مزایای استخرهای نقدینگی

استخر نقدینگی یا Liquidity Pool؛ معرفی، کاربردها و نحوه انجام

بازار معاملات ارزهای دیجیتال هر روز توسعه‌های جدیدی را تجربه می‌کند. هم‌زمان با افزایش حجم خرید و فروش‌ها و تنوع معاملات، نیاز به توسعه‌های جدید برای رفع خواسته‌های فعالان حوزه رمزارز حس می‌شود. یکی از مفاهیم که توانست انقلابی در معاملات مالی ایجاد کند خرید و فروش غیر متمرکز (Decentralized trade) بود. این مفهوم حجم درخواست‌های ترید را به‌شدت افزایش داد و پس از مدتی نیاز به یک منبع نقدینگی برای انجام سریع‌تر معاملات حس شد. به همین علت آغاز پروژه‌ای به نام استخر نقدینگی (Liquidity Pool) کلید خورد که بتواند منابع مالی برای انجام معاملات غیر متمرکز را فراهم کند.

امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

تا قبل از شروع شدن پروژه دیفای (decentralized Finance Leaderboard) گسترش تبادلات غیر متمرکز صرافی‌ها به‌صورت متمرکز معاملات ارزهای دیجیتال را انجام می‌دادند. بدین صورت که وقتی تقاضایی برای خرید یک ارز ارائه شود، می‌بایست همزمان درخواستی برای فروش همان ارز با همان مقدار یا حجم بیشتر در صرافی ایجاد شود. در این حالت با توجه به قیمت لحظه‌ای، ارز از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد و برای فروش حجم باقی‌مانده از ارز دیجیتال، فروشنده منتظر خریدار بعدی خواهد ماند. به این حالت همتا به همتا یا P2P می‌گویند. این نوع معامله همچنان نیز در بسیاری از صرافی‌ها در حال انجام است.

پس از آن که مفهوم ترید غیرمتمرکز به وجود آمد نیاز به یک منبع مالی برای مدیریت معاملات حس می‌شد. از همین جهت استخرهای نقدینگی به وجود آمدند تا فروشنده معادل کوین‌های فروخته شده را از استخر نقدینگی دریافت کند. همچنین خریدار نیز به‌محض ارسال سفارش بتواند رمزارز خود را تبادل و استخر نقدینگی سفارش را تحویل کاربر دهد. استخر به‌سرعت تقاضای خرید و فروش یا همان ترید غیرمتمرکز را پاسخ می‌دهد تا کاربر سریع‌تر به هدف خود دست یابد. بنابراین در صرافی متمرکز توکن خریدار با توکن فروشنده معاوضه می‌شود و در ترید غیرمتمرکز توکن خریدار با توکن استخر مبادله خواهد شد.

در حال حاضر صرافی‌های زیادی بر مبنای ترید غیرمتمرکز شکل مزایای استخرهای نقدینگی گرفته‌اند که به آن‌ها صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) می‌گوییم. این صرافی‌ها از تکنولوژی استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند که با استفاده قرارداد هوشمند (Smart Contract) فرایند معامله برنامه‌ریزی خواهد شد.

استخر نقدینگی چگونه ایجاد می‌شود؟

می‌توان گفت استخرهای نقدینگی هسته اصلی صرافی غیرمتمرکز است. کاربرانی که نقدینگی استخر را تامین می‌کنند می‌بایست ارزهای مورد نظر نیاز را وارد استخر کنند. پس از هر ترید غیرمتمرکز، مبلغی به‌عنوان کارمزد از طرفین معامله اخذ می‌شود که بخشی از آن جهت پاداش به تامین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گیرد. هر کسی می‌تواند به این استخرها بپیوندد و بخشی از نقدینگی را تامین کند. از همین رو سازوکار AMM وجود دارد که این ورود و خروج‌ها را مدیریت کند. دسترسی به بازارسازهای خودکار (Automated Market Makers) برای همه فعالان حوزه کریپتو فراهم است.

کاربران زمانی که رمز ارزهای خود را به استخرهای نقدینگی تزریق می‌کنند، در ازای آن توکن LP دریافت خواهند کرد. این توکن تایید می‌کند شما چه مقدار کوین وارد استخر کرده‌اید و زمانی که بخواهید سرمایه خود را از استخر نقدینگی خارج کنید، باید توکن‌های LP را برگردانید.

سود‌آوری از طریق استخر نقدینگی

قراردادهای هوشمند فرایندهای انجام معامله، دریافت کارمزد و تخصیص پاداش به تامین‌کنندگان را انجام می‌دهند. با استفاده از این قراردادها هیچ فرد یا سازمانی به‌عنوان واسطه در معامله حضور نخواهد داشت و معامله‌گر نیز نمی‌تواند بدون پرداخت کارمزد، ترید غیرمتمرکز انجام دهد. پس تمام مزایای استخرهای نقدینگی معاملاتی که در صرافی غیرمتمرکز انجام می‌شود و استخر در تکمیل آن نقش دارد همراه با پرداخت کارمزد خواهد بود.

انجام ترید غیر متمرکز باعث تولید توکن‌های لیکوییدیتی می‌شود. سپس استخر با توجه به سهم هر کاربر از انجام معامله، توکن‌های تازه تولید شده را بین آن‌ها تقسیم می‌کند. بدین صورت سرمایه افراد در استخر نقدینگی دارای بازده‌های مالی خواهد بود. با این روش شما می‌توانید سرمایه خود را به صورت ارز دیجیتال ذخیره‌سازی کرده و همچنین در بازه‌های زمانی سود سرمایه‌گذاری را نیز دریافت کنید. البته میزان این سود همیشه ثابت و قطعی نیست اما یک راهکار برای کسب بازده از سرمایه‌گذاری رمزارزها است.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی‌های بسیار زیادی وجود دارند که هم‌اکنون از استخر نقدینگی برای پردازش و انجام معاملات خود استفاده می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به یونی‌سواپ (Uniswap)، کیبر سوایپ (Kyber Swap)، وان‌اینچ‌اکسچنچ (1inch exchange)، اپن‌سی(Opensea) و … اشاره کرد. در این میان صرافی‌هایی همچون بایننس‌دکس (Binance DEX) و سروم (Solana) صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که می‌توانند از معاملات همتا به همتا هم پشتیبانی کنند. این معاملات که توسط دفتر سفارشات مدیریت می‌شود نیازی به استخر نقدینگی ندارد و با سفارش هم‌زمان خریدار و فروشنده انجام خواهد شد.

