معرفي ابزارهاي مالي بورس

“امید، انتخابی مطمئن و هوشمندانه”

تامین مالی صنعت فولاد با ابزارهای مالی جدید بورس کالا

به گزارش «فولاد نیوز»، طی دیدار مدیران عامل بورس کالای ایران و شرکت ذوب آهن اصفهان، مهمترین طرح های بورس کالای ایران برای تامین مالی و پوشش ریسک صنعت فولاد کشور ارائه شد.

در این دیدار که در محل شرکت ذوب آهن اصفهان و با حضور دکتر حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران، احمد صادقی مدیرعامل شرکت ذوب آهن، مهندس منصور یزدی زاده معاون بازاریابی و فروش شرکت ذوب آهن و رئیس هیات مدیره بورس کالای ایران برگزار شد، حامد سلطانی نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران، با اشاره به امکان تامین مالی صنعت فولاد از طریق ابزارهای مالی جدید در بورس کالا گفت : با توجه به توسعه ابزارهای مالی نوین در بورس کالای ایران، این دو شرکت می توانند در تعریف ابزارهای جدید مالی مبتنی بر محصولات فولادی مشارکت کنند.

مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه خاطرنشان کرد: گواهی سپرده کالایی به عنوان یک ابزار مالی می تواند زمینه فروش بیشتر تولیدکنندگان فولادی را در کشور فراهم کند بدین ترتیب که با تبدیل موجودی انبار شرکت ذوب آهن به گواهی سپرده کالایی و اوراق بهادار سازی آنها، بستر لازم برای فروش بیشتر محصولات این شرکت فراهم می شود.

وی با بیان اینکه مهمترین روش‎های تأمین مالی و پوشش ریسک صنعت فولاد در بورس کالا شامل قراردادهای سلف، اوراق سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی، صندوق‎های کالایی و ابزارهای مشتقه است، گفت : علاوه بر قراردادهای سلف عادی در بورس کالا که موجب تأمین مالی صنعت فولاد با کم‎ترین هزینه و در کوتاه‎ترین زمان ممکن می شود، قراردادهای سلف موازی استاندارد نیز از ابزارهای نوین مالی است که هم اکنون در بورس کالای ایران بر روی پی وی سی و سنگ آهن راه اندازی شده و با انتشار اوراق مربوطه، مجتمع های سنگ آهن گل گهر و چادرملو به ترتیب بیش از 830 و 800 میلیارد ریال از این طریق تامین مالی داشته اند.

وی در ادامه گفت: تشکیل بازار ثانویه برای معاملات قراردادهای سلف، استفاده از نقدینگی موجود در بازار و توان سرمایه گذاران مالی، تسهیل تامین مالی بلند مدت طرح‎های توسعه‎ای، تسهیل تأمین مالی سرمایه در گردش، معافیت مالیاتی و امکان برنامه‎ریزی بلند مدت تولید مناسب‎تر، از مهمترین ویژگی های قراردادهای سلف موازی استاندارد برای تولیدکنندگان فولادی است. همچنین با وجود موجودی انبار ثابت در شرکت های تولیدی، صندوق های کالایی (ETC) معرفي ابزارهاي مالي بورس از مناسب ترین ابزارهای تامین مالی صنعت فولاد محسوب می شود.

این گزارش حاکی است مهندس احمد صادقی، مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان نیز در این دیدار ، خواستار همکاری بورس کالای ایران برای تشکیل بازار خرده فروشی محصولات تولیدی این شرکت و همچنین کمک به تشکیل بازار آتی محصولات ذوب آهن شد.

مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در پایان با بیان نقش بورس ها در بازاریابی بین المللی گفت: بورس کالای ایران می تواند ، زمینه بازاریابی بین المللی برای فروش محصولات ذوب آهن را در منطقه و جهان فراهم کند.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی یا Financial Markets زیر مجموعه‌ای از نظام اقتصادی هستند که در آنها وجوه، اعتبارات و سرمایه در قالب قوانین و مقررات مشخصی، از صاحبان پول و سرمایه به سمت متقاضیان جریان دارد. به بیان ساده‌تر به بازاری که در آن دارایی‌های مالی مانند سهام، سپرده‌های سرمایه‌گذاری، طرح‌های بازنشستگی، انواع بیمه ‌نامه‌ها و اوراق بهادار معامله می‌شود، بازار مالی گفته می‌شود که نقش یک واسطه بین خریداران و فروشندگان را ایفا می‌کند.

در واقع این بازارها شرایطی را فراهم می‌کنند تا افراد بتوانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و یا در ازای پرداخت پول، صاحب قسمتی از سهام یک شرکت معرفي ابزارهاي مالي بورس معرفي ابزارهاي مالي بورس شوند و تیم آسان‌بورس تصمیم دارد تا در راستای آموزش بورس به توضیح جامع مفهوم فوق بپردازد.

