نقصی که در آموزش ما وجود دارد میتواند مشکلات زیادی ایجاد کند. مشکلی که در آموزشهای بورس وجود دارد این است که در نگاه به نمودار سهم در واقع در حال نگاه کردن به معمای حل شده هستید.
همین امر باعث میشود که تصور کنید تحلیل حرکت بازار آسان است به راحتی میتوانید محدوده خرید و فروش را تخمین زده بتوانید سودهای عالی بگیرید. این موضوع تله انفجاریای است که در بازارهای مالی وجود دارد.
در واقع بزرگترین مشکل بازارهای مالی آن است که ریسکهای خود را از چشم معامله گران تازه درک معامله گران سهام کار پنهان میکند به راحتی آنها را مورد سوء استفاده قرار میدهد. چنانچه اساتید بازارهای مالی این موارد را به دانشجویان خود گوشزد نکنند که آنچه یاد گرفته است در واقع شرط لازم بوده و شرط کافی نیست و برای انجام معاملات واقعی کفایت نمیکند، مشکلات زیادی را برای دانشجویان خود به وجود میآورند.
بعضاً دیده میشود که در برخی دورههای آموزشی به عنوان یک ویژگی به دانشجویان گفته میشود که در همان ابتدا برایشان یک حساب معاملاتی واقعی ایجاد میشود تا دانشجویان بتوانند از همان ابتدا به انجام معاملات حین آموزش بپردازند.
دوستان باسابقه در بازارهای بورس میدانند که این حرف تا چه حد اشتباه است دانشجویان در اثر اشتباهات خود دچار انواع فشارهای عصبی شده و با از دست دادن اعتماد به نفس در کنار آموزش ناقص باعث شکست آنها خواهد شد. دانشجویان با انواع و اقسام مشکلات مالی و بعضاً حتی مشکلات خانوادگی، ورشکستگی و غیره میشود.
بر اساس آمارها بیش از ۹۰ درصد کسانی که وارد بازارهای مالی میشوند در مدت زمانی کمتر از یک سال از بازارهای مالی قرار میکنند. بسیاری از این افراد دیگر حاضر نیستند به این بازارها بیایند.
یکی از دلایل چنین اتفاقی آن است که بسیاری از درک معامله گران سهام افراد فعالیت در بازارهای مالی را مانند دیگر فعالیتهای حرفهای، جدی در نظر نمیگیرند. یک پزشک برای آنکه بتواند بیمار خود را مداوا کند بایستی سالهای سال دورههای آموزشی ببینند و پس از اتمام آموزشهای خود باید به صورت آزمایشی در کنار پزشکان دیگر کار کند تا بتوانند به مرحلهای برسد که اطمینان لازم را جهت مداوای بیماران کسب کند.
یک خلبان پیش از آنکه هدایت یک هواپیما با صدها مسافر را در اختیار بگیرند بایستی سالهای سال آموزش دیده و سختیهای بسیاری را تحمل کند. پس از طی همه این مراحل جامعه میتواند به او اعتماد کرده و جان انسانها را در دست او بگذارد.
اما متأسفانه در بازارهای مالی، مشکلات و تلههای انفجاری این بازارها در نگاه نخست کوچک به نظر میآیند. سرمایه محدود افراد نیز فرصت کافی را در اختیار آنها قرار نمیدهد تا بتوانند با آزمون خطا این مشکلات را شناسایی کردند و از آنها عبور کنند.
معامله گران در این مسیر نیازمند آموزشها و راهنماییهای یک مربی هستند که بتوانند خطرها و بالا و پایینهای پنهان این بازارها را به آنها نشان دهد.
اگر به تاریخچه بازارهای مالی نگاه کنیم میبینیم که در سالهای اولیه تشکیل بورس، معاملات تنها از طریق مراجعه حضوری یا تماس تلفنی یا نامه نگاری با کارگزاران قابل انجام بود.
ولی اکنون معاملات توسط سکوهای معاملاتی و بیشتر از طریق اینترنت به صورت آنلاین انجام میشود. مارک داگلاس در یکی از سخنرانیهای خود در این زمینه ابراز تاسف میکردند که ای کاش امروز به دنیا آمده بودند و میتوانستند از ابتدا از این تکنولوژیها استفاده کنند. واقعیت آن است که من هم دوست داشتم به جای ۱۵ سال پیش اکنون با بورس آشنا میشدم و از تکنولوژیهایی که در حال حاضر در اختیار داریم و تصمیم دارم آنها را به شما انتقال دهم استفاده میکردم و فرد دیگری مانند من این صحبتها و آموزشهایی را که ارائه میدهم را به من ارائه میداد.
مانند هر رویه دیگری در دنیا بهترین تکنولوژیها و بهترین ابزارها برای کار بر روی بازارهای مالی ابتدا در اختیار افرادی که در سطوح بالای این بازار فعالیت میکنند قرار میگیرد. آنها میتوانند با سرعت بیشتری از خبرها و تحلیل خبرها مطلع شده و همینطور میتوانند با سرعت بیشتری از تکنولوژیهایی که بسیار به روز است استفاده کنند همین امر باعث میشود که دست بالا را داشته باشند.
بنابراین احتمال موفقیت آنها بسیار بالاتر از معامله گران ست که همچنان از ابزارهای سنتی استفاده میکنند.
کاری که در واقع ما در شرکت مهد سرمایه انجام میدهیم فراهم آوردن ابزارهای جدید برای معامله گران خود است تا آنها هم بتوانند مانند بنگاههای بزرگ از این امکانات و تکنولوژیها استفاده کنند و بتوانند کیفیت معاملهگری و سودآوری خود را ارتقاء بخشند.
دلایل شکست معامله گران بنیادی و تکنیکال در بازارهای مالی
شکست معامله گران – همانطور که میدانید اصل اول تحلیل تکنیکال آن است که بازار گذشته خود را تکرار میکند. این موضوع علیرغم آنکه در منابع مختلف به آن اشاره میشود یک اصل نیست و هنگامی که بازار گذشته خود را تکرار نکند دلیل شکست معامله گران این اصل اشتباه است.