مزایا و معایب استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی مزایای فراوانی را برای هر صرافی غیرمتمرکز می‌توانند ایجاد کنند. با استفاده از این تکنولوژی نیازی به تغییر مالکیت رمزارز تا پیش از انجام کامل معامله نیست و باعث اطمینان خاطر بیشتر در سفارش‌دهنده خواهد شد. همچنین تا زمانی که استخر به اندازه کافی نقدینگی داشته باشد ترید غیرمتمرکز به‌صورت کاملا خودکار انجام می‌شود. امنیت بیشتر اطلاعاتی و سرعت بالای معاملات نیز از دیگر مزایای این تکنولوژی است.

در کنار این مزایا، مخاطرات و معایبی نیز شناسایی شده است. گاهی اشتباهات قیمت‌گذاری می‌تواند باعث سودآوری تریدهای آربیتراژ شود. این افراد از وجود اختلاف بین قیمت یک رمزارز در چند صرافی استفاده کرده و با انجام معاملات پی‌در‌پی، سودهای هنگفتی را کسب می‌کنند. در استخرها بسته به فعالیت‌های معاملاتی ارزش کوین‌ها تعیین می‌شود که همین اتفاق بستر را برای به وجود آمدن تفاوت بین قیمت‌ها ایجاد خواهد کرد.

با وجود پیچیدگی و دقت بالای قراردادهای هوشمند اما همچنان امکان بروز خطا و یا تامین نشدن امنیت کدها وجود دارد. در کنار این‌ها نوسان‌های دنیای ارز دیجیتال می‌تواند موجب خسارت شود زیرا خارج کردن سپرده گاهی تا چند روز زمان‌بر خواهد شد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک تحول بزرگ در راستای انجام ترید غیرمتمرکز بود که هر روز علاقه‌مندان بیشتری را جذب خود می‌کند. با وجود تمام مخاطرات و چالش‌های پیش ‌رو، به نظر می‌رسد این پدیده یک ایده مناسب برای کسانی باشد قصد سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال را دارند و نمی‌خواهند ریسک معاملات متوالی و پردردسر را بپذیرند. این روزها تمایل تریدرها به مهاجرت به صرافی غیرمتمرکز نیز بیشتر شده است و به‌زودی حجم معاملات بازارهای غیرمتمرکز بیشتر خواهد شد. این روند قطعا در آینده‌ای نه چندان دور نیاز به افزایش استخرهای نقدینگی را ایجاد خواهد کرد.

استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟

تمرکززدایی از مهم‌ترین مفاهیم بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. در سال‌های اخیر، برای محقق شدن هدف تمرکززدایی در بازار، اقدامات گوناگونی انجام شده است. استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) محصول یکی از ایده‌هایی است که برای تمرکززدایی در بازار پیاده شده است. کاربران به کمک استخر نقدینگی می‌توانند بدون نیاز به بازارسازان متمرکز، ارزهای دیجیتال را خریدوفروش کنند. استخرهای نقدینگی از ارکان اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به شمار می‌روند. در این مقاله قصد داریم شما را با استخرهای نقدینگی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

فهرست عناوین مقاله

استخر نقدینگی چیست؟

به زبان ساده، استخر نقدینگی از جمع‌آوری تعدادی ارز دیجیتال ایجاد می‌شود که در قالب قراردادهای هوشمند قفل شده‌اند. در صرافی متمرکز، برای مدیریت معاملات بین کاربران به حضور بازارساز نیاز است. در این صرافی‌ها معمولاً گروه توسعه‌دهنده نقش بازارساز را ایفا می‌کند. به این ترتیب، در این صرافی‌ها عملاً کنترل چرخه معاملات به صورت متمرکز باقی می‌ماند. چنین رویکردی با ذات غیرمتمرکز بازار ارزهای دیجیتال در تضاد است.

صرافی‌های غیرمتمرکز برای حل این معضل ابداع شده‌اند. در این صرافی‌ها تأمین نقدینگی لازم برای معاملات کاربران از طریق استخرهای نقدینگی صورت می‌گیرد. کاربران این صرافی‌ها به صورت اختیاری توکن‌های خود را در استخرها سپرده‌گذاری می‌کنند و در ازای سرمایه‌گذاریشان سود دریافت می‌کنند. به این ترتیب، نقدینگی لازم برای معامله‌گران دیگر در صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌شود.

ابداع استخر نقدینگی سبب تسریع و سهولت در معاملات اکوسیستم دیفای (DeFi) شده است. تا قبل از ایجاد استخرهای نقدینگی، صرافی‌های غیرمتمرکز با چالش تأمین نقدینگی مواجه بودند. به کمک فناوری بازارساز خودکار (AMM) مشکل محدودیت نقدینگی در این صرافی‌ها کاهش پیدا کرد؛ به همین دلیل، رفته‌رفته حضور کاربران در این بازارها افزایش یافت.

چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟

هرکس که سابقه محدودی در بازارهای مالی داشته باشد، به‌خوبی می‌داند که وارد شدن به بازارهایی با نقدینگی محدود، ریسک بسیار زیادی به دنبال دارد. در این‌گونه بازارها معمولاً لغزش در معاملات بسیار زیاد است. منظور از لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار برای انجام معامله با قیمت واقعی‌ای است که معامله در آن منعقد می‌شود. نقدینگی کم سبب می‌شود لغزش در معاملات افزایش پیدا کند.