کاربرد بازارهای مالی

بازارهای مالی پویا، منافع بسیار زیادی را برای نظام‌های اقتصادی فراهم می‌کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

• تجمیع منابع خرد و تخصیص آنها به سرمایه‌گذاران
• کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیر دستوری
• تقویت نقدشوندگی در نظام‌های مالی
• ایجاد ارتباط مشخص بین ریسک و بازده
• هدایت نقدینگی به مسیری درست و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم
• بهبود شفافیت در فعالیت‌های اقتصادی
• کمک به اعمال سیاست‌های پولی و مالی بانک مرکزی و دولت

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری در چهار دسته‌ی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند:

بازارهای مالی بر اساس حق مالی

بازارهای مالی بر اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند:

بازار بدهی (Debt Market)

به بازاری که در آن ابزارهای بدهی مختلفی مانند اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه دولتی و اوراق مشارکت معامله می‌شود، بازار بدهی می‌گویند. این اوراق ممکن است متعلق به شرکت‌ها، دولت‌ها، بانک‌ها، شهرداری‌ها و سایر سازمان‌ها باشد.

بازار سهام (Stock Market)

به بازاری که در آن سهام از طریق بازارهای منسجم و قانون‌مند مانند بورس؛ توزیع و مبادله می‌شود، بازار سهام یا به اصطلاح بازار بورس گفته می‌شود. این بازار یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصاد است، زیرا به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که از طریق توزیع بخشی از مالیکت خود به سرمایه‌گذاران، سرمایه مورد نیاز خود را تامین کنند.

بازارهای مالی بر اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر اساس سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته‌ی بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند:

بازار پول (Money Market)

به بازاری که در آن اوراق بهادار با سررسیدی کمتر از یک سال معامله می‌شوند و نرخ بهره متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق تعیین می‌شود، بازار پول می‌گویند. سرعت نقدشوندگی بالا، ریسک عدم پرداخت پایین و کمتر بودن نرخ بهره نسبت به سایر بازارها، از جمله فاکتورهای مثبت در بازار پول می‌باشد.

بازار سرمایه (Capital Market)

به بازاری که خرید و فروش دارایی‌های مالی با سررسید بیش از یک سال یا بدون سررسید در آن انجام می‌شود، بازار سرمایه می‌گویند. بطور کلی این بازار فرایند هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند و خود به دو بازار اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:

• بازار اولیه: به بازاری که تشکیل سرمایه در آن اتفاق می‌افتد و اوراق بهادار برای اولین بار در آن معرفي ابزارهاي مالي بورس عرضه و مبادله می‌شوند، بازار اولیه می‌گویند.

• بازار ثانویه: بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌کند تا اوراقی که برای اولین بار در بازار اولیه عرضه شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و صاحبان این اوراق نگرانی از جهت خرید یا فروش آنها نداشته باشند.

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی

بازارهای مالی از نظر ساختار سازمانی و قانون‌مندی به چهار دسته‌ی بازارهای رسمی، بازارهای خارج از بورس، بازار سوم و بازار چهارم تقسیم می‌شوند:

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار یکی از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که قوانین و شرایط سختگیرانه‌ای را برای پذیرش شرکت‌ها اعمال می‌کند؛ در واقع شرکت‌ها ابتدا از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و ترازهای مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس در این بازار پذیرفته می‌شوند.

بازار خارج از بورس

به بازاری که اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته نشده در بورس در آن معامله می‌شود، بازار خارج از بورس یا بازار مبتنی بر چانه‌زنی می‌گویند. این بازار دارای مکان فیزیکی جهت معامله نیست و شرایط آسان‌تری را برای پذیرش شرکت‌ها در نظر گرفته است.

بازار سوم

معمولاً سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری به دلیل حق کمیسیون و کارمزد کمتری که در بازار سوم وجود دارد، مشغول به فعالیت در این بازار هستند.

بازار چهارم

شرکت‌ها و سازمان‌هایی در این بازار فعال هستند که قصد انجام معاملات عمده و بلوکی را دارند. این شرکت‌ها برای اینکه در معاملات خود کارمزدی پرداخت نکنند، معمولاً به صورت مستقیم و بدون دخالت کارگزار وارد معامله می‌شوند.

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری

بازارهای مالی بر اساس زمان واگذاری معرفي ابزارهاي مالي بورس به دو دسته‌ی بازار آتی و بازار نقدی تقسیم می‌شوند:

بازار آتی (Future Market)

به بازاری که در آن اوراق مشتقه معامله می‌شود، بازار آتی یا بازار اوراق مشتقه نام دارد. اوراق مشتقه، قراردادی است که بر اساس آن صاحب اوراق موظف یا مختار است که در تاریخ مشخصی در آینده، یک دارایی را بخرد یا بفروشد.

بازار نقدی (Spot Market)

به بازاری که برای انجام فوری معاملات شامل خرید و فروش کالاها و اوراق بهادار تشکیل شده‌است، بازار نقدی می‌گویند. بازار نقدی در نقطه‌ی مقابل بازار آتی قرار دارد و از آنجا که معاملات این بازار در نقطه‌ای از زمان انجام می‌شود، به آن بازار نقطه‌ای نیز می‌گویند.

