نرخ دلار امروز ۲۰ مهر ۱۴۰۱
امروز قیمت دلار برخلاف سهشنبه ۱۹ مهر با اندکی کاهش همراه بود و در بازار آزاد به ۳۲ هزار و ۶۱۲ تومان رسید.
به گزارش سلام نو به نقل از تجارتنیوز، روز گذشته قیمت دلار بر مدار صعودی پیش رفت و این در حالی است که فعالان بازار با توجه به تاثیر نرخ درهم بر قیمت دلار این روند افزایشی را پیشبینی کرده بودند. در روز سهشنبه آخرین قیمت خرید درهم ۹ هزار و ۹۰ تومان بود که به نسبت روزهای آغازین هفته صعودی بوده است و معاملهگران نیز این افزایش را سیگنالی برای افزایشی شدن قیمت دلار دانستند.
امروز قیمت دلار نیز نوسانات روزهای گذشته را داشت اما امروز برخلاف سهشنبه ۱۹ مهر با اندکی کاهش همراه بود. قیمت دلار در بازار آزاد ۳۲ هزار و ۶۱۲ تومان بود که با ۱۴۰ تومان کاهش نسبت به دیروز معامله شد.
طی روزهای گذشته کارشناسان قیمت دلار را در بازار با نوسان جزئی و با ثبات پیشبینی کردند و این بالا و پایین شدنهای جزئی را بیاهمیت دانستند.
پیشبینی قیمت دلار شدنی نیست!
در همین راستا فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه درباره ثبات قیمت دلار گفت: آینده بازار ارز قابلیت پیشبینی ندارد زیرا دولت تنها بازیگر بازار ارز در کشور است و با خبردرمانی بازار ارز کنترل شدنی نیست.
او با تاکید بر تاثیر تورم بر قیمت دلار ادامه داد: رشد اقتصادی کشور با وجود درآمدهای نفتی حدود یک درصد بوده در حالی که هدف رشد ۴ درصدی در برنامه توسعه بوده است بنابراین معیار و مبنای محاسبه قیمت دلار بعد از عرضه و تقاضا باید تورم باشد.
آقابزرگی قیمت دلار را با توجه به تورم ۴۰ درصدی بالاتر از رقم کنونی اعلام کرد و گفت: دولت به هر ابزار ممکنی تا الان مانع تحقق قیمت دلار واقعی شده است.
تلاش دولت برای تثبیت قیمت دلار
همچنین برزو حقشناس کارشناس بازارهای مالی با این اعتقاد که دولت نمیخواهد در شرایط موجود کشور قیمت دلار بالا برود گفت: دولت در حال تثبیت وضعیت موجود است و فنر دلار فعلا در دستان دولت است در حالی که با توجه به تورم ارزش ذاتی دلار ۳۲ و ۳۳ هزار تومان نیست و باید دید توانایی بانک مرکزی برای ادامه این سیاست چقدر است .
حقشناس در ادامه گفت: فعلا این سیاست دولت است و تا جایی که دولت منابع در اختیار داشته باشد بازار ارز را کنترل خواهد کرد .
این در حالی است که میثم رادپور از دیگر فعالان بازار سرمایه در خصوص تاثیر بازارساز بر قیمت دلار گفت: عواملی مثل کاهش فروش نفت، تحریمها، بزرگ شدن بیدلیل بدنه دولت توانی برای کنترل بازار نمیگذارد. منابع این کشور به شدت مستهلک شده و حتی اگر درآمد نفت هم کاهش پیدا نمیکرد ما در این روند فعلی میافتادیم.
او در ادامه افزود: عامل تحریمها به اتفاقات امروز در بازارهای مالی سرعت داده است. در کشور دوره ۱۰ سالهای داشتیم که قیمت دلار ثابت مانده بود و میتوانیم بگوییم در آن زمان امکان ثبات دستوری و کنترل بازار ارز وجود داشت زیرا صادرات، تولید، واردات و فروش نفت داشتیم. اما امروز با توجه به تحریمها و تورم، توانایی دولت برای بازارسازی و کنترل قیمت بسیار کم شده است.
با توجه به نظر کارشناسان و فعالان بازار بسیاری از معاملهگران معتقدند که قیمت دلار فعلا تحت تاثیر هیچ خبری نیست و روال معمول خود را طی میکند و فعلا در حال کانالسازی است. فعالان بازار روند باثباتی را در روزهای پیشرو برای بازار ارز و قیمت دلار پیشبینی کرده اند و از نظر آنها این افت و خیز و نوسان محدود و جزئی از روند طبیعی دلار است.
تلاش بنسلمان برای ظهور خودکامهای دیگر در کاخ سفید/ دوستی واشنگتن-ریاض در ایستگاه پایانی؟
اکوایران: تصمیم اخیر اوپک پلاس بار دیگر به ما یادآوری کرد که موثرترین توافقهای بینالمللی نه براساس دوستی بلکه بر اساس منافع متقابل طرفها هستند و بقای یک توافق وابسته به ادامه دریافت این منافع توسط طرفین است.
به گزارش اکوایران، توافق اخیر کشورهای عضو اوپک پلاس مبنی بر کاهش تولید نفت، موجب غافلگیری دولتهای غربی شده و واکنش مقامات ایالات متحده را هم در پی داشته است. در شرایطی که جو بایدن، در آستانه انتخابات میاندورهای کنگره آمریکا به شدت به کاهش نرخ سوخت نیاز داشت، این تصمیم به طور آشکاری تلاشهای او را در این زمینه به چالش کشید. در واقع بایدن که با سفر به خاورمیانه در ماه جولای و دیدار با محمدبنسلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به امید توفیق در جلب رضایت کشورهای خلیج فارس برای افزایش عرضه نفت، انتقاداتی فراوانی را به جان خرید، اکنون در وضعیت دشواری از سوی حامیان و منتقدانش قرار گرفته است.
به همین بهانه، پل پیلار، تحلیلگر مسائل بینالملل، با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی نشنال اینترست با عنوان نفت عربستان و دوستیهای متزلزل این موضوع را مورد بررسی خود قرار داده است.