استخر نقدینگی مشکل کمبود نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز را حل می‌کند. ویژگی منحصربه‌فرد این استخرها، تأمین نقدینگی از سوی کاربران است. افراد به‌صورت داوطلبانه دارایی خود را در این استخرها به ودیعه می‌گذارند؛ سپس در ازای سرمایه‌گذاری خود در بازه‌های زمانی مشخص، پاداش دریافت می‌کنند.

در چنین شرایطی، وقتی کاربران در صرافی غیرمتمرکز سفارش خرید یا فروش ثبت می‌کنند، لازم نیست تا زمان پیدا شدن خریدار یا فروشنده دیگر صبر کنند، بلکه با توجه به دارایی‌های موجود در استخرهای نقدینگی، سفارش آن‌ها با قیمت لحظه‌ای بازار و به کمک قراردادهای هوشمند، به جریان می‌‌افتد.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟‌

استخر نقدینگی باید به‌گونه‌ای تعریف شود که برای کاربران جاذبه لازم به‌منظور سرمایه‌گذاری را داشته باشد. ابزار در اختیار صرافی‌ها برای جذاب کردن سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی، تخفیف در کارمزد معاملات و ارائه پاداش با ارز دیجیتال به آن‌هاست. شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که فرایند تعیین قیمت در استخرهای نقدینگی چگونه انجام می‌شود؟

در حال حاضر، به کمک الگوریتم بازارساز خودکار (AMM) ، قیمت توکن‌ها در هر استخری نسبت به یکدیگر، در محدوده خاصی حفظ می‌شود. به این ترتیب، عملاً ارزش‌های بازار منصفانه‌ای در صرافی‌های غیرمتمرکز به وجود می‌آید. البته ممکن است استخرهای مختلف از الگوریتم‌های منحصربه‌فرد خود نیز استفاده کنند. برای مثال، می‌توان به استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ اشاره کرد که از فرمول ثابتی برای کنترل نسبت قیمت توکن‌ها استفاده می‌کند. به کمک این الگوریتم‌ها از طریق مدیریت هزینه‌ها و کنترل عرضه و تقاضا، از تأمین دائمی دارایی استخرها اطمینان حاصل می‌شود.

بیشتر بخوانید: توکن چیست

برترین استخرهای نقدینگی سال 2022

استخرهای نقدینگی کاربرد خود را در اکوسیستم دیفای بر همگان ثابت کرده‌اند؛ همین مسئله سبب شده است بسیاری از فعالان بازار رمز ارزها به کسب درآمد از طریق سرمایه‌گذاری در این استخرها امیدوار شوند. با وجود این، سرمایه‌گذاری باید حتماً در استخرهای معتبر صورت بگیرد تا خطری سرمایه افراد را تهدید نکند. ازجمله برترین استخرهای نقدینگی سال 2022 در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. یونی سواپ (Uniswap)

بیشترین حجم معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز مربوط به یونی سواپ است، به همین دلیل استخر نقدینگی Uniswap یکی از معروف‌ترین استخرهای حال حاضر در بازار رمز ارزها به شمار می‌رود. صرافی یونی سواپ از جفت ارزهای معاملاتی مبتنی بر استاندارد ERC-20 پشتیبانی می‌کند.

همچنین هر کاربری می‌تواند استخر نقدینگی اختصاصی خود را بدون نیاز به پرداخت هیچ‌گونه کارمزدی در این صرافی راه‌اندازی کند. کارمزد معاملات در صرافی یونی سواپ 0/3 درصد است. تمام تأمین‌کنندگان نقدینگی در استخرهای نقدینگی این صرافی از محل کارمزدها سهم دریافت می‌کنند. پرداخت سود مشارکت در استخرها نیز با توکن اختصاصی یونی سواپ صورت می‌گیرد.

2. بالانسر (Balancer)

بالانسر یکی دیگر از برترین استخرهای نقدینگی ارزهای دیجیتال است. این استخر نقدینگی مبتنی بر اتریوم است. بالانسر به‌عنوان مدیر پرتفوی نیز عمل می‌کند.

3. بانکور (Bancor)

بانکور یکی دیگر از بهترین استخرهای نقدینگی در سال 2022 است که بر اساس اتریوم کار می‌کند. این پلتفرم از روش بازارسازی خودکار برای تأمین نقدینگی و قیمت‌گذاری دقیق توکن‌ها استفاده می‌کند. همچنین این استخر نقدینگی نوعی استیبل کوین (Stablecoin) با نام بانکور ارائه کرده است که نگرانی‌های مربوط به نوسانات نقدینگی را برطرف می‌کند.

4. کرو فایننس (Curve Finance)

استخر نقدینگی کرو فایننس نیز مبتنی بر اتریوم است و با هدف ایجاد فرصت‌های تجاری مطلوب برای تجارت استیبل کوین‌ها راه‌اندازی شده است. این استخر هیچ‌گونه توکن بومی ارائه نمی‌کند. درعین‌حال، به کمک آن می‌توان به صورت هم‌زمان به دارایی‌های موجود در هفت استخر نقدینگی معتبر دیگر دسترسی داشت.

پرسش‌های متداول

1. مزیت استخر نقدینگی چیست؟

اصلی‌ترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که به پیدا کردن فردی دیگر در بازار که سفارش مدنظرش با شما مطابقت داشته باشد، نیازی ندارید. طبیعی است که هر فروشنده‌ای در بازار سعی می‌کند دارایی خود را با بیشترین قیمت به فروش برساند و درعین‌حال، در زمان خرید نیز با کمترین قیمت آن‌ها را از آن خود کند. چنین رویکردی سبب می‌شود که برخورداری از فرصت معاملات ایدئال در بازار چندان آسان نباشد. استخرهای نقدینگی با استفاده از قراردادهای هوشمند، عملیات ارزش‌گذاری دارایی‌ها را انجام می‌دهند و به این ترتیب، معاملات در فضای واقعی انجام می‌شود.