آشنایی با انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه

وقتی از بازارهای مالی حرف می‌زنیم، بیشتر افراد تصویر بازار شلوغ بورس نیویورک یا معامله‌گران عصبانی تالار معاملات آتی شیکاگو را به یاد می‌آورند. البته این تصاویر دیگر قدیمی شده‌اند، زیرا این روزها معاملات آنلاین جای مبادلات رو در رو را گرفته‌اند. صرافی‌های ارز دیجیتال تنها بخشی از بازارهای مالی هستند؛ زیرا این بازارها مدت‌ها پیش از وجود صرافی‌ها و کارگزاری‌ها به شکل امروزی وجود داشته‌اند. بازارهای مالی از زمانی که بشر به کشاورزی و داد و ستد آن با دیگران روی آورد، وجود داشته اند. اگر کشاورزان برداشت مناسبی نداشتند باید برای کاشت محصول در سال بعد بذر به‌دست می‌آوردند. اگر هم برداشت خوبی داشتند باید تصمیم می‌گرفتند که محصولات مازاد خود را ذخیره یا مبادله کنند. این شرایط آنها را مجبور می‌کرد تا برای به‌دست آوردن بذر یا غذای ذخیره با دیگران معامله کنند.

درآمد ماهیگیران نیز به مقدار صید، نوع ماهی‌ها و آب و هوا وابسته و بی‌ثبات بود. در حقیقت، تصمیمات و مبادلات تمامی آن کشاورزان و ماهیگیران بود که اساس بازارهای مالی و بازار سرمایه امروزی را تشکیل داد. داد و ستد هایی که هدف آن بسیار شبیه بازارهای امروزی است. در این مقاله شما با مفهوم بازار مالی و انواع بازارهای مالی و بازار سرمایه آشنا خواهید شد.

بازارهای مالی چیست؟

بازار مالی (Financial Market) بستری است که افراد و نهادها از آن برای انجام معاملات با انواع دارایی‌ها مانند اوراق بهادار، ارزهای دیجیتال و دیگر دارایی‌های قابل تعویض استفاده می‌کنند. بازار براساس قرار گرفتن فروشندگان و خریداران در یک مکان کار می‌کند و قانون عرضه و تقاضا نیز قیمت‌ها را در بازار مشخص می‌کند. در حقیقت، انواع بازارهای مالی به افراد کمک می‌کند تا به راحتی یکدیگر را پیدا کنند؛ آنها با این کار انجام معامله میان کاربران را تسهیل می‌کنند.

بازارهای مالی انواع مختلفی دارند؛ ویژگی‌های دارایی مورد معامله و نیازهای کاربران است که مشخصات هرکدام از این بازارها را تعیین می‌کند. بازار سهام، بازار فارکس، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول، بازار اوراق قرضه، بازار کالا و بازار مشتقه از محبوب‌ترین شکل‌های بازارهای مالی هستند. این بازارها بستری هستند که کسب و کارهای مختلف برای جذب سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه، از آن استفاده می‌کنند. در واقع، بازارهای مالی مانند کانال‌هایی هستند که جریان سرمایه‌ را از عرضه‌کنندگان به سمت تقاضاکنندگان هدایت می‌کنند.

بازار سرمایه (Capital Market) نیز بخشی مهم از بازارهای مالی است که معاملات ابزارهای مالی مانند سهام، اوراق بدهی، صندوق‌های قابل معامله (ETF) و غیره را تسهیل می‌کند. همچنین، منبع جذب سرمایه برای افراد، شرکت‌ها و دولت‌های است و نقش مهمی در تقسیم منابع و ایجاد نقدینگی برای کارکارآفرینان بازی می‌کند. انواع بازارهای مالی را می‌توان براساس نوع دارایی مورد معامله و زمان سررسید آنها تقسیم‌بندی کرد.

انواع بازارهای مالی

بازارهای مالی بسیار زیادی در سراسر جهان وجود دارند و هر کشوری حداقل از یکی از انواع آنها استفاده می‌کند. برخی از این بازارها کوچک‌تر هستند و سرمایه در گردش کمی دارند، برخی دیگر نیز مانند «بازار بورس نیویورک» که روزانه تریلیون دلار معامله در آن انجام می‌شود در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند. در ادامه این مقاله ۶ نوع از شناخته‌شده‌ترین انواع بازارهای مالی را بررسی می‌کنیم:

بازار سهام (Stock Market)

بازار سهام یا بازار بورس، شناخته‌شده‌ترین شکل از بازارهای مالی است. در این بازار سهام شرکت‌ها (سهامی عام) توسط معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرید و فروش می‌شود. هر سهم قیمتی دارد که براساس عواملی مانند ارزش بازار، دارایی‌های شرکت و عرضه و تقاضا و .. مشخص می‌شود. زمانی که قیمت این سهم‌ها به دلیل عوامل اقتصادی یا تجاری افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران می‌توانند با فروش آنها کسب درآمد کنند. در این بازار خرید سهام برای سرمایه‌گذاران ساده است، اما چالش واقعی انتخاب سهامی است که در نهایت سودآور باشد. در واقع، زمانی که سهام را با قیمت کمتر می‌خرید و با قیمت بالاتر می‌فروشید می‌توانید کسب درآمد کنید.