تنها منافع دائمی
تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید نه تنها نشان از اشتباه بایدن در سفر به عربستان در ماه جولای دارد بلکه حرف هنری جان تمپل، نخست وزیر قرن نوزدهم بریتانیا، را نیز تائید میکند: «ملّتها هیچ دوست یا دشمن ذاتی و دائمیای ندارند بلکه فقط منافع دائمی دارند».
یک نتیجهی این سخن جان تمپل این است که در شروع هر رابطه و توافقی با هر دولت خارجی باید انتظار داشت که بیشتر اوقات آن دولت منافع خودش را دنبال خواهد کرد و نه احساسات دوستانه یا خصمانه.
سیاست خاورمیانهای سادهلوحانه
یک ضعف مداوم سیاست خاورمیانهای آمریکا در چند دوره ریاست جمهوری گذشته ارزیابی کشورهای منطقه با منطق سادهی دوست یا دشمن به جای پیگیری منافع ایالات متحده است.
عربستان سعودی با وجود اقداماتی نظیر کشتن خبرنگار مقیم آمریکا، حملات هوایی در یمن که عامل مهمی در تبدیل شدن جنگ این کشور به یک فاجعهی انسانی بود و نقض آشکار حقوق بشر در این کشور همواره از مزایای حضور در ردیف دوستان ایالات متحده برخوردار بود. دوست دائمی خواندن سادهانگارانه عربستان توسط آمریکا به زمان دیدار فرانکلین روزولت با ابن سعود در کشتیای در کانال سوئز در سال 1945 برمیگردد. همکاری نصفه و نیمهی چند دهه گذشته عربستان با اسرائیل در چند دهه گذشته نیز طرفداران اسرائیل در آمریکا را راضی نگه میداشت.
تغییر در استراتژی نفتی
وزیر انرژی عربستان سعودی توضیحات قابل فهم و منطقی دربارهی دلیل کاهش تولید اوپک پلاس داد و آن اینکه با افزایش خطر وقوع رکود جهانی و چشمانداز کاهش تقاضا و به تبع آن کاهش قیمت نفت در سطح فعلی تولید، از نظر اقتصادی به نفع کشورهای نفتی است که میزان تولید خود را کاهش دهند.
سود فعلی عربستان سعودی در این است که درآمدش از را فروش نفت را به حداکثر برساند. دقیقاً یک مثال از اینکه منافع چطور به سیاستگذاری تبدیل میشوند. در گذشته عربستان جمعیت به مراتب کمتر و مازاد بودجه به مراتب بیشتری داست. در آن زمان به نفع عربستان با ذخایرعظیم نفتیاش بود که تقاضا برای نفت را در طولانی مدّت حفظ کند و مانع از بروز رشد قیمتهایی شود که کشورهای مصرف کننده را به سمت انرژیهای جایگزین سوق میداد. پایین نگهداشتن قیمت نفت در گذشته توسط عربستان فقط به خاطر دوستیاش با کشورهای غربی نبود.
حالا امّا با جمعیت و نیازهای داخلی بیشتر و منابع مالی محدود استراتژی عربستان کسب درآمد بیشتر است. همزمان تلاش کشورهای مصرف کننده برای گسترش منابع انرژی جایگزین بیشتر مستقل از قیمت نفت و به دلیل نگرانیهای زیست محیطی و تغییرات اقلیمی است.
موثرترین توافقهای بینالمللی نه براساس دوستی واحساسات گرم و صمیمی بلکه بر اساس منافع متقابل طرفها هستند و بقای یک توافق وابسته به ادامه دریافت این منافع توسط طرفین است.
یک توافق استاندارد
یک مثال خوب توافق برجام بین ایران و آمریکاست که برنامهی هستهای ایران –رقیب منطقهای عربستان- را محدود میکرد. این توافق گرچه چند جانبه بود ولی بیشتر چانهزنی بین ایران و آمریکا صورت گرفت که عموماً دشمن یکدیگر فرض میشوند. توافق مطمئناً براساس دوستی و یا حتی اعتماد بنا نشده بود، در واقع بر مبنای عدم اعتماد بود اما برای طرفین منافع متقابل داشت. ایران از بخشی از تحریمهای اقتصادی رهایی مییافت و آمریکا و غرب از از مزیّت اطمینان از محدودیت بر برنامه اتمی ایران بهره میبرد بدون از دست دادن چیزی در مقابل.
توافق برجام خودش خودش را لازمالاجرا میکرد. اگر ایران تعهدات خودش را انجام نمیداد تحریمها سریعاً به جای خود برمیگشتند و اگر عرضه محدود عامل رشد نفت آمریکا به تعهدات خود عمل نمیکرد –همان کاری که ترامپ در سال 2018 انجام داد- ایران از محدودیتهای توافق رها میشد.
نفع کشور یا نفع حاکم
منافعی که یک رژیم دنبال میکند میتواند گاهاً بیشتر به نفع حاکم باشد تا به نفع کشورش که به حوزه سیاست داخلی و دغدغهی رژیمها برای حفظ خودشان برمیگردد. منفعت محمد بن سلمان –رهبر فعلی عربستان سعودی- قطعاً با منافع کشورش یکی نیستند. این از آنجا که هربار مردم عربستان اعتراضی میکنند توسط حکومت سرکوب میشوند نیز مشخص است. منفعت کوتاه مدّت محمد بن سلمان در تثبیت جایگاه خودش با اجرای طرحهای بلند پروازانهی توسعهای است که میتواند یک عامل مهم در سیاست انقباضی عربستان در بازار نفت باشد سیاستی که میتواند با منفعت بلندمدت عربستان عرضه محدود عامل رشد نفت که در حفظ بازار جهانی نفت است در تضاد باشد.