2. ریسک استخرهای نقدینگی چیست؟‌

وقتی سرمایه خود را در اختیار استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، احتمال زیان موقت وجود دارد؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که سفارش‌ها در بازار با قیمت‌های واقعی فاصله پیدا می‌کنند، احتمال ضرر بیشتر می‌شود؛ بنابراین، حتماً باید قبل از سرمایه‌گذاری، در این زمینه تحقیقات زیادی کنید.

کلام مزایای استخرهای نقدینگی پایانی

استخر نقدینگی یکی از ابداعات بسیار مهم و کاربردی در عرصه دیفای است. این استخرها تجارت غیرمتمرکز و پرداخت وام را در اکوسیستم دیفای امکان‌پذیر می‌کنند. استخرهای نقدینگی به کمک قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و به احتمال زیاد، در آینده نیز این رویکرد در بازار ادامه پیدا می‌کند. اگر قصد دارید از طریق سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی به درآمد برسید، حتماً مطالعه و تحقیق کنید تا بهترین و مطمئن‌ترین گزینه‌های موجود در بازار را بیابید.

مزایای استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی (Liquidity pools) دیفای چیست؟

استخرهای نقدینگی (Liquidity pools) دیفای چیست؟

یک استخر نقدینگی دیفای (DeFi) ، در واقع یک قرارداد هوشمند است که توکن ها را در قرارداد هوشمند قفل می کند تا بتواند نقدینگی آن توکن را در یک صرافی غیرمتمرکز تضمین کند.

به کاربرانی که توکن مورد نیاز برای قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کنند، تامین کنندگان نقدینگی (Liquidity providers) گفته می‌شود.

استخرهای نقدینگی دیفای، به عنوان روشی ابتکاری و اتوماتیک برای حل چالش نقدینگی در معاملات غیرمتمرکز ارز دیجیتال ظاهر شدند.

آن‌ها جایگزین مدل سنتی دفتر سفارشات یا order book هستند که توسط صرافی های متمرکز ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید : دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز چیست؟

نحوه عملکرد دفتر سفارشات در صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال

در روش دفتر سفارشات، صرافی به عنوان بازاری عمل می کند که خریداران و فروشندگان در آن دور هم جمع می‌شوند و در مورد قیمت دارایی‌ها بر اساس عرضه و تقاضای نسبی توافق می‌کنند.

با این حال، این مدل به خریدار و فروشنده کافی برای ایجاد نقدینگی بستگی دارد. بنابراین، سازندگان بازار (Market makers) وجود دارند تا اطمینان حاصل کنند که همیشه شخصی برای تأمین تقاضا وجود دارد و با مشارکت در نقدینگی، قیمت ها را عادلانه نگه می‌دارد.

اما استفاده از این مدل تامین نقدینگی برای معاملات غیرمتمرکز روشی کاملا بی‌اثر است. هزینه تراکنش‌های اتریوم و زمان طولانی تایید هر بلاک، آن را برای سازندگان بازار (Market makers) به گزینه ای که برای تامین نقدینگی به نظرشان جذاب نیست تبدیل می‌کند. در نتیجه استفاده از روش دفتر سفارشات با وجود نقدینگی کم، در صرافی‌های غیرمتمرکز روش مناسبی نخواهد بود.

بنابراین، استخرهای نقدینگی با ارائه نقدینگی مداوم و خودکار، به راه حلی اصلی برای حل مشکلات نقدینگی پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز تبدیل شده اند.

استخرهای نقدینگی دیفای چگونه کار می کنند؟

در ساده ترین حالت، یک استخر نقدینگی دیفای دارای دو توکن در یک قرارداد هوشمند برای تشکیل یک جفت ارز تجاری است.

به عنوان مثال دو جفت ارز اتر (ETH) و USD Coin را در نظر بگیرید. اگر قیمت اتریوم برابر با ۱۰۰۰ USD Coin باشد، تامین کنندگان نقدینگی باید به همین اندازه USD Coin به این استخر اضافه کنند. درنتیجه اگر کسی ۱ اتریوم را در استخر نقدینگی قرار می‌دهد باید آن را با ۱۰۰۰ USD Coin مطابقت دهد.

نقدینگی موجود در استخر به این معنی است که اگر کسی بخواهد اتر یا ETH را با USDC معامله کند، می تواند این کار را بر اساس وجوه سپرده گذاری شده در استخر نقدینگی انجام دهد، نه اینکه مشابه با چیزی که در مدل دفتر سفارشات اتفاق می افتد، منتظر یک فرد دیگری باشد تا با معامله موردنظر خود مطابقت داشته باشد.

ارائه دهندگان نقدینگی برای مشارکت خود در نقدینگی شبکه با پاداش تشویق می شوند. آن‌ها وقتی در استخر نقدینگی سپرده گذاری می‌کنند، توکن جدیدی به نمایندگی از سهامی که سپرده گذاری کرده اند دریافت می‌کنند که به آن توکن استخر (Pool Token) ، می گویند. در مثال مطرح شده، توکن استخر USDCETH است.

کاربرانی که از استخر نقدینگی برای انجام معاملات خود استفاده می‌کنند، هزینه ای را در ازای انجام تراکنش‌های خود پرداخت می کنند. در استخرهای نقدینگی از این هزینه پرداخت شده، متناسب با اندازه سهام سپرده گذاری مزایای استخرهای نقدینگی شده توسط تامین کنندگان در استخر نقدینگی، پاداشی داده می‌شود.