بسیاری از شرکت‌ها از بازار سهام برای جذب سرمایه استفاده می‌کنند؛ آنها این کار را از طریق بازار اولیه یا عرضه اولیه عمومی (IPO) انجام می‌دهند. بازار اولیه (Primary Market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی شرکت برای اولین بار عرضه و فروخته شود. در این بازار، شرکت سرمایه مورد نیاز خود را به طور مستقیم و از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران تامین می‌کند. معامله‌گران پس از لیست شدن شرکت و عرضه آن در بازار اولیه، معامله‌گران می‌توانند سهام شرکت را در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. در حقیقت، تمامی معاملات سهام در بازار بورس، درون بازار ثانویه (Secondary Market) انجام می‌شوند.

نکته جالب اینجاست که بازار بورس اوراق بهادار از قرن‌ها پیش و زمانی که هیچ فناوری در کار نبوده، وجود داشته است. بزرگترین بازارهای سهام که در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و ژاپن به شکل امروزی از قرن ۱۹ یا ۲۰ ایجاد شده‌اند.

بازار اوراق قرضه (Bond Market)

بازار اوراق قرضه که با نام بازار درآمد ثابت نیز شناخته می‌شوند، شکل دیگری از بازارهای مالی است. شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها با فروش اوراق قرضه در این بازار سرمایه مورد نیاز خود برای توسعه را به‌دست می‌آورند. بسیاری از شهرداری‌ها نیز برای تامین مالی مخارج مورد نیاز خود برای ساخت پروژه های عمومی مانند مدرسه، ایستگاه آتش نشانی، پارک‌ها و جاده‌ها اوراق قرضه منتشر می‌کنند. ارواق قرضه (Bond) نوعی سرمایه‌گذاری است که در آن سرمایه‌گذار از طریق خرید اوراق پول قرض می‎‌دهد؛ در مقابل شرکت یا نهاد فروشنده متعهد می‌شود تا اعتبار دریافتی معرفي ابزارهاي مالي بورس را در بازه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره‌ای ثابت بازپرداخت کند.

اوراق قرضه شبیه توافقی میان وام‌دهنده و وام‌گیرنده است که جزییات وام مانند مقدار سرمایه، زمان بازپرداخت و سود پرداختی در آن مشخص شده است. به همین دلیل گاهی اوقات به بازار اوراق قرضه بازار بدهی یا بازار اعتباری نیز می‌گویند. بیشتر معاملات بازار اوراق قرضه در بازار اولیه انجام می‌شود؛ جایی که در آن سرمایه‌گذاران اوراق قرضه را از فروشندگان (وام‌گیرندگان) خریداری می‌کنند. معامله‌گران می‌توانند اوراق بهاداری را که قبلا منتشر شده در بازار ثانویه خرید و فروش کنند. معمولا این معاملات از طریق بازار بورس یا فرابورس انجام می‌شود، البته که حجم سرمایه معامله شده در بازارهای اوراق قرضه بسیار بیشتر از بازارهای سهام است.

مهم‌ترین مزیت بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام، ریسک پایین‌‌تر سرمایه‌گذاری است. همین ویژگی باعث می‌شود تا اوراق قرضه نسبت به سهام بازدهی و سودآوری کمتری نیز داشته باشد. همچین این نکته را در نظر داشته باشید، با اینکه اوراق قرضه شرکتی نرخ بهره بالاتری دارند اما اوراق تحت حمایت دولت از امنیت بیشتری برخوردار هستند. ورشکستگی بدترین سناریویی است که سرمایه‌گذاران می‌توانند تجربه کنند؛ در این شرایط شرکت‌ها معمولا می‌توانند بخشی از سرمایه را پس بدهند.

بازار کامودیتی (Commodity Market)

بازار کامودیتی یکی دیگر از انواع بازارهای مالی است که تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان در آن به معامله کالای اساسی می‌پردازند. در یک تعریف ساده، کامودیتی کالایی است که می‌توان آن را با کالاهای مشابه دیگر معامله کرد. در این بازار کالاهای اساسی را به دو دسته کلی کامودیتی سخت و کامودیتی نرم تقسیم می‌کنند. کالاهای انرژی مانند نفت و گاز و فلزات گران‌بها مانند طلا، نقره و پلاتین در دسته کامودیتی‌‌های سخت قرار می‌گیرند. کالاهای کشاورزی مانند گندم، ذرت و سویا و محصولاتی مانند پنبه، قهوه و شکر را می‌توان در دسته کامودیتی‌های نرم قرار داد. فلزات اساسی مانند آلومینیوم، مس، روی و آهن نیز در دسته کامودیتی‌های جای می‌گیرند.