در حقیقت این مطلب در بسیاری از مواقع جواب نمیدهد و نمیتواند به عنوان یک روش در نظر گرفته شود. در واقع مباحث و تکنیکهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال به گونهای است که میتواند افراد تازه کار را به راحتی فریب داده و باعث شود که فکر کنند با استفاده از این مطلب میتوانند در بازار کسب سود کنند.
نتیجهای که در کتابهای CFA (بالاترین سطح اموزشهای بازارهای مالی) قرار داده شده نشان میدهد که تحلیلگر تکنیکال نمیتوانند در بلند مدت بیش از بازدهی سهم مورد معاملهشان، سود کسب کنند.
در همین منبع ذکر شده است معاملهگران کوتاهمدت حتی نمیتوانند به سطح بازدهی بازار نیز دست یابند. بنابراین تصور اینکه یک تحلیلگر تکنیکال میتواند بازدهی بیشتری از بازار کسب کند، یک تصور نادرست است.
بنابراین اگر ذهنیت شما آن است که میتوانید با استفاده از تحلیل تکنیکال در این بازار پیروز شوید متاسفانه بازار نادرست بودن ذهنیتتان را با زیانهایی که میدهید به شما نشان خواهد داد. این به معنی آن نیست که شما نیازی به دانستن تکنیک ندارید.
در واقع تمام آموزشهایی که در بازارهای سرمایه داده میشود شرط لازم هستند.که تصور کنید این آموزشها شرط کافی برای کسب سود در معاملهگری است.
دلیل شکست تحلیل بنیادی نیز مشابه همین است. در منابع CFA به صراحت اشاره شده است تحلیلگران بنیادی نمیتوانند در طولانی مدت بیش از بازده بازار سود کسب کنند. گفته شده است که وضعیت تحلیلگران بنیادی از وضعیت تحلیلگران تکنیکال بدتر است.
دلیل این امر آن است که تحلیل تکنیکال به صورت کمی عمل میکند و بازارها هم حالت عددی و کمی دارد این درحالیست که تحلیل بنیادی بیشتر ماهیتی کیفی دارد و شاید به راحتی نتوان اقتصاد را به صورت اعداد و ارقام دقیق تحلیل کرده و بر اساس آن نقاط مناسب خرید و فروش را شناسایی کرد.
برخی افراد برای حل مشکلات تحلیلهای تکنیکال و بنیادی، ترکیب این دو روش را پیشنهاد میکنند. این امر نه تنها مشکل را حل نمیکند بلکه باعث پیچیدهتر شدن مسئله میشود.
این موارد از حرفهای ترین منابع بین المللی آموزش بازارهای مالی نقل شده و در دورههای آموزشی عمومی کاملاً مورد غفلت واقع شده و به دانشجویان گفته نمیشود. در نتیجه معاملهگران تازه کار با انتظارات غیر واقعی و در آرزوی کسب سودهای بالا وارد معاملات واقعی شده و تنها پس از زیانهای پیاپی و از دست دادن سرمایه خود ماهیت واقعی بازار را درک میکنید.
در سوی دیگر برخی از تحلیلگران به بحث روانشناسی معاملات رو میآورند. علیرغم آنکه مباحث و نکات موجود در روانشناسی معاملات نکات ارزشمندی است اما همچنان مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی، روانشناسی معاملات نیز باید به عنوان یک شرط لازم در نظر گرفته شود. مباحث مربوط به روانشناسی معاملات بسیار گسترده است که در همین خصوص یک دوره پنج جلدی را در انتشارات سازمان بورس در دست انتشار دارم. با این وجود دو نکته بسیار مهم را در خصوص روانشناسی معاملات بایستی خاطرنشان کنم.
اول آنکه نکات در تحلیل روانشناسی معاملات به مراتب کیفیتر از مباحث تحلیل بنیادی است. از این رو استفاده از این مباحث برای بازاری که ماهیت کمی دارد بسیار دشوار بوده و مانع از آن میشود که بتوان نقاط دقیق ورود و خروج و حدود ضرر را تعیین کرد.
دومین مورد مربوط به عامل انسانی است. عملکرد فکری انسان به گونهای است که به راحتی قابل تغییر نیست. انسانها برای هزاران سال با دیدن عواقب جنگ، همچنان جنگ به راه میاندازد. افراد سیگاری علیرغم دانستن زیانهای ناشی از کشیدن سیگار، آن را ترک نمیکنند. این مثالها و بسیاری از مثالهای دیگر نشان میدهند تغییر رفتار با عملکرد فکری انسانها بسیار دشوار است.
بنابراین مشکلات پیش روی معاملهگران از نگاه من در ایران ضعف سیستماتیک و ابزارها، عدم تنوع بازار، تعداد خطوط سازوکارهای معاملات خودکار و نقص در آموزشها و هدایت دانشجویان به سمت معاملات واقعی بدون داشتن دانش کافی است.
در نتیجه بسیاری افراد از بورس و سرمایهگذاری در آن فرار میکنند در حالیکه اگر زمان و هزینه کافی را برای کسب آموزش مناسب اختصاص میدادند میتوانستند سودآوری خوبی از این بازارها داشته باشند.
آموزش گام به گام معامله گری در بورس
معامله گری در بورس درست مانند دیگر فعالیتهای بازارهای سرمایه گذاری، نیازمند برخورداری از دانش، مهارت و تجربه بالاست.
چرا که در بورس، گزینههای سرمایه گذاری مختلف و ابزارهای معاملاتی گوناگونی وجود دارد که شناخت آنها تأثیر زیادی در افزایش احتمال موفقیت شما دارد و با اتخاذ تصمیمهای درست، نتیجه نهایی میتواند شما را شگفت زده کند.