به عنوان مثال اگر هزینه انجام تراکنش‌ها برای استخر USDC-ETH ، ۰.۳ درصد باشد و یک تأمین کننده نقدینگی دارای ۱۰٪ از کل سهام استخر نقدینگی باشد، ۱۰ در صد از هزینه تمامی تراکنش‌های انجام شده به او اختصاص خواهد یافت.

زمانی که یک تامین کننده استخر نقدینگی بخواهد سهام خود را از صندوق نقدینگی برداشت کند، باید توکن‌های استخر (Token pools) خود را بسوزاند؛ سپس می‌تواند سهام خود را برداشت کند.

بزرگترین استخرهای نقدینگی در کدام یک از پلتفرم های دیفای قرار دارند؟

چندین پلتفرم با بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی در دیفای وجود دارند که در سال ۲۰۲۰ محبوبیت زیادی پیدا کردند.

صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap) ، بزرگترین صرافی غیرمتمرکز در دیفای است که بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی دیفای را اداره می کند.

بیشتر بخوانید : معرفی صرافی غیرمتمرکز و ارز دیجیتال یونی سواپ

پلتفرم‌های دیفای Curve Finance، Balancer و Sushiswap هم دارای استخرهای نقدینگی هستند. بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی Curve Finance دارای چندین ارز هستند و بر روی استیبل کوین‌ها تمرکز دارند.

معایب و محدودیت های استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

یک استخر نقدینگی اگر چه دارای مزایای زیادی است و می‌تواند موقعیت خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد، اما مخاطرات و ریسک‌های خاص خود را نیز دارد. این استخر‌ها زمانی بیشترین کارایی را دارند که قیمت بازار مزایای استخرهای نقدینگی به تدریج تغییر کند و در زمان تغییرات ناگهانی قیمت، این استخر‌ها آسیب‌پذیر هستند.

از طرفی تراکنش‌ها در استخرهای نقدینگی با توجه به قراردادهای هوشمند انجام می گیرد که یک قطعه کد هستند و این کد‌ها می‌توانند دارای باگ و اشکال و یا در معرض دستکاری و فعالیت های مخرب قرار بگیرند. مواردی از جمله هک bZx در سال ۲۰۲۰ وجود داشته است که در آن کاربران از استخرهای کوچک‌تر به عنوان بخشی از یک حمله دستکاری گسترده در یک بازار بزرگ‌تر، سو استفاده کردند.

مزایای استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

بارزترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که آن‌ها از عرضه نقدینگی تقریباً مداوم برای معامله گران ارز دیجیتالی که می‌خواهند از معاملات غیرمتمرکز استفاده کنند، اطمینان حاصل می‌کنند. این معامله گران همچنین با تبدیل شدن به یک تأمین کننده نقدینگی می‌توانند از دارایی‌های دیجیتال خود سود کسب کنند.

قرارداد هوشمند در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند یونی سواپ (Uniswap)، طوری طراحی شده که هزینه گس را کاهش می‌دهد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخر به معنی اصطکاک کمتر بین تراکنش‌هاست. به عنوان مثال، بسیاری از قرارداد‌های هوشمند تنها قادرند که وجوه معامله شده را به همان کیف پول برگردانند؛ اما Uniswap این امکان را به معامله گران می‌دهد که دارایی‌های دیجیتال خود را مبادله کنند و آن‌ها را به کیف پول دیگری ارسال کنند.

بیشتر بخوانید : با انواع کیف پول های دیجیتال آشنا شوید.

چگونه می‌توان در استخرهای نقدینگی دیفای مشارکت کرد؟

نحوه عضویت در استخرهای نقدینگی دیفای با توجه به پلتفرم‌های مختلف، متفاوت است. به طور کلی برای مشارکت در استخرهای نقدینگی، لازم است که یک حساب کاربری در پلتفرم مورد نظر خود ایجاد کنید و سپس حساب کاربری خود را به یک کیف پول اتریوم مانند متا ماسک (MetaMask) یا روش‌های دیگر مثل Web 3.0 را از صفحه اصلی این پلتفرم‌ها متصل کنید. سپس، می‌توانید ارزهای دیجیتال خود را به صندوق نقدینگی مربوطه واریز کنید.

در وب ۳ تمامی سیستم ها در یک شبکه غیر متمرکز بر پایه بلاک چین به یک دیگر متصل شده اند و برای ارتباط با همدیگر به یک پایگاه داده مبتنی بر سرور وابسته نمی باشد.

در پلتفرم‌هایی مانند Uniswap، شما باید جفت مشخصی را که می‌خواهید نقدینگی آن را تأمین کنید جستجو کرده و سپس کیف پول خودتان را به حساب کاربری خود متصل کنید. شما باید پس از بررسی بازده ها، مانند بزرگی استخر و نرخ تبادل در آن استخر نقدینگی، توکن‌های خود را در استخر نقدینگی واریز کنید.

استخر نقدینگی یا Liquidity Pool؛ معرفی، کاربردها و نحوه انجام

بازار معاملات ارزهای دیجیتال هر روز توسعه‌های جدیدی را تجربه می‌کند. هم‌زمان با افزایش حجم خرید و فروش‌ها و تنوع معاملات، نیاز به توسعه‌های جدید برای رفع خواسته‌های فعالان حوزه رمزارز حس می‌شود. یکی از مفاهیم که توانست انقلابی در معاملات مالی ایجاد کند خرید و فروش غیر متمرکز (Decentralized trade) بود. این مفهوم حجم درخواست‌های ترید را به‌شدت افزایش داد و پس از مدتی نیاز به یک منبع نقدینگی برای انجام سریع‌تر معاملات حس شد. به همین علت آغاز پروژه‌ای به نام استخر نقدینگی (Liquidity Pool) کلید خورد که بتواند منابع مالی برای انجام معاملات غیر متمرکز را فراهم کند.

امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

تا قبل از شروع شدن پروژه دیفای (decentralized Finance Leaderboard) گسترش تبادلات غیر متمرکز صرافی‌ها به‌صورت متمرکز معاملات ارزهای دیجیتال را انجام می‌دادند. بدین صورت که وقتی تقاضایی برای خرید یک ارز ارائه شود، می‌بایست همزمان درخواستی برای فروش همان ارز با همان مقدار یا حجم بیشتر در صرافی ایجاد شود. در این حالت با توجه به قیمت لحظه‌ای، ارز از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد و برای فروش حجم باقی‌مانده از ارز دیجیتال، فروشنده منتظر خریدار بعدی خواهد ماند. به این حالت همتا به همتا یا P2P می‌گویند. این نوع معامله همچنان نیز در بسیاری از صرافی‌ها در حال انجام است.

پس از آن که مفهوم ترید غیرمتمرکز به وجود آمد نیاز به یک منبع مالی برای مدیریت معاملات حس می‌شد. از همین جهت استخرهای نقدینگی به وجود آمدند تا فروشنده معادل کوین‌های فروخته شده را از استخر نقدینگی دریافت کند. همچنین خریدار نیز به‌محض ارسال سفارش بتواند رمزارز خود را تبادل و استخر نقدینگی سفارش را تحویل کاربر دهد. استخر به‌سرعت تقاضای خرید و فروش یا همان ترید غیرمتمرکز را پاسخ می‌دهد تا کاربر سریع‌تر به هدف خود دست یابد. بنابراین در صرافی متمرکز توکن خریدار با توکن فروشنده معاوضه می‌شود و در ترید غیرمتمرکز توکن خریدار با توکن استخر مبادله خواهد شد.

در حال حاضر صرافی‌های زیادی بر مبنای ترید غیرمتمرکز شکل گرفته‌اند که به آن‌ها صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) می‌گوییم. این صرافی‌ها از تکنولوژی استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند که با استفاده قرارداد هوشمند (Smart Contract) فرایند معامله برنامه‌ریزی خواهد شد.

استخر نقدینگی چگونه ایجاد می‌شود؟

می‌توان گفت مزایای استخرهای نقدینگی استخرهای نقدینگی هسته اصلی صرافی غیرمتمرکز است. کاربرانی که نقدینگی استخر را تامین می‌کنند می‌بایست ارزهای مورد نظر نیاز را وارد استخر کنند. پس از هر ترید غیرمتمرکز، مبلغی به‌عنوان کارمزد از طرفین معامله اخذ می‌شود که بخشی از آن جهت پاداش به تامین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گیرد. هر کسی می‌تواند به این استخرها بپیوندد و بخشی از نقدینگی را تامین کند. از همین رو سازوکار AMM وجود دارد که این ورود و خروج‌ها را مدیریت کند. دسترسی به بازارسازهای خودکار (Automated Market Makers) برای همه فعالان حوزه کریپتو فراهم است.

کاربران زمانی که رمز ارزهای خود را به استخرهای نقدینگی تزریق می‌کنند، در ازای آن توکن LP دریافت خواهند کرد. این توکن تایید می‌کند شما چه مقدار کوین وارد استخر کرده‌اید و زمانی که بخواهید سرمایه خود را از استخر نقدینگی خارج کنید، باید توکن‌های LP را برگردانید.

سود‌آوری از طریق استخر نقدینگی

قراردادهای هوشمند فرایندهای انجام معامله، دریافت کارمزد و تخصیص پاداش به تامین‌کنندگان را انجام می‌دهند. با استفاده از این قراردادها هیچ فرد یا سازمانی مزایای استخرهای نقدینگی به‌عنوان واسطه در معامله حضور نخواهد داشت و معامله‌گر نیز نمی‌تواند بدون پرداخت کارمزد، ترید غیرمتمرکز انجام دهد. پس تمام معاملاتی که در صرافی غیرمتمرکز انجام می‌شود و استخر در تکمیل آن نقش دارد همراه با پرداخت کارمزد خواهد بود.

انجام ترید غیر متمرکز باعث تولید توکن‌های لیکوییدیتی می‌شود. سپس استخر با توجه به سهم هر کاربر از انجام معامله، توکن‌های تازه تولید شده را بین آن‌ها تقسیم می‌کند. بدین صورت سرمایه افراد در استخر نقدینگی دارای بازده‌های مالی خواهد بود. با این روش شما می‌توانید سرمایه خود را به صورت ارز دیجیتال ذخیره‌سازی کرده و همچنین در بازه‌های زمانی سود سرمایه‌گذاری را نیز دریافت کنید. البته میزان این سود همیشه ثابت و قطعی نیست اما یک راهکار برای کسب بازده از سرمایه‌گذاری رمزارزها است.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی‌های بسیار زیادی وجود دارند که هم‌اکنون از استخر نقدینگی برای پردازش و انجام معاملات خود استفاده می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به یونی‌سواپ (Uniswap)، کیبر سوایپ (Kyber Swap)، وان‌اینچ‌اکسچنچ (1inch exchange)، اپن‌سی(Opensea) و … اشاره کرد. در این میان صرافی‌هایی همچون بایننس‌دکس (Binance DEX) و سروم (Solana) صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که می‌توانند از معاملات همتا به همتا هم پشتیبانی کنند. این معاملات که توسط دفتر سفارشات مدیریت می‌شود نیازی به استخر نقدینگی ندارد و با سفارش هم‌زمان خریدار و فروشنده انجام خواهد شد.