معاملات در بازار کامودیتی به دو دسته تقسیم می‌شود: معاملات اسپات (Spot) و معاملات آتی یا فیوچر (Future). در بازار اسپات، کالاهای اساسی با پول مبادله می‌شوند. در بازار آتی نیز کالاهای اساسی در تاریخی از پیش تعیین شده و با قیمتی مشخص معامله می‌شوند. بیشتر معاملات کالاهای اساسی در بازارهای مشتقه و به شکل معاملات اسپات انجام می‌شود. معامله‌گران همچنین می‌توانند کامودیتی‌ها را بازار بورس، فرابورس و صرافی‌های لیست شده به شکل آتی معامله کنند. بورس کالای شیکاگو (CME) و اینترکانتیننتال اکسچنج (ICE) دو کارگزاری بزرگ برای انجام معاملات کامودیتی در جهان هستند.

بازارهای کامودیتی قدمتی به اندازه تاریخ تمدن بشری دارند، این بازارها یک بستری متمرکز و با قدرت نقدشوندگی بالا برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. برای مثال، این بازارها می‌توانند تجارت محصولات کشاورزی را کارآمدتر و هماهنگ‌تر کنند. معاملات آتی بازار کامودیتی، با ایجاد یک مکانیسم خرید تضمین‌شده به بسیاری از کشاورزان کوچک کمک می‌کند.

بازار ارزهای دیجیتال (Crypto Market)

گسترش فناوری بلاک چین در سال‌های گذشته باعث شده تا ارزهای دیجیتال به عنوان یک دارایی ارزشمند مورد توجه بسیاری قرار بگیرند. از سال ۲۰۱۸ بازارهای ارزهای دیجیتال به عنوان بخشی از بازارهای مالی رشد بسیار سریعی را تجربه کرده‌اند. بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH) و سایر رمز ارزها، همگی دارایی‌های دیجیتال غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین هستند. در حال حاضر، نزدیک به ۱۴ هزار کوین و توکن متفاوت در حدود ۵۰۰ صرافی ارز دیجیتال در سراسر جهان معامله می‌شوند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمز ارزها برای خرید و فروش و نگهداری این دارایی‌ها دیجیتالی نیاز به استفاده از یک کیف پول ارز دیجیتال خواهند داشت.

ماهیت دیجیتال و ناشناس بازارهای دیجیتال باعث می‌شود تا بستر مناسب‌تری برای انجام پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری باشد. در این بازار، صرافی‌هایی که از آنها برای انجام معاملات استفاده می‌شود به دوسته صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تقسیم می‌شوند. صرافی‌های متمرکز همانطور که از نامشان پیداست پلتفرم‌های متمرکزی برای معامله رمز ارزها هستند. صرافی‌های غیرمتمرکز بدون هیچ مرجع مرکزی کار می‌کنند؛ این صرافی امکان مبادله بدون واسطه و همتا به همتا (P2P) ارزهای دیجیتال را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.

با اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار مالی بسیار جوان است اما در دهه گذشته به طور شگفت انگیزی گسترش یافته است. بر طبق گزارش وب‌سایت coinmarketcap، ارزش کل بازارهای ارزهای دیجیتال بیش از ۲.۵ تریلیون دلار است. برخی افراد عقیده دارند که عدم وجود یک سیستم قانون‌گذاری مشخص، بزرگ‌ترین مشکل این بازار است. کشورهای مختلف قوانین متفاوتی در رابطه با استفاده از رمز ارزها دارند؛ در حقیقت بسیاری از کشورها بازار ارزهای دیجیتال را به‌جای نوآوری یک خطر برای اقتصاد خود می‌دانند.

بازار فارکس (Forex Market)

فارکس (Forex) مخفف عبارت Foreign Exchange به معنی تبادل ارزهای خارجی است. بازار فارکس مهم‌ترین نوع بازارهای مالی است؛ این بازار امکان انجام معاملات جفت ارزهای مختلف را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. سرمایه‌گذاران خرد، بانک‌ها، شرکت‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری همگی از بازار فارکس برای انجام سفته‌بازی و پوشش ریسک (Hedging) استفاده می‌کنند. برخلاف تصور بسیاری از افراد، اولین شکل از بازارهای فارکس قرن‌ها قدمت دارند و به دوره بین النهرین باز می‌گردند.

معامله‌گران می‌توانند ۱۷۰ جفت ارز مختلف را در بازار فارکس معامله کنند. امروزه، حجم معاملات روزانه بزرگترین بازار مالی چیزی در حدود ۶.۶ تریلیون دلار و بیش از مجموع بازارهای سهام، بازارهای مشتقه و بازار ارزهای دیجیتال است. فارکس یک بازار مالی گسترده است، در واقع شبکه گسترده‌ای از کامپیوترها و واسطه‌ها در سراسر جهان این بازار را تشکیل داده‌اند. همچنین، کارگزاران فارکس می‌توانند به عنوان بازارساز (Market Maker) عمل کنند و قیمت‌های بید (Bid) و اسک (Ask) پیشنهاد دهند که با قیمت رقبا در بازار متفاوت است.