معامله گری در بورس نکات و متدهای زیادی دارد که برای کسب آنها باید سالها در این بازار فعالیت کنید و خودتان آنها را به صورت تجربی کسب کنید، البته کسب تجربه در بازار بورس به این معنی نیست که شما نیاز به آموزش نخواهید داشت ولی آموزش صرف نمیتواند شما را تبدیل به یک معامله گر حرفهای کند. به عبارت دیگر، تجربیات میتوانند بهترین معلم و راهنما برای سرمایه گذاری موفق در بورس باشند؛ اما راه دیگر، استفاده از تجربیات سایرین است زیرا احتمالاً همه آنقدر درک معامله گران سهام وقت نداشته باشند تا از طریق تجربه، به رموز معامله در بورس پی ببرند. در عوض شما میتوانید با آموزش با انواع روشهای معاملاتی در بازار بورس و سهام آشنا شوید و نکات ارزشمندی را در زمینه معامله گری در بورس کسب کنید. به همین دلیل در این مقاله سعی کردهایم شما را با یکسری مفاهیم پایهای معامله گری در بورس آشنا کنیم و به برخی موضوعات مرتبط در این زمینه بپردازیم.
فهرست عناوین مقاله:
بورس چیست؟
کلمه بورس در زبان فرانسوی به معنی کیف پول است. با این حال برای درک بهتر واژه بورس، بهتر است قبل از هر چیز با مفهوم بازار آشنا شوید. بازار به جایی گفته میشود که در آن خریداران و فروشندگان فعالیت دارند؛ به عبارت سادهتر، هرگاه شرایطی فراهم شود که خریداران و فروشندگان بتوانند با هم رابطه برقرار کنند یا به توافقی برسند و معاملهای بین آنها انجام پذیرد، در واقع بازار شکل گرفته است؛ بنابراین بازار محدود به یک مکان خاص نیست و هر فعالیت اقتصادی را که در آن خریدار و فروشندهای وجود داشته باشد، میتوان بازار دانست.
انواع بازار بورس
انواع بازار بورس را می توان به سه دسته کلی طبقه بندی کرد:
بورس کالا: به بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معینی صورت میگیرد و به صورت منظم و دائمی فعال است، بورس کالا میگویند. معمولاً در بورس کالا مواد اولیه و مواد خام مورد معامله قرار میگیرد.
به طور کلی هر بورس کالایی را با عنوان همان کالایی که در آن معامله میشود، نام گذاری می کنند، نظیر بورس نفت یا بورس گندم.
بورس اوراق بهادار: داراییهای مالی از جمله سهام، اوراق مشارکت و غیره در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار میگیرند.
در ایران، به بازار خرید و فروش اوراق بهادار که به صورت دائمی و رسمی در محل معینی تشکیل میشود بورس اوراق بهادار میگویند.
بورس ارز: همان طور که از نام این بورس مشخص است، خرید و فروش پولهای خارجی در آن انجام میشود.
این بورس در ایران فعال نیست اما در کشورهای پیشرفته فعالیت چشمگیری دارد.
سهم یا سهام چیست؟
چنانچه سرمایه شرکتهای سهامی را به قسمتهای مساوی تقسیم کنیم هر قسمت برابر با یک سهم میشود. این سهمها، نشان دهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. غالباً دارنده سهم نمیتواند به نسبت سهم خود برای مالکیت بخشی از داراییهای شرکت ادعایی داشته باشد ولی، به اندازه سهم خود در شرکت، حق و حقوق دارد. بر اساس این حق و حقوق، سهامدار میتواند از منافع شرکت استفاده کند، در مجمع عمومی رأی دهد و در صورتی که شرکت منحل شود، از دارایی شرکت سهم خواهد برد.
معمولاً سهام شرکتها به دو نوع سهام عادی و سهام ممتاز تقسیم میشوند. سهام ممتاز که در ایران به فروش نمیرسد، نوعی بدهی شرکت به مالک سهام ممتاز است و غالباً دارای نرخ سود یا بهره معین است.
معامله گر کیست؟
معامله گر به کسی گفته میشود که در هر بازاری خرید و فروش انجام میدهد. در ادبیات متداول در بازار، تریدر یا معامله گر کسی است که مدت زمان خرید و فروشهایش کوتاه است و در اغلب موارد از فراز و فرودهای قیمت در بازار سود کسب میبرد. البته شاید این کار آسان به نظر برسد ولی در واقع انجام این کار نیازمند تحلیل و مهارت بالا به منظور شناخت بازار هدف است زیرا شناخت روند بازار در بازههای زمانی کوتاه مدت امکان به وجود آمدن ریسک بالا در معامله را زیاد میکند.
نقطه تفاوت میان سرمایه گذاران یا Investors و معامله گران یا Traders زمان است. همان طور که گفتیم، مدت زمان حضور معامله گران در معاملات کوتاه است و به طور معمول زمان حضور معامله گران در یک معامله، کوتاه مدت یا میان مدت است ولی سرمایه گذار دید بلند مدتی به بازار دارد و غالباً درگیر نوسانات کوتاه مدت بازار نمیشود و از تحلیلهای بنیادی یا همان فاندامنتال استفاده میکند.
انواع معامله گر در بورس
· معامله گر روزانه یا Day Trader
معامله گران روزانه شناختهترین سبک معاملاتی را دارند. در این سبک از معامله خرید و فروش دارایی در یک روز اتفاق می افتد. در واقع یک معاملهگر روزانه موقعیتهای معاملاتی را که در یک روز گرفته است پیش از پایان همان روز میبندد و هیچ معاملهای را در طول شب باز نگه نمیدارد. معمولاً این نوع از معامله گری در بورس توسط معامله گران حرفهای و با کمک ابزارهای مالی انجام میشود.
در این سبک معاملاتی، معامله گران باید بر احساسات خود تسلط داشته باشند تا بتواند موقعیتهایی را شناسایی کنند که در پایان روز به هدفی که تعیین کردهاند، برسند. معمولاً در این سبک معاملات، نسبت به سبکهای دیگر معاملاتی نوسانات زیادی وجود دارد.
· معامله گران نوسانی یا Swing Traders
معاملهگری نوسانگیر یک متد معاملاتی است که در آن، در یک مدت زمان کوتاه تا متوسط به تغییرات قیمت توجه میشود. در واقع تارگت معامله گری نوسانگیر، دستیابی به سود از نوسانات قیمتی است که معمولاً طی چند روز تا چند هفته اتفاق میافتد. معامله گران نوسان گیر با آغاز نوسانات بزرگ یا کوچک شروع به خرید یا فروش دارایی مورد نظر میکنند.