بن سلمان از تفاوت نفع کشور و حاکم در آمریکا نیز با خبر است و شاید یک انگیزهی دیگرش تاثیرگذاری در سیاست داخلی آمریکا باشد. بن سلمان با دونالد ترامپ نزدیک است و احتمالاً مایل است که یک خودکامه دیگر را بار دیگر در مسند قدرت در آمریکا ببیند. قیمت نفت جهانی و به طبع آن قیمت بنزین خودروهای آمریکایی تاثری منفی زیادی در آینده سیاسی بایدن و دموکراتها واشنگتن دارند و این احتمالاً یک فاکتور دیگر در محاسبات بن سلمان باشد.
معیار پیشبینی قیمت دلار چیست؟
امروز چهارشنبه ۲۰ مهر ۱۴۰۱ برخلاف روز گذشته قیمت دلا نزولی بود و با قیمت۳۲ هزار و ۶۱۲ تومان معامله شد که بیانگر کاهش ۱۴۰ تومانی نسبت به روز قبل بود. معاملهگران روند نزولی قیمت دلار را متاثر از قیمت درهم دانستند.
به گزارش مردم سالاری آنلاین،روز گذشته قیمت دلار بر مدار صعودی پیش رفت و این در حالی است که فعالان بازار با توجه به تاثیر نرخ درهم بر قیمت دلار این روند افزایشی را پیشبینی کرده بودند. در روز سهشنبه آخرین قیمت خرید درهم ۹ هزار و ۹۰ تومان بود که به نسبت روزهای آغازین هفته صعودی بوده است و معاملهگران نیز این افزایش را سیگنالی برای افزایشی شدن قیمت دلار دانستند.
امروز قیمت دلار نیز نوسانات روزهای گذشته را داشت اما امروز برخلاف سهشنبه ۱۹ مهر با اندکی کاهش همراه بود. قیمت دلار در بازار آزاد ۳۲ هزار و ۶۱۲ تومان بود که با ۱۴۰ تومان کاهش نسبت به دیروز معامله شد.
طی روزهای گذشته کارشناسان قیمت دلار را در بازار با نوسان جزئی و با ثبات پیشبینی کردند و این بالا و پایین شدنهای جزئی را بیاهمیت دانستند.
پیشبینی قیمت دلار شدنی نیست!
در همین راستا فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه درباره ثبات قیمت دلار گفت: آینده بازار ارز قابلیت پیشبینی ندارد زیرا دولت تنها بازیگر بازار ارز در کشور است و با خبردرمانی بازار ارز کنترل شدنی نیست.
او با تاکید بر تاثیر تورم بر قیمت دلار ادامه داد: رشد اقتصادی کشور با وجود درآمدهای نفتی حدود یک درصد بوده در حالی که هدف رشد ۴ درصدی در برنامه توسعه بوده است بنابراین معیار و مبنای محاسبه قیمت دلار بعد از عرضه و تقاضا باید تورم باشد.
آقابزرگی قیمت دلار را با توجه به تورم ۴۰ درصدی بالاتر از رقم کنونی اعلام کرد و گفت: دولت به هر ابزار ممکنی تا الان مانع تحقق قیمت دلار واقعی شده است.
تلاش دولت برای تثبیت قیمت دلار
همچنین برزو حقشناس کارشناس بازارهای مالی با این اعتقاد که دولت نمیخواهد در شرایط موجود کشور قیمت دلار بالا برود گفت: دولت در حال تثبیت وضعیت موجود است و فنر دلار فعلا در دستان دولت است در حالی که با توجه به تورم ارزش ذاتی دلار ۳۲ و ۳۳ هزار تومان نیست و باید دید توانایی بانک مرکزی برای ادامه این سیاست چقدر است .
حقشناس در ادامه گفت: فعلا این سیاست دولت است و تا جایی که دولت منابع در اختیار داشته باشد بازار ارز را کنترل خواهد کرد .
این در حالی است که میثم رادپور از دیگر فعالان بازار سرمایه در خصوص تاثیر بازارساز بر قیمت دلار گفت: عواملی مثل کاهش فروش نفت، تحریمها، بزرگ شدن بیدلیل بدنه دولت توانی برای کنترل بازار نمیگذارد. منابع این کشور به شدت مستهلک شده و حتی اگر درآمد نفت هم کاهش پیدا نمیکرد ما در این روند فعلی میافتادیم.
او در ادامه افزود: عامل تحریمها به اتفاقات امروز در بازارهای مالی سرعت داده است. در کشور دوره ۱۰ سالهای داشتیم که قیمت دلار ثابت مانده بود و میتوانیم بگوییم در آن زمان امکان ثبات دستوری و کنترل بازار ارز وجود داشت زیرا صادرات، تولید، واردات و فروش نفت داشتیم. اما امروز با توجه به تحریمها و تورم، توانایی دولت برای بازارسازی و کنترل قیمت بسیار کم شده است.
با توجه به نظر کارشناسان و فعالان بازار بسیاری از معاملهگران معتقدند که قیمت دلار فعلا تحت تاثیر هیچ خبری نیست و روال معمول خود را طی میکند و فعلا در حال کانالسازی است. فعالان بازار روند باثباتی را در روزهای پیشرو برای بازار ارز و قیمت دلار پیشبینی کرده اند و از نظر آنها این افت و خیز و نوسان محدود و جزئی از روند طبیعی دلار است.
منبع:تجارت نیوز
تغییر موازنه فروش نفت ایران
آنطور که آمار منتشر شده از سوی تامسون رویترز نشان میدهد میزان صادرات نفت ایران در ماههای اخیر به کشورهای آسیایی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.
دنیای اقتصاد در شماره امروز خود به بررسی وضعیت صادرات نفت ایران پرداخت:
میزان صادرات نفت ایران در روزهای اخیر سوژه بسیاری از گزارشهای خبری سایتهای داخلی و خارجی بوده است. آنطور که آمار منتشر شده از سوی تامسون رویترز نشان میدهد میزان صادرات نفت ایران در ماههای اخیر به کشورهای آسیایی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. اما در مقابل اخبار جسته و گریختهای از افزایش صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی منتشر میشود. کاهش صادرات نفت به کشورهای آسیایی و رشد صادرات به قاره سبز روالی خلاف آن چیزی است که دیگر کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت دنبال میکنند، چراکه درخصوص فروش نفت به دلیل پتانسیل رشد تقاضا، کشورهای آسیایی استراتژیک و آسیا به مراتب بازار مهمتری برای فروشندگان نفت خام است.