بازار فارکس را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد: بازار بین بانکی و بازار خارج بورس (OTC). بازار بین‌ بانکی (Interbank Market) شبکه‌ای جهانی است که بانک‌ها و موسسات مالی از آن برای مبادله ارزها و سایر مشتقات ارزی میان خود استفاده می‌کنند. سرمایه‌گذاران و معامله‌گران نیز می‌توانند با استفاده از کارگزاری‌ یا بروکر‌ها به معامله در بازار خارج از بورس (OCT) فارکس بپردازند.

بازار مشتقه (Derivatives Market)

بازار مشتقه یکی از مدرن‌ترین انواع بازارهای مالی است. به زبان ساده، بازار مشتقه بستری را فراهم می‌کند که در آن خریداران و فروشندگان دارایی مورد نظر خود را بر روی یک قیمت توافقی پیش خرید یا پیش فروش می‌کنند. در این بازار، دارایی‌ها و کالاها به شکل اوراق مشتقه‌ مانند قراردادهای آتی و اختیار معامله، مورد خرید و فروش قرار می‌گیرند. این قراردادهای مالی ارزش خود را از یک کالای اساسی یا گروهی از دارایی‌ها مانند سهام، اوراق قرضه، ارزها و غیره به‌ دست می‌آورند به همین علت به اوراق مشقه، اوراق ثانویه نیز می‌گویند.

سرمایه‌گذاران از اوراق مشتقه برای پوشش معرفي ابزارهاي مالي بورس ریسک (Hedge)، کاهش ریسک و با سفته‌بازی استفاده می‎‌کنند. به این معنی که آنها ریسک با انتظار پاداش می‌پذیرند. بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بازار مشتقه را به عنوان شکلی پیشرفته از سرمایه‌گذاری در نظر می‌گیرند. قراردادهای اوراق مشتقه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: لاک (Lock) و آپشن (Option). در قراردادهای لاک مانند قراردادهای آتی، طرفین معامله از ابتدا در مورد شرایط و مدت زمان قرارداد متعهد می‌شوند. در قراردادهای آپشن یا اختیار معامله مانند قراردادهای سهام، به طرفین این اجازه را می‌دهند تا پیش از پایان زمان قرارداد، حق خرید یا فروش دارایی خود را داشته باشند.

سوالات متداول

سهم بازار کریپتو و فارکس از بازار مالی چقدر است؟

یبشتر از ۹۹ درصد حجم بازار در اختیار مارکت فارکس و حدود ۰.۱ درصد در بازار کریپتوکارنسی‌ در حال گردش است.

معاملان مشتقات چیست؟

به مجموع معاملات آپشن و مارجین معاملات مشتقات می‌گویند.

نکته: توجه داشته باشید این مقاله صرفا با هدف راهنمایی و آشنایی شما با بازارهای مالی نوشته شده است و آکادمی ارز تودی مسئولیتی در مقابل تصمیمات یا عواقب مالی آن برای افراد ندارد.

«از مزرعه تا سفره» با ابزارهای مالی بورس کالا

سعید باستانی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم معرفي ابزارهاي مالي بورس درباره کارکرد مکانیسم بورس کالا و ابزارهای مالی برای احیا و حمایت از کشاورزان و تولید کنندگان گفت: به طور یقین با ابزارهای مالی نوین که در چند سال اخیر در بورس کالا راه اندازی شده می توان در راستای کمک به کشاورزان برای رفع مشکلات و تنگناهایی که در بحث فروش و حتی کیفیت محصولاتشان با آن رو به رو هستند، نقش تأثیر گذاری داشت و نقطه پایانی برای مشکلات این قشر از تولیدکنندگان بود.

رئیس فراکسیون تولید، فرآوری و صادرات زعفران مجلس شورای اسلامی افزود: کالاهایی که از سوی صنایع بزرگ و مهم کشور برای مثال در حوزه پتروشیمی مثل مواد پلیمری، فرآورده های نفتی همچون قیر، فلزات مختلف مانند مس، آلومینیوم، فولاد و غیره روزانه در بورس کالا عرضه و کشف قیمت می شود و تولیدکنندگان این بخش ها عموما با بورس در ارتباط هستند. اما این روند در حوزه کشاورزی کمی متفاوت است معرفي ابزارهاي مالي بورس به طوریکه نمی توان انتظار داشت کشاورزی که فقط در حوزه تولید یک یا چند کالا فعالیت می کند اقدام به عرضه محصولش در بورس کالا کند.

وی ادامه داد: در این زمینه بورس کالا در چند سال اخیر با معرفی ابزارهای مالی به کمک بازار محصولات کشاورزی آمده معرفي ابزارهاي مالي بورس است تا سهولت انجام معاملات به طور روزانه برای فعالان بخش کشاورزی از طریق معاملات گواهی سپرده کالایی و قراردادهای آتی فراهم شود.

به گفته این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، فعالان صنایع فلزی و پتروشیمی به مراتب کار آسان تری برای ورود به ابزارهای مالی به نسبت بخش کشاورزی دارند اما تاکنون از پتانسیل های این ابزارها به اندازه کافی استفاده نشده به نظر می رسد در آینده نه چندان دور شاهد معاملات انواع فلزات و پتروشیمی بر پایه قراردادهای مالی باشیم.