هنگامی که روندی قوی در بازارهای مالی رخ میدهد فرصتی مناسب برای معامله گران به وجود میآید تا بهترین عملکرد خود را نشان دهند. تا درک معامله گران سهام هنگامی که روند قوی در بازار جریان داشته باشد و مدت زمان روند مورد نظر طولانی شود، سود معامله گران نوسانگیر هم دو چندان خواهد شد. بدیهی است در بازاری که مدام در حال حرکت است و به هر دو سو، نوساناتی را انجام میدهد، به تدریج نوسانگیری دشوارتر از دیگر روشهای موجود در بازارهای مالی میشود.
· معامله گران بلند مدت یا Position Trading
در این نوع معامله که به آن سرمایه گذاری هم میگویند، معامله گران با توجه به مباحث فاندامنتال و اقتصاد کلان سعی میکنند تا حرکت قیمت در بلند مدت را پیش بینی کنند و بین ۱ ماه تا ۱ سال یا حتی بیشتر در یک معامله باقی می مانند.
معمولاً معامله گران بلند مدت تمایل به استفاده از نمودارهای بلند مدت نظیر نمودارهای ماهانه و هفتگی دارند. در این نوع معامله، معامله گران نیازی به رصد دائم بازار ندارند. معامله گری در بورس بلند مدت دقیقا برعکس معامله گری در بورس روزانه است. در واقع معامله گران بلند مدت تاکید بیشتری بر عملکرد بلند مدت یک دارایی دارند.
هدف اصلی این معامله گران، شناسایی و کسب سود از روند قیمتی است که احتمالاً برای دورههای زمانی نسبتاً طولانی ادامه خواهد داشت.
انواع معاملات در بورس
انواع معاملات در بورس با توجه به مقررات حاکم بر بورس تعیین میشود. معاملات سهام در بورس در انواع مختلف انجام میشود که عبارتند از:
۱. معاملات عادی یا خرد
معاملات عادی آن دسته از قراردادها هستند که در تمام روزهای کاری بورس برای خرید و فروش سهام انجام میشوند. معامله خرد عنوانی است که فعالان بازارهای مالی و معامله گران به این معاملات روزمره اطلاق میکنند و در مقررات چنین عنوانی به کار نرفته است. انجام معاملات عادی مشمول شرایط و مقررات مخصوص به خود است.
۲. معاملات عمده
معاملات عمده به معاملاتی گفته میشود که در آن حجم زیادی از سهام یک شرکت مورد معامله قرار میگیرد و قیمت آن با قیمت تابلوی سهم متفاوت و به طور کلی بالاتر از آن است. معمولاً در این نوع از معاملات، درک معامله گران سهام دامنه نوسان و محدودیت حجمی رعایت نمیشود. به طور کلی یکی از دو شرط زیر در معاملات عمده باید وجود داشته باشد:
- تعداد سهام مورد معامله از درصد معینی از کل سهام آن شرکت بیشتر باشد.
- حجم معاملات در دوره معین، از کل حجم معاملات بازار بیشتر باشد.
به طور کلی معاملات عمده در دو نوع اصلی وجود دارند که عبارتند از:
معامله عمده نوع اول: معاملاتی هستند که تعداد سهام قابل معامله در آنها بیشتر یا مساوی ۵ درصد از سرمایه شرکت است.
معامله عمده نوع دوم: معاملاتی هستند که تعداد سهام قابل معامله در آنها بیشتر یا مساوی یک درصد و کمتر از ۵ درصد سرمایه شرکت است.
دامنه نوسان قیمت و ساعات معامله عمده
دامنه نوسان قیمت مجاز برای نماد معاملاتی عمده در بازار بورس و فرابورس نظیر بازار عادی است. اما بر طبق یکسری شرایط این دامنه میتواند دچار تغییراتی شود.
۳. معاملات بلوکی
معاملات بلوکی به معاملاتی گفته میشود که در آن محدودیت حجمی و محدودیت قیمتی اعمال نمیشود. در این معاملات، سفارش برای خرید و فروش بخش بزرگی از سهام یک شرکت ثبت میشود. این معامله با هدف انتقال سهام یک شرکت به شخص حقوقی دیگر ولی بدون تأثیر زیاد بر قیمت جاری سهم انجام میشود.
به طور کلی، بازار بلوکی بازاری مجزا است که شرایط معامله خاصی دارد. به دلیل این که اغلب اوقات، قیمت معامله شده در معاملات بلوکی بیشتر از قیمت تابلوی سهم است؛ بعد از انجام معامله، انتظار رشد قیمت میرود. به طور معمول با انتشار آگهی عرضه بلوک با قیمتی بالاتر از قیمت تابلو، تقاضا در سهم افزایش مییابد، به همین دلیل میتوانیم، معامله بلوکی را نشان مثبتی در سهم در نظر بگیریم.
برای مطالعه بیشتر مقاله آشنایی با ولوم تریدینگ و آموزش آن را پیشنهاد میدهیم
مزایای بازار معاملات بلوکی
بازار معاملات بلوکی بازاری جدید میان سهامداران اصلی یک شرکت است که مزایای فراوانی دارد، از جمله:
- عدم تأثیرگذاری بر بازار خرد
- انعطافپذیری بیشتر در تنظیم و مدیریت عرضه و تقاضا
- کاهش هزینههای معاملاتی
- امکان انجام فرآیند تسویه وجوه معامله خارج از اتاق پایاپای
- افزایش کارایی بازار با بهبود نقد شوندگی
دامنه نوسان قیمت و ساعات معامله بلوکی
دامنه نوسان مجاز قیمتی برای معاملات بلوکی مانند بازار خرد است. قیمت مرجع برای معامله بلوکی، همان قیمت روز بازار است. ساعت معامله در بازار بلوکی نیز همانند بازار عادی سهم است.