اما آنچه این تغییر موازنه در صادرات نفت را مورد توجه قرار میدهد، این موضع است که افزایش صادرات نفت به کشورهای اروپایی و کاهش صادرات به آسیا اقدامی خودخواسته و با برنامهریزی نبوده است. در واقع به دلیل کاهش اجباری صادرات نفت ایران به آسیا که به دنبال عوامل مختلفی چون تغییر سیاستهای وارداتی کشورهای آسیایی، فشارهای خارجی بر این کشورها یا افزایش رقابت در بازار آسیا بین کشورهای عضو اوپک، فروش نفت به کشورهای اروپایی افزایش یافته است. هرچند سید محسن قمصری، مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت در گفتوگو با «دنیایاقتصاد» استراتژی بلندمدت شرکت ملی نفت برای فروش نفت را «صادرات هرچه بیشتر به کشورهای آسیایی اعلام میکند»، با این حال کاهش صادرات نفت به آسیا و افزایش صادرات به اروپا تحت فشار اهرمهای بیرونی نشان از ضعف دیپلماسی نفتی ایران در بازاریابی فروش نفت دارد.
کاهش سهم ایران از بازار آسیا
چین، هند، کره جنوبی و ژاپن، چهار مشتری اصلی نفت ایران در آسیا، خرید نفت خود از ایران را با اجرایی شدن برجام افزایش دادند، بهطوریکه در فوریه سال جاری میلادی صادرات نفت ایران به آسیا به حدود 2میلیون بشکه در روز رسید. اما متوسط واردات نفت کشورهای آسیایی از ایران از آوریل سال جاری رو به کاهش گذاشته است. متوسط صادرات نفت ایران به آسیا از ابتدای برجام(فوریه 2016) تا پایان ماه مارس 2017 حدود 73 1 میلیون بشکه در روز بوده، اما در فاصله آوریل تا جولای سال جاری متوسط فروش نفت ایران به کشورهای آسیایی به حدود 47 1 میلیون بشکه در روز رسیده است. ماه آوریل اولین ماهی است که صادرات نفت به کشورهای آسیایی به شدت کاهش یافت. در این ماه با کاهش حدود 18 درصدی، صادرات نفت به آسیا به 62 1 میلیون بشکه در روز رسید. همچنین آخرین برآوردها و آمار غیررسمی نشان میدهد که افت صادرات نفت کشور در ماه گذشته و ماه جاری ادامه داشته است. خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه متوسط صادرات نفت به کشورهای آسیایی را در ماه جاری 3 1 میلیون بشکه در روز اعلام کرده که اندکی از میزان صادرات در ماه جولای کمتر است. موسسه پلاتس در گزارشی کاهش صادرات نفت ایران را بررسی کرده است. پلاتس با توجه به کاهش خرید نفت ایران ازسوی برخی مشتریان نفتی ایران از جمله هند، افزایش تقاضای پالایشگاههای داخلی ایران را بهعنوان یکی از عوامل کاهش صادرات نفت ایران مطرح کرده است. در واقع پالایشگاههای ایران در چند ماه اخیر با حداکثر ظرفیت خود به پالایش نفت پرداختهاند، بنابراین نفت کمتری برای صادرات باقی مانده است. کارشناسان در گفتوگو با پلاتس بر این باورند که آمار و روند صادرات ایران نشان میدهد کشور استراتژی بلندمدتی برای بازاریابی نفت خود ندارد و در واقع آنچه در بازاریابی ایران مورد توجه است به حداکثر رساندن میزان روزانه فروش نفت کشور است. از این رو با تغییرات ساختاری بازار نفت به سرعت میزان صادرات نفت ایران دستخوش نوسان میشود. این موضوع به معنا است که اتفاق ماههای اخیر مبنی بر کاهش صادرات نفت ایران به بازار آسیا و افزایش فروش نفت به کشورهای اروپایی، اقدامی خودخواسته و برنامهریزی شده از سوی ایران نبوده، بلکه شرایط و رقابت در بازار نفت فروش و ترکیب مشتریان نفتی ایران را به این سو کشانده است.
مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت که در سالهای تحریم و بعد از اجرای برجام مسوولیت فروش نفت ایران را به عهده داشته، در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» از اصول حاکم بر ساختار بازار نفت میگوید که کمتر مورد توجه است. به گفته وی، بازار آسیا و تصمیمگیریهای خریداران آسیایی متاثر از جهتگیریهای «مدیریتی و سیاسی» است، در حالی که خریداران اروپایی برای خرید نفت تصمیماتی «تجاری» اتخاذ میکنند. این به آن معنا است که پالایشگران آسیایی تحت نفوذ مدیریتهای کلان سیاسی هستند درحالی که پالایشگران اروپایی نگاهی تجاری به مقوله خرید نفت دارند و مادامیکه تحریمهای شدیدی علیه کشورهای فروشنده نفت اعمال نشود با تصمیمگیریهای تجاری سعی میکنند سود خودرا از پالایش نفت به حداکثر برسانند. قمصری میگوید: «خرید نفت هند و دیگر کشورهای جنوب شرقی آسیا با توجه به چرخشهای سیاسی این کشورها تحت تاثیر قرار میگیرد.» وی در ادامه با بیان اینکه سالها است که بخش امور بینالملل شرکت ملی نفت سیاست«حداکثر فروش نفت به بازار آسیا» را دنبال میکند، میافزاید: «بنابراین اگر خرید نفت کشورهای آسیایی به دلیل تصمیمگیریهای سیاسی رو به کاهش بگذارد، ایران فروش نفت به کشورهای اروپایی را افزایش میدهد.» مدیر سابق امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران، از «حداکثر فروش نفت در بازار آسیا» با عنوان استراتژی بلند مدت شرکت ملی نفت در سالیان گذشته و حال حاضر یاد میکند و میگوید: «با این حال شرکت نفت این هدف را دنبال میکند که هیچ نفتی انبار نشود، بنابراین وقتی فروش نفت به آسیا کاهش مییابد، «سرریز» آن را در بازار اروپا به فروش میرسانیم و این کاری متداول و طبیعی در بازار نفت است.»