اتحادیه ها وارد گود شوند

باستانی مسیر آشنایی کشاورزان کشور با سازوکارهای بورس کالا را وجود یک حلقه واسط می داند و می گوید: باید حلقه واسطی بین کشاورز و بورس ایجاد شود تا کشاورز در ابتدا بتواند از ظرفیت های این بورس استفاده کرده و محصول خود را با قیمت واقعی و دور از دستان دلالان بفروشد.

نماینده مردم تربت حیدریه، مه ولات و زاوه در مجلس افزود: باید اتحادیه های تولید کنندگان هر کدام از محصولات کشاورزی به صورت استانی و یا کشوری اگر فعال است به عنوان حلقه واسط بین کشاورز و بورس، عمل کرده و با فروش محصولات کشاورزان در بورس از آن ها حمایت کند؛ اگر در برخی محصولات این اتحادیه ها وجود ندارند نیز تشکیل آن ها ضروری به نظر می رسد.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصریح کرد: همواره خرده مالکان بخش کشاورزی نسبت به فروش محصولات خود با قیمت پایین نگران هستند، اما به کمک عرضه در بورس ضریب اطمینان بیشتری نسبت به فروش محصول و کشف قیمت آن برای کشاورز ایجاد می شود و این اقدام انگیزه و اطمینان خاطری برای آنها ایجاد می کند تا بیشتر به تولید محصول خود بپردازند.

رئیس فراکسیون تولید، فرآوری و صادرات زعفران مجلس در پایان گفت: به مرور شاهد آشنایی کشاورزان با کارکرد ابزارهای مالی بورس کالا از جمله قراردادهای آتی خواهیم بود که در صورت این اتفاق، شعار «از مزرعه تا سفره» در بخش کشاورزی محقق می شود. به این معنا که کشاورزان وقتی حتی پیش از تولید می توانند محصولاتشان را در بازار آتی بورس کالا با قیمت واقعی و عادلانه پیش معرفي ابزارهاي مالي بورس فروش کنند و همه از نرخ ها مطلع هستند، دیگر شاهد اختلاف عجیب قیمت ها از سر مزرعه تا رسیدن به دست مردم نخواهیم بود. از طرفی کیفیت محصولات نیز در بورس تضمین شده است و این فرآیند به توسعه و ساماندهی بخش کشاورزی کمک می کند.

رشد ۷۲ درصدی حجم معاملات تالار محصولات صنعتی بورس کالاهفته زعفرانی بازار گواهی سپرده کالایی در بورس کالا

تعریف شرکت های تأمین سرمایه:

شرکت تامین سرمایه نهاد مالی تخصصی است که به ارائه انواع خدمات مالی شامل مشاوره ارزشگذاری، ادغام و تملیک و…مبادرت می ورزد ، همچنین این شرکت ها به عنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و عامه سرمایه گذاران فعالیت می کند و می تواند فعالیت های کارگزاری معامله گری، بازارگردانی، مشاوره، سبدگردانی، پذیره نویسی، تعهد پذیره نویسی و فعالیت های مشابه را با اخذ مجوز از سازمان انجام دهد.

حاکمیت شرکتی

“امید، انتخابی مطمئن و هوشمندانه”

حوزه ی فعالیت شرکت های تامین سرمایه:

مطابق ماده 3 اساسنامه، موضوع فعاليت اصلی شركت عبارت است از پذيره‌نويسی، تعهد پذيره‌نويسی و تعهد خريد اوراق بهادار در عرضه‌هاي ثانويه در حد امكانات مالی خود يا از طريق سنديكا با ساير نهادهای مشابه.
همچنين، موضوع فعاليت فرعي شرکت عبارت است از:

1) ارائه مشاوره در زمينه‌هايي از قبيل:

• تعیین روش و پيشنهاد زمان‌بندی عرضه‌ی اوراق بهادار
• قيمت گذاری اوراق بهاداري كه توسط ناشر عرضه میشود
• فرآيند ثبت اوراق بهادار و دريافت مجوز عرضه‌ی آن
• فرآيند واگذاري اوراق بهادار
• پذيرش اوراق بهادار ناشر در هر يك از بورس‌ها و بازارهاي خارج از بورس و انجام كليه امور اجرايي به نمايندگي از ناشر در اين زمينه
• ادغام، تملك، تجديد ساختار مالی شركت‌ها
• مديريت ريسك
• آماده‌سازی شركت‌ها جهت رتبه‌بندي توسط مؤسسات رتبه‌بندي و انجام كليه امور اجرايی در اين زمينه به نمايندگی از آنها
• سرمايه‌گذاری
• خدمات مورد نياز شركت‌ها در موارد سرمايه‌گذاري‌هاي جديد، توسعه، تكميل، برنامه‌ريزی، بودجه‌بندی و قيمت‌گذاري اوراق بهادار