مهمترین مزایای معامله گری در بورس برای اشخاص
- امکان کسب سود بیشتر
امکان شروع به کار معامله گری با سرمایه پایین - امکان شرکت در معاملات با هر میزان سرمایه
- فراهم آوردن استقلال شغلی و فکری برای معاملهگران
- امکان انجام معاملات بدون وابستگی زمانی و مکانی
- دستیابی به سودهای کلان با معامله گری در بورس
- امکان معامله کردن بدون وسیله و ابزار خاص و فقط با ابزار ابتدایی
- نقد شوندگی بالای سرمایه نسبت به سایر روشها
مهمترین معایب معامله گری در بورس برای اشخاص
- پیگیری و یادگیری مداوم و منضبط بودن در این حرفه ضروری است.
- امکان ایجاد هیجان و تنش روانی در فرد به واسطه معامله گری در بورس
- از نظر فکری و کاری انجام معاملات در بازار بورس و سرمایه، مشکلساز و طاقت فرسا خواهد بود.
- گاهی تحریمها و دردسرهای ناشی از آن برای فرد مشکل ساز خواهد شد.
- اگر معاملات قابل کنترل نباشند، ریسک زیادی ایجاد میشود و حتی احتمال از دست رفتن سرمایه نیز وجود دارد.
سخن پایانی
معامله گری در بورس امروزه یکی از حرفههای حساس و البته پر درآمد محسوب میشود و معمولاً معامله گران با توجه به شناخت شخصیتی که از خود دارند تعیین میکنند که چه نوع سبک معاملاتی را انتخاب کنند. در این مقاله، انواع مختلف سبکهای معامله گری در بورس را شرح دادیم تا با آنها آشنا شوید اما به این نکته توجه کنید که بورس یک سیستم زنده و پویاست و برای موفقیت در آن باید مدام خود را به روز نگه دارید.
7 ویژگی یک معامله گر موفق
وقتی صحبت از ویژگی های افراد موفق می شود، مطالب زیادی می توانید در مورد رازهای موفقیت در کار و زندگی بیابید.در این نوشته با خصوصیات یک معامله گر موفق در بازار سرمایه آشنا میشویم.
خصوصیات معامله گران موفق در بورس
7 خصلت فردی موفق در معاملات بورس را بشناسید.
ویژگی اول : داشتن نظم و انضباط کامل
منضبط بودن در معاملهگری به معنای این نیست که روزانه 100 درصد زمان را پای کامپیوتر صرف کنید، بلکه معادل رعایت کلیه اصول و قواعد ترید است.
ویژگی دوم : عطش و تمایل همیشگی به یادگیری
بازارها همواره در حال تغییر هستند.
همیشه روندهای جدید، استراتژیهای متفاوت و ایدههای تازه در این صنعت شکل میگیرد. باید اطمینان حاصل کنید که نسبت به این تغییرات انعطافپذیری و آمادگی مناسب را دارا هستید.
اینترنت، دسترسی به این روندها و تغییرات را بسیار آسان کرده است.
ویژگی سوم : پذیرش زیانها و یادگیری از آنها
همه معاملهگران ضرر میکنند و شما نیز باید ضرر کردن را به عنوان یک واقعیت بپذیرید. برخی از افراد با توجه به ذهنیتی که از قبل داشتهاند به هیچ عنوان قادر به هضم زیان مالی نیستند.وقتی میگوییم “همه ضرر میکنند” منظورمان تریدهای موفق نیز هست.
اما تفاوت تریدرهایی که موفق میشوند با افرادی که از بازار خارج میشوند،
این است که موفقها در یادگیری از ضررها استاد شدهاند و ضرر را به عنوان یک جزء از فعالیتشان قبول کردهاند.
ویژگی چهارم : عدم دنبالهروی
نباید کاری که شخص دیگری کرده را دنبال کنید. باید وقتی بگذارید تا بازار را درک کنید، به اهداف شخصی خود در ترید بنگرید و با تمایلی که برای ریسک کردن دارید از ناحیه امن خود خارج شوید.
از دیگران یاد بگیرید ولی کپیکننده محض نباشید.
اگر سبک شخصی خود را در ترید دنبال نکنید، احتمال کمی وجود دارد که در بلندمدت موفق و خوشحال باشید.
باید بتوانید فکر کردن برای خودتان را یاد بگیرید.
ویژگی پنجم : تردید پیشگیرانه و مدیریت احساسات
به عنوان یک تریدر باید درک کنید که احساسات شما بزرگترین دشمن شما هستند. واکنش بیش از اندازه و احساسی به رویدادها میتواند بسیار مخرب باشد.
ویژگی ششم : گسترش یادگیری
فقط یک جنبه از را فرا نگیرید، میتوانید به دنبال یادگیری امواج الیوت، الگوهای هارمونیک و بسیاری دیگر از روشهایی باشید که در آنها مهارت ندارید.
ویژگی هفتم : صبر داشتن و فروتنی
یک معاملهگر حرفهای خیلی سریع ضررهای خود را محدود میکند ولی برای سیو سود عجلهای ندارد. ثروت در چند هفته یا چندماه بدست نمیآید، باید بطور آهسته با پیادهسازی استراتژی صحیح معاملاتی جمع شود.
بنابراین معاملهگر حرفهای صبر دارد و علاوه بر مداومت در کار، دست به خرید و فروش عجولانه نمیزند.
نقشه بازار در بورس چیست و از کجا آن را ببینیم
نقشه بازار بورس نمایی از وضعیت کلی بازار برای مقایسه و تصمیمگیری در سرمایهگذاری فراهم میکند. در این مطلب از کارگذاری سرمایه و دانش درباره نقشه بازار بورس بیشتر بخوانید.
نقشه بازار بورس چیست و چه کاربردی دارد؟ موضوع بسیار مهمی که در این مقاله به بررسی کامل و جامع آن خواهیم پرداخت. کاربرد نقشه بازار بورس برای انجام معاملات هرچه بهتر اهمیت خواهد داشت. اگر تسلط کافی به استفاده از نقشه بازار بورس نداشته و اطلاعات موجود در آن را درک نکنید، یکی از بهترین ابزارهای تحلیل بازار را از دست خواهید داد.