این اظهارات قمصری درباره نگاه سیاسی خریداران آسیایی به مقوله واردات نفت و همچنین اهمیت بالای بازار آسیا برای عرضهکنندگان نفت از جمله ایران بیش از پیش اهمیت افزایش نقش دیپلماسی در امور نفتی را مشخص میکند. همچنین کاهش صادرات نفت به کشورهای آسیایی را که از تصمیمگیریهای سیاسی متاثر میشود میتوان نشانی از نقش کمرنگ وزارت امور خارجه در روابط نفتی دانست. «دنیای اقتصاد» اخیرا در گفتوگوهایی با معاون امور بینالملل وزارت نفت، امیر حسین زمانینیا(دستاندازهای دیپلماسی نفتی؛ 16 مرداد 96) و رئیس اسبق امور اوپک، جواد یارجانی(نقشه راه دولت دوازدهم، 2 مرداد 96) اهمیت تقویت دیپلماسی نفتی را مورد بررسی قرار داده است. سید محسن قمصری درباره تاثیر روابط بین ایران و کشورهای آسیایی و لزوم افزایش نقش امور خارجه در بازاریابی نفتی ایران میگوید: «مباحث سیاسی تحت اختیار نفت نیست. در واقع ممکن است ایران روابط سیاسی خوبی با خریدار آسیایی خود داشته باشد؛ اما رابطه این خریدار با یکی از کشورهای رقیب یا متخاصم علیه ایران اهمیت و اولویت بیشتری برای کشور خریدارداشته باشد و این رابطه موجب تصمیم به کاهش خرید نفت از ایران شود.» زمانی که از قمصری میپرسیم آیا منظور دخالت عربستان در بازار نفت ایران است، میگوید: «به هر حال ایران و عربستان همواره رقیبهای مهمی در بازار نفت بودهاند و زمانی ممکن است بازار این کشور را ایران بگیرد و زمانی نیز عربستان اقدام به تصاحب بازار ما کند. اما به اعتقاد من کشورهای آسیایی روابط تجاری گستردهای با کشوری مانند آمریکا دارند، از این رو آمریکا میتواند به نوعی در روابط متقابل این کشورها با ایران اعمال نفوذ کند.»
چینش مشتریان آسیایی
اما نگاهی به جزئیات فروش نفت ایران نشان میدهد که به غیر از چین، خرید نفت دیگر خریداران آسیایی نفت ایران را در ماههای اخیر روند کاهشی طی کرده است. برای بررسی روند صادرات، مقدار واردات این کشورها از ابتدای سال جاری مد عرضه محدود عامل رشد نفت نظر قرارگرفته شده است چرا که فرض بر این است ایران در سه ماهه چهارم سال 2016 یعنی تقریبا یک سال بعد از اجرای برجام بازارهای از دست رفته خود در دوران تحریمها را احیا کرده و پس از آن باید از ابتدای سال شاهد ثبات در ترکیب بازارهای صادراتی کشور باشیم. خرید نفت ژاپن از ایران در آوریل گذشته به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. این کشور در ماه آوریل بهطور متوسط روزانه حدود 41 هزار بشکه نفت خریداری کرده است. با این حال نگاهی به روند خرید نفت ژاپن در چند سال گذشته این حقیقت را نشان میدهد که این کشور هر ساله در ماه آوریل خرید نفت خود را از ایران کاهش میدهد که احتمالا به دنبال قرار گرفتن پالایشگاههای ژاپنی در دوره اورهال است. اما آنچه روند خرید نفت این کشور از ایران در ماههای اخیر را متفاوتتر از سالهای گذشته کرده، این است که هر سال بعد از پشت سر گذاشتن ماه آوریل میزان واردات نفت ژاپن از ایران به روند طبیعی باز میگشته اما در سه ماه گذشته هرچند میزان واردات نسبت به آوریل افزایش یافته، اما همچنان در سطوح پایینی نسبت به پیش از آوریل قرار دارد.
دادههای تامسون رویترز نشان میدهد کره جنوبی نیز در چند ماه گذشته به شدت واردات خود را از ایران کاهش داده است. خرید نفت این کشور که در ماه مارس با مقدار 600 هزار بشکه در روز رکورد زده بود، در سه ماه گذشته رو به کاهش گذاشته است. واردات کره از ایران در ماه ژوئن 310 هزار بشکه در روز بوده است. با وجود روند کاهشی ماههای اخیر، واردات نفت این کشور از ایران همچنان به شکل محسوسی بیشتر از سالهای تحریم است. اما هند دیگر مشتری نفت خام ایران است که در چند ماه گذشته خرید خود از کشور را محدود کرده است. پالایشگران هندی پیش از تحریمها بهطور متوسط روزانه حدود 200 هزار بشکه از ایران نفت خریداری میکردند. با رفع تحریمها خرید این کشور رو به افزایش گذاشت بهطوریکه در اکتبر 2016 به رکورد 789 هزار بشکه در روز رسید. با این حال به بنبست رسیدن مذاکرات ایران و هند برای واگذاری توسعه میدان گازی «فرزاد بی» به شرکت هندی اوانجیسی ویدش موجب شد که این کشور اعلام کند در صورت عدم توافق برای توسعه این میدان واردات خود از ایران را 20 درصد کاهش خواهد داد. آنطور که آمار نشان میدهد در پی این اعلان واردات هند از نفت ایران از ماه آوریل رو به کاهش گذاشته و بر اساس برآوردهای اولیه موسسه تامسون رویترز در ماه جولای به 395 هزار بشکه در روز رسیده است.بین چهار خریدار اصلی آسیایی نفت ایران، چین تنها کشوری است که تغییر چندانی در میزان واردات نفت خود از ایران اعمال نکرده است. این کشور از ابتدای سال 2016 تا پایان ماه مارس سال جاری بهطور متوسط 611 هزار بشکه از ایران نفت خریداری کرده در حالی که متوسط واردات چین از کشورمان در چهار ماه گذشته 624 هزار بشکه بوده عرضه محدود عامل رشد نفت است.