2) بازاريابی و يا مديريت فرآيند واگذاری اوراق بهادار
3) انجام امور اجرايي به نمايندگي از ناشر در زمينه‌ی ثبت اوراق بهادار و دريافت مجوز عرضه‌ی آن
4) ارائه‌ی خدمات مربوط به طراحي و انتشار ابزارهای مالی براي شركت‌ها
5) ارائه‌ی خدمات مديريت دارايیها
6) ارائه‌ی خدمات مرتبط با صندوق‌های سرمايه‌گذاري و اداره‌ي صندوق‌های مزبور و سرمايه‌گذاری در آنها
7) كارگزاري، كارگزار/معامله‌گري، سبدگرداني، بازارگرداني
8) سرمايه‌گذاری منابع مازاد شركت در سپرده‌های سرمايه‌گذاری نزد بانك‌ها و مؤسسات مالی اعتباری معتبر و اوراق بهادار دارای تضمين دولت و يا بانك‌ها
9) جلب حمايت بانك‌ها، بيمه‌ها، مؤسسات اعتباری و نهادهای مالی براي شركت در پذيره‌نويسي اوراق بهادار
10) كمك به شركت‌ها در تأمين منابع مالي و اعتباری
11) كمك به شركت‌ها جهت صدور، تأييد و قبول ضمانت‌نامه

جایگاه قانونی شرکت های تامین سرمایه:

طبق بند 18 ماده يك قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران، مصوب آذرماه 1384 مجلس شوراي اسلامي، شركت تأمين سرمايه شركتي است كه به عنوان واسطه بين ناشر اوراق بهادار و عامه سرمايه‌گذاران فعاليت مي‌كند و مي‌تواند فعاليت‌هاي كارگزاري، معامله‌گري، بازارگرداني، مشاوره، سبدگردانی، پذيره‌نويسی، تعهد پذيره‌نويسی و فعاليت‌های مشابه را با اخذ مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار انجام دهد. مطابق بند 5 ماده 4 قانون بازار اوراق بهادار، صدور، تعليق و لغو مجوز فعاليت شركت‌هاي تأمين سرمايه توسط شورای عالی بورس و اوراق بهادار انجام مي‌شود.

علاوه بر ماده یک قانون بازار اوراق بهادار، قانون گذار در بخش های دیگری نیز بر استفاده از خدمات صنعت بانکداری سرمایه گذاری تاکید کرده است که به مهم ترین آنها اشاره می شود.

الف- ماده 22 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی:

“سازمان خصوصی سازی می تواند از خدمات شرکت‌های تأمین سرمایه، بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری جهت تعهد پذیره نویسی یا تعهد خرید سهام استفاده نماید. این گونه موسسات می توانند سهام عرضه شده توسط ناشر را در چارچوب قرارداد پذیره نویسی که به تاًیید هیاًت واگذاری خواهد رسید، خریداری نمایند.”

ب- ماده 5 آیین نامه شرایط عرضه سهام شرکت های مشمول واگذاری در بورس یا خارج از بورس:

عرضه اوراق بهادار در بورس یا بازار خارج از بورس با تعهد خرید سهام عرضه شده در عرضه اولیه ترجیحاً از سوی شرکت های تاًمین سرمایه صورت می پذیرد.

ج- ماده 2 ضوابط استفاده از خدمات مشاوران عرضه اوراق بهادار:

مطابق مصوبه 1387/12/3 از ابتدای سال 1388 درخواست های زیر صرفا از طریق مشاوران عرضه قابل ارائه به سازمان بورس و اوراق بهادار خواهد بود.
الف)انتشار سهم در زمان تبدیل شرکت های سهامی خاص به عام.
ب) انتشار سهام به قیمت اسمی در زمان افزایش سرمایه شرکت های سهامی عام پذیرفته شده در بورس که آخرین سرمایه معرفي ابزارهاي مالي بورس ثبت شده آنها مساوی یا بیش از 50میلیارد ریال و مساوی یا کمتر از 150 میلیارد ریال می باشد.
د)افزایش سرمایه شرکت های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان با قیمتی بیشتر از قیمت اسمی سهام.
ه) افزایش سرمایه شرکت های سهام عام ثبت شده نزد سازمان با سلب حق تقدم و عرضه عمومی سهام جدید.
و) انتشار آن دسته از اوراق مشارکتی که نیاز به مجوز سازمان دارد.
ز) انتشار هرگونه اوراق بهاداری به غیر از سهام و اوراق مشارکت که نیاز به مجوز سازمان دارد.

د- مطابق ماده ی 2 دستورالعمل صدور مجوز و فعالیت مشاور پذیریش مصوب 1387/11/19 مجوز مشاور پذیریش توسط هیات مدیره ی سازمان به اشخاص زیر اعطا خواهد شد:

1- شرکت کارگزاری که به آن کارگزاری معرف نیز می گویند.
2- شرکت های تامین سرمایه.
3- شرکت مشاوره سرمایه گذاری.
3- سایر اشخاص حقوقی که هیات مدیره سازمان مشخص می کند.