مزایا و معایب استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی مزایای فراوانی را برای هر صرافی غیرمتمرکز می‌توانند ایجاد کنند. با استفاده از این تکنولوژی نیازی به تغییر مالکیت رمزارز تا پیش از انجام کامل معامله نیست و باعث اطمینان خاطر بیشتر در سفارش‌دهنده خواهد شد. همچنین تا زمانی که استخر به اندازه کافی نقدینگی داشته باشد ترید غیرمتمرکز به‌صورت کاملا خودکار انجام می‌شود. امنیت بیشتر اطلاعاتی و سرعت بالای معاملات نیز از دیگر مزایای این تکنولوژی است.

در کنار این مزایا، مخاطرات و معایبی نیز شناسایی شده است. گاهی اشتباهات قیمت‌گذاری می‌تواند باعث سودآوری تریدهای آربیتراژ شود. این افراد از وجود اختلاف بین قیمت یک رمزارز در چند صرافی استفاده کرده و با انجام معاملات پی‌در‌پی، سودهای هنگفتی را مزایای استخرهای نقدینگی کسب می‌کنند. در استخرها بسته به فعالیت‌های معاملاتی ارزش کوین‌ها تعیین می‌شود که همین اتفاق بستر را برای به وجود آمدن تفاوت بین قیمت‌ها ایجاد خواهد کرد.

با وجود پیچیدگی و دقت بالای قراردادهای هوشمند اما همچنان امکان بروز خطا و یا تامین نشدن امنیت کدها وجود دارد. در کنار این‌ها نوسان‌های دنیای ارز دیجیتال می‌تواند موجب خسارت شود زیرا خارج کردن سپرده گاهی تا چند روز زمان‌بر خواهد شد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک تحول بزرگ در راستای انجام ترید غیرمتمرکز بود که هر روز علاقه‌مندان بیشتری را جذب خود می‌کند. با وجود تمام مخاطرات و چالش‌های پیش ‌رو، به نظر می‌رسد این پدیده یک ایده مناسب برای کسانی باشد قصد سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال را دارند و نمی‌خواهند ریسک معاملات متوالی و پردردسر را بپذیرند. این روزها تمایل تریدرها به مهاجرت به صرافی غیرمتمرکز نیز بیشتر شده است و به‌زودی حجم معاملات بازارهای غیرمتمرکز بیشتر خواهد شد. این روند قطعا در آینده‌ای نه چندان دور نیاز به افزایش استخرهای نقدینگی را ایجاد خواهد کرد.

مزایای استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی (Liquidity pools) دیفای چیست؟

استخرهای نقدینگی (Liquidity pools) دیفای چیست؟

یک استخر نقدینگی دیفای (DeFi) ، در واقع یک قرارداد هوشمند است که توکن ها را در قرارداد هوشمند قفل می کند تا بتواند نقدینگی آن توکن را در یک صرافی غیرمتمرکز تضمین کند.

به کاربرانی که توکن مورد نیاز برای قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کنند، تامین کنندگان نقدینگی (Liquidity providers) گفته می‌شود.

استخرهای نقدینگی دیفای، به عنوان روشی ابتکاری و اتوماتیک برای حل چالش نقدینگی در معاملات غیرمتمرکز ارز دیجیتال ظاهر شدند.

آن‌ها جایگزین مدل سنتی دفتر سفارشات یا order book هستند که توسط صرافی های متمرکز ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید : دیفای یا سیستم مالی غیرمتمرکز چیست؟

نحوه عملکرد دفتر سفارشات در صرافی‌های متمرکز ارزهای دیجیتال

در روش دفتر سفارشات، صرافی به عنوان بازاری عمل می کند که خریداران و فروشندگان در آن دور هم جمع می‌شوند و در مورد قیمت دارایی‌ها بر اساس عرضه و تقاضای نسبی توافق می‌کنند.

با این حال، این مدل به خریدار و فروشنده کافی برای ایجاد نقدینگی بستگی دارد. بنابراین، سازندگان بازار (Market makers) وجود دارند تا اطمینان حاصل کنند که همیشه شخصی برای تأمین تقاضا وجود دارد و با مشارکت در نقدینگی، قیمت ها را عادلانه نگه می‌دارد.

اما استفاده از این مدل تامین نقدینگی برای معاملات غیرمتمرکز روشی کاملا بی‌اثر است. هزینه تراکنش‌های اتریوم و زمان طولانی تایید هر بلاک، آن را برای سازندگان بازار (Market makers) به گزینه ای که برای تامین نقدینگی به نظرشان جذاب نیست تبدیل می‌کند. در نتیجه استفاده از روش دفتر سفارشات با وجود نقدینگی کم، در صرافی‌های غیرمتمرکز روش مناسبی نخواهد بود.

بنابراین، استخرهای نقدینگی با ارائه نقدینگی مداوم و خودکار، به راه حلی اصلی برای حل مشکلات نقدینگی پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز تبدیل شده اند.

استخرهای نقدینگی دیفای چگونه کار می کنند؟

در ساده ترین حالت، یک استخر نقدینگی دیفای دارای دو توکن در یک قرارداد هوشمند برای تشکیل یک جفت ارز تجاری است.

به عنوان مثال دو جفت ارز اتر (ETH) و USD Coin را در نظر بگیرید. اگر قیمت اتریوم برابر با ۱۰۰۰ USD Coin باشد، تامین کنندگان نقدینگی باید به همین اندازه USD Coin به این استخر اضافه کنند. درنتیجه اگر کسی ۱ اتریوم را در استخر نقدینگی قرار می‌دهد باید آن را با ۱۰۰۰ USD Coin مطابقت دهد.

نقدینگی موجود در استخر به این معنی است که اگر کسی بخواهد اتر یا ETH را با USDC معامله کند، می تواند این کار را بر اساس وجوه سپرده گذاری شده در استخر نقدینگی انجام دهد، نه اینکه مشابه با چیزی که در مدل دفتر سفارشات اتفاق می افتد، منتظر یک فرد دیگری باشد تا با معامله موردنظر خود مطابقت داشته باشد.