صادرات به بازار آسیا افزایش مییابد؟
با اجرای توافق بزرگان نفتی از ابتدای سال جاری میلادی رقابت بین اعضای اوپک در بازار آسیا بیشتر از قبل شد؛ چراکه باوجود اینکه صادرات نفت این کشورها کاهش یافته بود اما آنها تلاش میکردند سهم خود از بازار استراتژیک آسیا را حفظ کنند و کاهش صادراتشان را در بازارهای دیگر از جمله بازار اروپا و آمریکا لحاظ کنند. این موضوع باعث شد که با وجود کاهش عرضه جهانی نفت، به خصوص نفت سنگین، بازار آسیا همچنان به شکل رقابتی باقی بماند.با این حال هرچه از اجرای توافق تولیدکنندگان نفت زمان بیشتری میگذرد، نفت این کشورها برای آسیا جذابیت بیشتری مییابد، چراکه غالب نفت تولیدی اعضای اوپک نفت سنگین و ترش است.
این در حالی است که تولیدکنندگانی که خارج از این توافق قرار دارند و در چند ماه گذشته اقدام به افزایش صادرات نفت خود کردهاند، از جمله مکزیک و تولیدکنندگان نفت شیل، عموما نفت سبک و شیرین تولید میکنند. در این میان باید توجه داشت که غالب پالایشگاهها بر اساس پالایش نفت سنگین و ترش ساخته شدهاند و ساختارشان آنقدر منعطف نیست که بتوانند در کوتاهمدت خود را برای پالایش نفت با درجات سبکتر آماده کنند، بنابراین به دنبال اجرای توافق و با کاهش سطح انبارهای نفتی کشورهای مصرفکننده، تقاضا و جذابیت نفت اوپک افزایش مییابد. در اینخصوص میتوان به قیمت رسمی فروش نفت عربستان در بازار آسیا اشاره کرد. اختلاف قیمت نفت سنگین عرب، با API حدود 6 27 درجه و گوگرد 94 2 درصد نسبت به بهای نفتهای شاخص عمان و دبی به کمترین مقدار از ابتدای سال 2016 رسیده است. اوایل سالجاری یعنی زمانی که سطح موجودی انبارهای نفتی کشورهای OECD رو به کاهش نگذاشته بود، عربستانسعودی نفت سنگین خود را با اختلاف 82 3 دلاری نسبت به شاخصهای عمان و دبی به فروش میرساند؛ درحالی که در سه ماهه دوم سال 2017 این اختلاف قیمت به 76 2 دلار در هر بشکه کاهش یافته است. همچنین آمار نشان میدهد عربستان در ماهجاری این اختلاف قیمت را به 85 1 دلار بر بشکه رسانده است. با توجه به اینکه ایران و دیگر کشورهای عضو اوپک نیز نفت خود را بر اساس فرمول فروش عربستان، قیمتگذاری میکنند، از اینرو میتوان انتظار داشت که نفت ایران نیز در بازار آسیا گرانتر از سابق شده باشد. این موضوع این حسن را برای ایران دارد که میتواند با ایجاد جذابیت قیمتی سهم خود را در بازار آسیا افزایش دهد.
اما عامل دیگری که میتواند به کمک ایران برای افزایش سهمش در بازار آسیا بیاید، فشار عربستان و دیگر اعضای اوپک بر عراق برای پایبندی بیشتر به اجرای توافق اوپک است. عراق در ماههای اخیر کمترین سطح پایبندی را به توافق اوپک داشته، از اینرو با رشد صادرات، سهم خود در آسیا و آمریکا را افزایش داده است. این در حالی است که سهم دیگر کشورهای عضو اوپک از جمله عربستان در بازار نفت رو به کاهش گذاشته است. آخرین آمار رسمی و تاییدشده درخصوص میزان واردات کشورهای آسیایی به ماه ژوئن مربوط است. آمار نشان میدهد میزان فروش نفت عراق نسبت به سه ماه ابتدای سال 102 هزار بشکه رشد داشته است، در حالی که میزان فروش نفت عربستان 661 هزار بشکه، میزان فروش نفت ایران 309 هزار بشکه، میزان صادرات عمان 189 و صادرات کویت 89 هزار بشکه کاهش یافته است. این موضوع میتواند فشار به عراق برای کاهش صادراتش را افزایش دهد، کما اینکه روز گذشته نشست دو روزه کمیته ویژه نظارت بر توافق در ابوظبی با تمرکز بر افزایش پایبندی کشورهای متخلف در توافق آغاز شد که این میتواند دور جدیدی از افزایش فشار بر عراق برای کاهش تولید نفتش باشد. این موضوع خود میتواند در ماههای آینده به افزایش سهم ایران در بازار آسیا منتهی شود. اما از سویی عامل دیگری وجود دارد که ممکن است مانعی برای افزایش صادرات ایران به آسیا شود. در حالحاضر به دلیل گرما تقاضای داخلی کشورهای جنوب حاشیه خلیجفارس از جمله عربستان در اوج خود قرار دارد و بخشی از کاهش صادرات این کشور در ماهجاری (6 6میلیون بشکه در روز که کمترین سطح ظرف سالهای اخیر است) نیز به افزایش تقاضای فصلی باز میگردد، از اینرو با خنک شدن هوا، این کشور نفت بیشتری در برای صادرات دارد که میتواند مانعی برای افزایش صادرات نفت ایران به بازار آسیا باشد.در انتها باید گفت چه روند صادرات ایران در ماههای آینده رو به افزایش بگذارد و چه نه، نوسان مقدار صادرات و تغییر الگوی فروش نفت ایران تحتتاثیر میزان صادرات نفت دیگر کشورها و بدون اینکه تصمیمات داخلی در آن نقشی داشته باشد، بیش از پیش نشان میدهد که ایران باید به تقویت دیپلماسی نفتی و دنبال کردن استراتژی بلندمدت در سیستم بازاریابی خود توجه کند.