با توجه به اهمیتی که در این نقشه برای تحلیل هرچه بهتر شرایط بازار بورس و سهام مختلف دارد، درک معامله گران سهام ازاینرو مطالعه این مقاله برای همه معامله گران الزامی بوده و حتماً باید نکات ارائهشده در ادامه را در جهت بهبود شرایط تحلیل بازار بورس در نظر داشته باشید. سعی کردهایم تا همه مطالب را به زبان ساده و بهصورت حرفهای بیان کنیم تا هم درک آنها ساده باشد و هم بهصورت کاربردی قابلاستفاده باشند.
نقشه بازار بورس اوراق بهادار چیست و چه کاربردی دارد
قبل از هر چیزی باید اشاره کنیم که نقشه بازار بورس چیست و چه کاربردهایی را میتوان از آن انتظار داشت؟ پاسخ پرسش نقشه بازار در بورس چیست بسیار ساده است. اگر تاکنون نقشه بازار در بورس چیست را جستجو کرده باشید، با تصاویری مشابه با تصویر زیر روبرو شدهاید.
سهام مختلف بازار بورس را در این تصویر مشاهده میکنید که در خانههایی با اندازههای مختلف و به رنگ قرمز و سبز دیده میشوند. رنگ سبز در این نقشه نشاندهنده صعودی بودن قیمت سهام موردنظر در بازار در طول روز جاری است و اندازه هرکدام از خانهها نیز نشان دهنده موارد مختلفی اعم از حجم معاملات، ارزش بازار و بزرگی یک سهم در بازار بورس را دارد.
این نقشه که بهصورت کلی شرایط بازار بورس را در هرروز به نمایش میگذارد، اصطلاحاً نقشه بازار بورس نامگذاری شده و حاوی اطلاعات بسیار ارزشمندی است که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت.
انواع نقشه بازار بورس
انواع نقشه بازار در بورس چیست و هر یک چه کاربردهایی دارند؟ در حال حاضر کاربران میتوانند نقشه بازار بورس را در وضعیتهای مختلفی مشاهده کنند که هر یک از این وضعیتها بهنوعی تعریفکننده نوع خاصی از اطلاعات هم هست. برای اینکه بهصورت کاملاً عملیاتی شما را با کاربرد نقشه بازار بورس هم آشنا کرده باشیم، لازم است تا انواع آن را با شما در میان بگذاریم که به شرح زیر هستند:
نقشه بازار بورس بر اساس ارزش بازار هر سهم
یکی از رایجترین انواع نقشه بازار بورس اطلاعات سهام موجود در بورس را بر اساس ارزش بازار هر سهم نشان میدهد. هر سهمی در بازار بورس ارزش بازار مشخصی دارد که هرروز این ارزش بر اساس قیمت آن سهم با تغییراتی روبرو میشود. در نقشه بازار بورس بر اساس ارزش هر سهم شما میتوانید تغییرات هر سهم را در طول همان روز معاملاتی بر این اساس مشاهده کنید.
ارزش بازار هر سهم از حاصل شرب تعداد سهام آن در قیمت آن به دست میآید. تعداد سهام یک سهم معمولاً در کوتاهمدت تغییری نکرده و همیشه مقداری ثابت است. با توجه به امکان تغییرات چندین درصدی قیمت یک سهم، مسلماً ارزش بازار هر سهم در هرروز معاملاتی با تغییراتی روبرو میشود. در این نوع نقشه شما میتوانید تغییرات هر سهم را بر این اساس و همینطور مثبت و منفی بودن این تغییر را نسبت به 24 ساعت گذشته مشاهده کنید.
نقشه بازار بورس بر اساس حجم معاملات
یکی دیگر از مواردی که باید در پاسخ به سؤال انواع نقشه بازار بورس چیست به بررسی آن بپردازیم، نقشهای است که در آن حجم معاملات ملاک قرار میگیرد. دقت کنید که این نقشه ممکن است شرایط کاملاً متفاوتی نسبت به نقشه قبلی داشته باشد. زیرا حجم معاملات هر سهم با سایر سهام کاملاً متفاوت بوده و ممکن است این نقشه حتی ازنظر تغییرات نشان دادهشده با نقشه قبلی نتایج متفاوتی را نشان دهد.
دقت کنید که این نقشه اهمیت بسیار زیادی برای تریدرها و افراد حرفهای فعال در بازار بورس دارد. زیرا بسیاری از استراتژیهای به کار گرفته شده در این بازار بر اساس حجم معاملات تغییر شده و حجم درواقع یک سیگنال بسیار قدرتمند برای خریدوفروش سهام توسط آنها محسوب میشود.
نقشه بازار بورس بر اساس ارزش معاملات
همچنین یکی دیگر از انواع نقشه بازار بورس نمایش تغییرات بر اساس ارزش معاملات است. دقت کنید که ارزش معاملات یک سهم با ارزش بازار آن متفاوت است. در هرروز کاری معاملات مختلف باقیمتهای مختلف در یک سهم اتفاق میافتد. در هر معامله، ارزش آن از حاصلضرب قیمت معامله در حجم آن به دست میآید. درصورتیکه برای کل معاملات بازار این مقدار را به دست آورده و میانگین نهایی آنها را به دست بیاوریم، میتوانیم نقشه بازار بر اساس ارزش معاملات هر سهم را ترسیم نماییم.
نقشه بازار بر اساس صنایع مختلف
همچنین از موارد کاربرد نقشه بازار بورس و انواع آن میتوان تفکیک صنایع مختلف را نیز در آن یادآور شد. در این نوع از نقشه بازار شما میتوانید سهام هرکدام از صنایع را به تفکیک در کنار یکدیگر مشاهده کنید. این مهم نیز میتواند دید مناسبی برای سرمایهگذاری روی این سهمها را به شما بدهد.