ارائه دهندگان نقدینگی برای مشارکت خود در نقدینگی شبکه با پاداش تشویق می شوند. آن‌ها وقتی در استخر نقدینگی سپرده گذاری می‌کنند، توکن جدیدی به نمایندگی از سهامی که سپرده گذاری کرده اند دریافت می‌کنند که به آن توکن استخر (Pool Token) ، می گویند. در مثال مطرح شده، توکن استخر USDCETH است.

کاربرانی که مزایای استخرهای نقدینگی از استخر نقدینگی برای انجام معاملات خود استفاده می‌کنند، هزینه ای را در ازای انجام تراکنش‌های خود پرداخت می کنند. در استخرهای نقدینگی از این هزینه پرداخت شده، متناسب با اندازه سهام سپرده گذاری شده توسط تامین کنندگان در استخر نقدینگی، پاداشی داده می‌شود.

به عنوان مثال اگر هزینه انجام تراکنش‌ها برای استخر USDC-ETH ، ۰.۳ درصد باشد و یک تأمین کننده نقدینگی دارای ۱۰٪ از کل سهام استخر نقدینگی باشد، ۱۰ در صد از هزینه تمامی تراکنش‌های انجام شده به او اختصاص خواهد یافت.

زمانی که یک تامین کننده استخر نقدینگی بخواهد سهام خود را از صندوق نقدینگی برداشت کند، باید توکن‌های استخر (Token pools) خود را بسوزاند؛ سپس می‌تواند سهام خود را برداشت کند.

بزرگترین استخرهای نقدینگی در کدام یک از پلتفرم های دیفای قرار دارند؟

چندین پلتفرم با بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی در دیفای وجود دارند که در سال ۲۰۲۰ محبوبیت زیادی پیدا کردند.

صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ (Uniswap) ، بزرگترین صرافی غیرمتمرکز در دیفای است که بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی دیفای را اداره می کند.

بیشتر بخوانید : معرفی صرافی غیرمتمرکز و ارز دیجیتال یونی سواپ

پلتفرم‌های دیفای Curve Finance، Balancer و Sushiswap هم دارای استخرهای نقدینگی هستند. بزرگ‌ترین استخرهای نقدینگی Curve Finance دارای چندین ارز هستند و بر روی استیبل کوین‌ها تمرکز دارند.

معایب و محدودیت های استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

یک استخر نقدینگی اگر چه دارای مزایای زیادی است و می‌تواند موقعیت خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد، اما مخاطرات و ریسک‌های خاص خود را نیز دارد. این استخر‌ها زمانی بیشترین کارایی را دارند که قیمت بازار به تدریج تغییر کند و در زمان تغییرات ناگهانی قیمت، این استخر‌ها آسیب‌پذیر هستند.

از طرفی تراکنش‌ها در استخرهای نقدینگی با توجه به قراردادهای هوشمند انجام می گیرد که یک قطعه کد هستند و این کد‌ها می‌توانند دارای باگ و اشکال و یا در معرض دستکاری و فعالیت های مخرب قرار بگیرند. مواردی از جمله هک bZx در سال ۲۰۲۰ وجود داشته است که در آن کاربران از استخرهای کوچک‌تر به عنوان بخشی از یک حمله دستکاری گسترده در یک بازار بزرگ‌تر، سو استفاده کردند.

مزایای استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

بارزترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که آن‌ها از عرضه نقدینگی تقریباً مداوم برای معامله گران ارز دیجیتالی که می‌خواهند از معاملات غیرمتمرکز استفاده کنند، اطمینان حاصل می‌کنند. این معامله گران همچنین با تبدیل شدن به یک تأمین کننده نقدینگی می‌توانند از مزایای استخرهای نقدینگی دارایی‌های دیجیتال خود سود کسب کنند.

قرارداد هوشمند در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند یونی سواپ (Uniswap)، طوری طراحی شده که هزینه گس را کاهش می‌دهد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخر به معنی اصطکاک کمتر بین تراکنش‌هاست. به عنوان مثال، بسیاری از قرارداد‌های هوشمند تنها قادرند که وجوه معامله شده را به همان کیف پول برگردانند؛ اما Uniswap این امکان را به معامله گران می‌دهد که دارایی‌های دیجیتال خود را مبادله کنند و آن‌ها را به کیف پول دیگری ارسال کنند.

بیشتر بخوانید : با انواع کیف پول های دیجیتال آشنا شوید.

چگونه می‌توان در استخرهای نقدینگی دیفای مشارکت کرد؟

نحوه عضویت در استخرهای نقدینگی دیفای با توجه به پلتفرم‌های مختلف، متفاوت است. به طور کلی برای مشارکت در استخرهای نقدینگی، لازم است که یک حساب کاربری در پلتفرم مورد نظر خود ایجاد کنید و سپس حساب کاربری خود را به یک کیف پول اتریوم مانند متا ماسک (MetaMask) یا روش‌های دیگر مثل Web 3.0 را از صفحه اصلی این پلتفرم‌ها متصل کنید. سپس، می‌توانید ارزهای دیجیتال خود را به صندوق نقدینگی مربوطه واریز کنید.

در وب ۳ تمامی سیستم ها در یک شبکه غیر متمرکز بر پایه بلاک چین به یک دیگر متصل شده اند و برای ارتباط با همدیگر به یک پایگاه داده مبتنی بر سرور وابسته نمی باشد.

در پلتفرم‌هایی مانند Uniswap، شما باید جفت مشخصی را که می‌خواهید نقدینگی آن را تأمین کنید جستجو کرده و سپس کیف پول خودتان را به حساب کاربری خود متصل کنید. شما باید پس از بررسی بازده ها، مانند بزرگی استخر و نرخ تبادل در آن استخر نقدینگی، توکن‌های خود را در استخر نقدینگی واریز کنید.