مشاغل آنلاین در احتضار
نزدیک به سه هفته است اینترنت در ایران دچار اختلالات گسترده شده و به دنبال آن بسیاری از شبکههای اجتماعی در ایران ازجمله اینستاگرام و واتساپ فیلتر شدهاند. این موضوع در حالی رخ میدهد که عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از احتمال رفعنشدن فیلتر اینستاگرام و واتساپ خبر داده و درخواست کرده کسبوکارهای اینترنتی به پیامرسانهای داخلی کوچ کنند
شرق: نزدیک به سه هفته است اینترنت در ایران دچار اختلالات گسترده شده و به دنبال آن بسیاری از شبکههای اجتماعی در ایران ازجمله اینستاگرام و واتساپ فیلتر شدهاند. این موضوع در حالی رخ میدهد که عیسی زارعپور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از احتمال رفعنشدن فیلتر اینستاگرام و واتساپ خبر داده و درخواست کرده کسبوکارهای اینترنتی به پیامرسانهای داخلی کوچ کنند؛ درخواستی که البته سالهاست با مقاومت مردم مواجه میشود و آنها حتی به قیمت سرعت کندتر و عبور از دیواره سخت فیلتر عرضه محدود عامل رشد نفت حاضر نشدهاند پیامرسانهای محبوب خود را با نمونههای مشابه داخلی جایگزین کنند. حالا اما تشکلهای صنفی و نهادهای رسمی ایران از خسارت سنگین قطع اینترنت به کسبوکارهای اینترنتی گزارش میدهند. انجمن کسبوکارهای اینترنتی ایران برآورد کرده است جمعیتی معادل 10 میلیون نفر از کسبوکارهای اینترنتی امرار معاش میکنند. هرچند آمار غیررسمی این تعداد را تنها محدود به بستر پیامرسان اینستاگرام میداند و شمار کسانی را که از فضای مجازی امرار معاش میکنند، بیشتر میداند. بر اساس گزارشی که سازمان نظام صنفی رایانهای تهران منتشر کرده است، تقریبا هیچ کسبوکار اینترنتی نبوده که از اختلال اینترنت زیان نکرده باشد و مطالعات این نهاد نشان میدهد بیش از ۴۱ درصد شرکتها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست دادهاند عرضه محدود عامل رشد نفت و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشتهاند. بهجز این سازمان، نظام صنفی رایانهای تهران نیز اعلام کرد اختلال اینترنت به کسبوکارها روزانه بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون خسارت وارد میکند. علاوه بر این، اتحادیه کشوری کسبوکارهای اینترنتی هم اعلام کرده است تراکنشهای مالی کسبوکارهای اینترنتی بهصورت میانگین بین 50 تا 60 درصد کاهش داشته است.
تراکنش مالی مشاغل آنلاین نصف شد
اختلالات وسیع اینترنت در ایران درحالی حدود سه هفته را پشتسر میگذارد که چشمانداز دسترسی عادی کاربران ایرانی به اینترنت همچنان روشن نیست. در این مدت نهادها و تشکلهای صنفی متعددی از زیان سنگین قطع اینترنت بر کسبوکارها پرده برداشتهاند.
تراکنشهای مالی کسبوکارهای اینترنتی بهصورت میانگین بین 50 تا 60 درصد کاهش داشته است؛ این موضوعی است که فرشاد وکیلزاده، رئیس اتحادیه کشوری کسبوکارهای اینترنتی به ایلنا گفته و توضیح داده است: فروش کسبوکارهای بزرگ ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.
او همچنین توضیح داده است: میزان افت فروش کسبوکارهای کوچک ۴۰ تا ۷۰ درصد بوده و فروش برخی کسبوکارهای اینترنتی صددرصد کاهش داشته و فروش آنها صفر شده است.
به گفته رئیس اتحادیه کشوری کسبوکارهای اینترنتی، ارسال مرسولههای پستی نیز کاهش چشمگیری داشته و نسبت به سه هفته قبل ۲۰ تا ۲۵ درصد کمتر شده است.
نتیجه این وضعیت به گفته او کاهش تراکنش مالی کسبوکارهاست. وکیلزاده میزان کاهش تراکنش مالی کسبوکارهای اینترنتی را هم ۵۰ تا ۶۰ درصد اعلام کرد که به معنای نصفشدن میزان تراکنش مالیهای کسبوکارهای اینترنتی است.
او همچنین گفت کسبوکارهای حقیقی در بازار سنتی نیز کاهش فروش داشتهاند اما جزئیات بیشتری دراینباره ارائه نکرد.
خسارت روزانه 500 میلیون تومانی قطع اینترنت
اما این تنها گزارش رسمی از تأثیر قطع اینترنت بر کسبوکارهای اینترنتی نیست و سازمان نظام صنفی رایانهای تهران نیز اعلام کرد اختلال اینترنت به کسبوکارها روزانه بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون خسارت وارد میکند.
بر اساس این گزارش، 53 درصد مشاغل اعلام کردند در صورت تداوم احتمالی محدودیتها، روزانه ۵۰ میلیون تومان ضرر خواهند کرد. ۲۱ درصد نیز ضرر ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی و حدود ۱۸ درصد خسارت بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی را گزارش کردهاند.
به گزارش روابطعمومی سازمان نظام صنفی رایانهای استان، این سازمان بهمنظور بررسی تأثیر محدودیتها بر کسبوکارها، پرسشنامهای را در اختیار آنها گذاشت که سؤالاتی درخصوص کاهش درآمد، افزایش هزینه یا اختلال در عملیات جاری شرکتها مطرح شده بود. این نظرسنجی از شرکتهای عضو نصر تهران در قالب پرسشنامه با مشارکت ۱۰۴ شرکت زیرمجموعه سازمان از تاریخ هفتم مهر ۱۴۰۱ تا ۱۰ مهر ۱۴۰۱ صورت گرفته است.