نقشه بازار بورس چه اطلاعاتی ارائه میکند
اما اطلاعات مندرج در نقشه بازار بورس چیست و چگونه میتوان از آنها استفاده نمود؟ بر اساس اینکه از کدامیک از انواع نقشه بازار بورس استفاده کرده باشید، اطلاعات متفاوتی از آن دریافت خواهید کرد. از مهمترین اطلاعاتی که میتوانید با استفاده از نقشه بازار به آنها دسترسی پیدا کرد، موارد زیر هستند:
امکان مشاهده تغییرات تمام سهمهای موجود در بازار بورس را بهصورت یکجا خواهید داشت. این تغییرات به درصد و به قیمت قابلمشاهده است.
با نگهداشتن موس روی هر سهم نیز اطلاعات دقیقتر و جزئیتری از آنها را مشاهده خواهید کرد. اطلاعاتی مانند صنعت مربوطه، میزان افت یا افزایش قیمت، حجم معاملات و مواردی ازایندست در اختیار شما خواهد بود.
حجم معاملات هر سهم در نقشه بازار مشخص است.
میزان تغییرات ارزش بازار هر سهم را مشاهده خواهید کرد.
نمایش صعودی بودن یا نزولی بودن هر سهم از دیگر اطلاعات قابل دسترس در نقشه بازار است.
رنگهای موجود در نقشه بازار نشاندهنده چه چیزی هستند؟
اما منظور از هرکدام از رنگها در نقشه بازار بورس چیست و این رنگها چه اطلاعاتی را به ما نشان میدهند؟ بهصورت کلی در نقشه بازار سهمها با دو رنگ قرمز و سبز نشان داده میشوند. رنگ قرمز به این معنی است که سهم موردنظر در طول روز معاملاتی با افت قیمت روبرو بوده است. رنگ سبز نیز به این معنی است که سهام موردنظر در طول روز معاملاتی با افزایش قیمت همراه بوده است. هرچقدر حجم و تغییرات قیمت یک سهم بیشتر باشد، رنگ آن نیز پررنگتر خواهد بود.
کاربرد نقشه بازار بورس چیست
از مهمترین موارد کاربرد نقشه بازار بورس نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
برای تصمیمگیری درباره صعودی بودن یا نزولی بودن سهمهای یک صنعت
برای مشاهده شرایط کلی بازار در یک نگاه
امکان مشاهده و تشخیص سهمهایی با بیشترین میزان تأثیر بر شاخص در یک نگاه
شناسایی سهمهایی که تحرکات بیشتری در آنها وجود داشته است.
شناسایی سهمهایی با بیشترین حجم معاملات در هرروز کاری
امکان مشاهده قیمتهای لحظهای و پایانی هر سهم بهصورت لحظهای
امکان شناخت سهمهای هر صنعت
نقشه بازار بورس را از کجا ببینیم
اما چگونه میتوانیم نقشه بازار بورس را مشاهده کنیم؟ برای دیدن نقشه بازار بورس میتوانید از سایتهای ارائه دهنده این نقشه کمک بگیرید. از این جمله میتوان به سایت خود سازمان بورس به آدرس Tsetmc.ir اشاره کرد.
با ورود به این سایت و انتخاب گزینه نقشه بازار در منوی بالا امکان مشاهده این نقشه را خواهید داشت. همچنین درصورتیکه در هر یک از کارگزاریهای فعال در بازار بورس عضویت دارید، امکان مشاهده نقشه بازار از طریق حساب کاربری خود را نیز خواهید داشت.
در این مطلب به این پرسش پرداختیم که نقشه بازار بورس چیست و چطور به ما در انجام معاملات کمک میکند. شما میتوانید با استفاده از کاربرد نقشه بازار بورس روند بهتری برای انتخاب سهمهای مناسب برای سرمایهگذاری در پیشگرفته و این ابزار را نیز در خدمت خود داشته باشید. همچنین اکنون میتوانید بسیاری از اطلاعات را بهصورت یکجا با استفاده از نقشه بازار بورس در اختیار داشته و چالشی برای انتخاب هر یک از آنها نیز نخواهید داشت.
متداول ترین ترس ها در دنیای معامله گری
"وارن بافت" از همان ابتدای ورود به دنیای سرمایهگذاری، استراتژی معاملاتی خود را پایهگذاری کرد و به آن پایبند بود. از جمله عللی که باعث شد وی در دوره رکود سهام شرکتهای فناوری، پایدار باقی بماند، همین موضوع است. منتقدان، بافت را بخاطر سرمایهگذاری نکردن در سهام تکنولوژی، شدیداً مورد انتقاد قرار دادند. اما در زمان شکست حباب قیمتی شرکتهای فناوری، منتقدان مجبور به سکوت شدند. در واقع وارن بافت با احساس راحتی در منطقه امن خودش و پایبندی به آن؛ تعریف افق سرمایهگذاری بلند مدت و مشخص را قابل درک کرد. او در مقابل هیجانات و جو روانی موجود در بازار ایستاد و تقریباً از بیشتر بحرانهای مالی، در امان ماند و با اتکا بر تخصص سرمایهگذاری خود در بلند مدت، عملکرد فوقالعادهای را به دست آورد.
نقش ترس
عموماً افراد تمایل دارند در کمترین زمان ممکن، بیشترین ثروت را به دست آورند؛ همین زیادهخواهی موجب به وجود آمدن حرص و طمع میشود. ذهنیت "یک شبه ثروتمند شدن" و داشتن استراتژی معاملاتی مشخص و پایبند بودن به آن استراتژی، توانایی حفظ سود را کاملاً تحت تأثیر قرار میدهد. "آلن گرین اسپن"، رئیس پیشین فدرال رزرو در مورد افرادی که سودای ثروت زود هنگام را دارند، میگوید: "این مدل کسب ثروت نامتعارف و نامعقول است." درست مانند طمع، ترس هم میتواند بازار را تحت تأثیر قرار دهد. هنگامی که بازارهای مالی برای دورههای طولانی دچار سقوط و رکود میشوند، احساس ترس از زیان بیشتر، در میان معاملهگران به وجود میآید. یک مثال قدیمی در والاستریت وجود دارد که میگوید: "سرمایهگذاری در بورس یعنی زندگی با ترس و طمع!" در واقع ترس یک راه طبیعی و غریزی است برای آنکه از موقعیتهایی که ما را در خطر قرار میدهند دوری کنیم. ترس اغلب به عنوان دلیلی برای عدم ورود به معامله یا بستن معامله پیش از موعد مقرر دیده میشود.