یکی از مهمترین پرسشهایی که شرکتهای عضو نظام صنفی رایانهای تهران به آن پاسخ دادهاند، تأثیر این محدودیتها بر فروش آنهاست. آمارها نشان میدهد این محدودیتها لطمات شدیدی به شرکتها وارد کرده است.
بر اساس نظرسنجی صورتگرفته، درصد شرکتهایی که در این مدت کاهش فروش را تجربه نکردهاند، تقریبا صفر است. بیش از ۴۱ درصد شرکتها ۲۵ تا ۵۰ درصد درآمد خود را در این مدت از دست دادهاند و حدود ۴۷ درصد هم بیشتر از ۵۰ درصد کاهش فروش داشتهاند. تنها ۱۱ درصد کسبوکارها نیز کمتر از ۲۵ درصد کاهش فروش را تجربه کردهاند که این سازمان احتمال میدهد تحت تأثیر نوسانهای کوتاهمدت باشند. اما تداوم محدودیتهای فعلی، روزانه چه میزان خسارت به کسبوکارها وارد میکند؟ نصر تهران این سؤال را از شرکتها پرسیده بود که تداوم احتمالی محدودیتها، روزانه چه خسارتی را از نظر ترکیب فروش ازدسترفته و هزینه اضافهشده به آنها وارد خواهد کرد؟
بر این اساس، ۵۳ درصد مشاغل اعلام کردند روزانه ۵۰ میلیون تومان ضرر خواهند کرد. ۲۱ درصد نیز ضرر ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی و حدود ۱۸ درصد خسارت بین ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی را گزارش کردهاند. قریب به هشت درصد مشاغل نیز روزانه بالاتر از ۵۰۰ میلیون تومان خسارت میبینند؛ «اگر تعداد کارکنان را شاخصی برای بزرگی شرکتها بدانیم، تقریبا همان هشتدرصدی که بالای ۲۰۰ نفر نیرو دارند، احتمالا روزانه بالای ۵۰۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید و همان ۷۳درصدی که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند، روزانه ۵۰ میلیون تومان خسارت خواهند دید».
بررسی ابعاد محدودیتها و اختلالات اینترنت
ارتباط مستقیم کاهش فروش با درآمد شرکتها به دلیل اختلال در کانالهای فروش، کاهش فروش یا درآمد شرکت به دلیل اختلال در استفاده از ابزارهای بازاریابی دیجیتال، لطمه به عملیات روزانه استفاده از ابزارهای ارتباط با مشتریان، صدمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در استفاده از ابزارهای طراحی و توسعه محصول، افزایش آسیب در عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در استفاده از سامانههای داخلی شرکت، صدمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در استفاده از ابزارهای ارتباط درونسازمانی، صدمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در تعامل با اشخاص و مؤسسات غیرایرانی، لطمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در تعامل با مؤسسات آموزشی و پژوهشی، لطمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در تعامل با پیمانکاران و اشخاص همکار، لطمه به عملیات جاری شرکت به دلیل اختلال در دورکاری کارکنان ازجمله عوامل مؤثری است که ضرر و زیان شرکتها به دلیل محدودیتهای ایجادشده در اینترنت را موجب شده است.
در این مدت اختلالات و قطعی اینترنت دیتاسنترها منجر به اختلال در ارتباط با upstream دامنهها و همچنین ایجاد مشکلات زیادی در dns resolution دامنهها شد. میزانfailed requestهای منطبق با این شرایط، تقریبا ۱۷۰ برابر وضعیت معمول است. بهعلاوه، تمامی ارتباطات سالم https و handshakeهای داخلی به دلیل سیستم فیلترینگ و تلاش برای بستن سرویسهای تانل و ویپیان تحت تأثیر قرار گرفت. این اختلالات بهطور مستقیم بیشتر سرویسهای شرکتی مانند پرداختها، لاگینها، سیستمهای اطلاعرسانی (۲ fa/Email) و سیستمهای CICD و مدیریت رلیز، مانیتورینگ و آلرتینگ را تحت تأثیر قرار داد.
بهجز این، نتبلاکس اعلام کرد قطعی اینترنت در ایران ساعتی 1.5 میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی به کشور وارد میکند که این یعنی روزانه هزارمیلیارد تومان به کسبوکارهای اینترنتی و اقتصاد کشورمان خسارت وارد میشود.
درآمد پست یکسوم کم شد
با کاهش شدید فروش کسبوکارهای آنلاین، شرکت ملی پست هم گزارش داده است که اختلال اینترنت، درآمد پست را یکسوم کم کرد. محمود لیائی، مدیرعامل شرکت ملی پست، با اشاره به اختلال اینترنت در دو هفته گذشته گفت: درآمد شرکت پست یکسوم کاهش یافته است و این موضوع نشان میدهد یکسوم مرسولههای پستی و معاملات از طریق اینترنت بینالملل و پلتفرمهای خارجی انجام میگرفته است.
مدیرعامل شرکت ملی پست با بیان اینکه یکسوم مرسولههای پستی و معاملات از طریق پلتفرمهایی مثل اینستاگرام انجام میگرفته از کاهش یکسومی درآمد پست به دلیل کاهش این معاملات در پی اختلال اینترنت در این مدت خبر داد.
به گزارش ماهنامه پیوست، لیائی با اشاره به تلاش مدیران از سالهای گذشته نسبت به تشویق کسبوکارها بهمنظور استفاده از پلتفرمهای داخلی، گفت: «از سالهای گذشته تأکید مدیران ارشد کشور بر این بوده است که افراد و کسبوکارها از پلتفرمها و بستر داخلی استفاده کنند که اگر مشکلاتی از قبیل تحریم و فیلترینگ رخ داد، کسبوکارها دچار بحران نشوند اما متأسفانه همچنان بستر کسبوکارها روی پلتفرمهای خارجی بوده و این مسئله مشکلاتی را برای اقتصاد کشور پیش آورده است».
با تمام این شرایط هنوز چشمانداز روشنی درباره زمان عادیشدن دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت وجود ندارد و مشخص نیست دولت پس از این برای دسترسی کاربران به اینترنت بینالملل چه تصمیمی میگیرد؟
دیدگاه شما