معاملهگران را از نظر ترس در معامله به دو گروه تقسیمبندی میکنند:
معاملهگران حرفهای که از نظر روانی متعادل هستند: معاملهگران حرفهای و باسابقه بالا بعد از شروع معاملات، ترسی را تجربه میکنند که کاملاً عادی و جزئی از ذات بازار مالی است. اما این دسته از معاملهگران حرفهای با ترس خود کنار آمده و آن را متعادل نگاه میدارند.
معاملهگران مبتدی که از نظر روانی متعادل نیستند: بیشتر افرادی که اقدام به فعالیت در بورس میکنند، چنین متصورند که به درآمد رویایی در بورس خواهند رسید. از آنجا که این افراد اطلاعات و تجربههای اندک در این حوزه دارند، با ترس فراوان (حتی در هنگام سود قطعی) اقدام به معامله میکنند، از جمله این ترسها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1) ترس از زیان
مسلماً افراد دوست ندارند که زیان کنند و چیزی را از دست بدهند. معاملهگران مبتدی در هنگام زیان، به شدت میترسند و همین ترس باعث میشود که به امید برگشت قیمت، سرمایه خود را از معامله خارج نکنند. در برخی موارد درک معامله گران سهام اولویت افراد در این است که زیان نکنند؛ تحقیقات روانشناسی نشان میدهد، قدرت زیان از نظر روانی دو برابر سود است؛ که این ترس گاهی باعث تصمیماتی میشود که زیان بیشتری به همراه دارد.
2) ترس از جا ماندن از بازار
در اکثر مواقع، چند معامله اول منتهی به سود میشود، زمانی که بازار در چند هفته به صورت مداوم افت کند، معاملهگر در این ترس فرو میرود که بازار خوب به اتمام رسیده است و دست از معامله برمیدارد، ولی ناگهان قیمت آن صعودی میشود و معاملهگر تصمیم به خرید آن میگیرد، این در حالی است که بازار نقطه اوج خود را تجربه کرده است و بازار نزولی میشود.
3) ترس از عدم آگاهی
ممکن است روند بازار بر خلاف جهت معاملهگر حرکت کند و باعث به وجود آمدن یک نیروی ناشناخته در معاملهگر شود که تاکنون آن را تجربه نکرده است. همچنین وقتی بازار به نفع معاملهگر حرکت میکند، نمیداند که باید چه کاری انجام دهد و چگونه از این رشد بهترین استفاده را ببرد. این موضوع ناشی از ندیدن آموزشهای لازم و کافی است. این ترس بیشتر گریبانگیر افراد مبتدی میشود؛ زیرا تصور میکنند که معاملهگری یک شغل رویایی است.
4) ترس ناشی از مواجهه با خبرهای متفاوت
تمام معاملهگران مبتدی در این مورد مشترک هستند که صحبتهای دیگران، شایعات، خبرها روی تصمیمگیری نهایی آنها تأثیرگذار میباشد؛ به همین دلیل حتی خبرهای بیاهمیتی که در تضاد با اصول اولیه فکری آنها در باز کردن معامله است، باعث بهوجود آمدن ترس در آنها میشود.
5) ترس از نبودن آینده کاری
ترس مربوط به انجام چیزی در آینده است؛ چون ما نمیدانیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. معاملهگران مبتدی هرگز نمیتوانند عمیقاً باور کنند که کار معاملهگری یک شغل دائمی برای آنها است. از آنجا که تصوری از مسیر معاملهگری ندارند، همیشه از آمدن روزی که کلیه سرمایه خود را از دست بدهند، میترسند.
6) ترس از اشتباه
در دنیای معاملهگری حتی بزرگان هم ممکن است اشتباه کنند و اشتباه کردن به معنای بد بودن شخصیت یا عدم تواناییهای فردی نیست. بسیاری از معاملهگران بزرگ بر این باور هستند که در دنیای معاملهگری دو حالت وجود دارد: یا موفق میشویم یا چیز جدیدی یاد میگیریم؛ که در معاملات بعدی به سود ما تمام میشود، بنابراین اشتباه و شکست مقدمهای برای پیروزیهای بعدی است.
7) ترس از دست دادن سود
یکی از اصلیترین دلایلی که افراد وارد دنیای معاملهگری میشوند این است که به سود برسند و سرمایه خود را رشد دهند. خوشحالی پس از رشد سرمایه باعث به وجود آمدن ترس از دست دادن سرمایه میشود، به همین دلیل پس از رشد اندک، سرمایه خود را از بازار خارج میکنند.
چگونه میتوان ترس را کنترل کرد؟
روشهای مختلفی وجود دارد که با استفاده از آن میتوان احساسات را کنترل کرد و مطمئن شد که ترس بر روند معاملات تأثیر نمیگذارد.
برنامه معاملاتی داشته باشید: برای اینکه هنگام معاملهگری از هرگونه احساسات خالی باشید، باید یک برنامه معاملاتی برای خود داشته باشید. از اشتباهات رایج که میتواند در اثر نداشتن برنامه معاملاتی رخ دهد عبارتاند از: استفاده از اهرم بیش ازحد، حذف حد زیان، دو برابر کردن حجم در یک معامله بازنده و غیره.
استفاده از حجم معاملاتی پایین: یکی از سادهترین راهها برای کاهش تأثیر احساسات بر معاملات کاهش حجم معاملات است. این یکی از بهترین توصیههایی است که میتوان به معاملهگران کرد.
از دیگران بیاموزید: احساسات نقش مهمی در معاملهگری دارد. اکثر معاملهگران بیش از آنکه در معاملات سودده خود سود کسب کنند، در معاملات زیانده خود (که اتفاقا تعدادشان از موارد سودده نیز کمتر است) زیان میکنند. همین امر موجب میشود که در نهایت با زیان بازار را ترک کنند.
دیدگاه شما