بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه

آشنایی با حسابداری یکطرفه و دو طرفه

حسابداری یکی از رشته‌های کاربردی در تمام مشاغل است. در واقع مدیران، سرمایه گذاران و حتی دولت با اطلاعاتی که یک سیستم حسابداری برای آنها فراهم کرده است نسبت به مسائل مالی و اقتصادی تصمیم گیری خواهند کرد. در طول زمان، روش‌ها و سیستم‌های مختلفی برای پاسخ به نیازهای مالی سازمان‌ها و موسسات استفاده شده است؛ همچنین با افزایش پیچیدگی‌های اقتصادی، این سیستم‌ها تغییرات بسیاری در جهت بهبود کیفیت و گزارش‌گیری دقیق‌تر داشته‌اند. یکی از مهم‌ترین انواع روش‌های حسابداری، حسابداری چند سویه است. در این مقاله از سری مقالات آموزش رایگان حسابداری، به معرفی و بررسی حسابداری دوطرفه و تفاوت آن با حسابداری یک طرفه می‌پردازیم. با ما همراه باشید.

انواع سیستم حسابداری

حسابداری فرآیند جمع آوری اطلاعات، طبقه بندی، ثبت و تهیه گزارش‌ها و صورت‌های مالی در زمان مناسب است. امروزه برای داشتن یک کسب و کار موفق، داشتن یک سیستم حسابداری مناسب ضروری است. اما پیش از آن بهتر است با انواع سیستم‌های حسابداری از دیدگاه نحوه ثبت حساب‌ها آشنا شویم. روش‌های حسابداری به صورت زیر تقسیم می‌شوند:

♦️ حسابداری یکطرفه

♦️ حسابداری دوطرفه

♦️ حسابداری سه طرفه

♦️ حسابداری چند طرفه یا چند بعدی

در این مقاله در کنار معرفی هر سه سیستم حسابداری، مزایا و معایب حسابداری دوطرفه را بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه بررسی خواهیم نمود.

حسابداری یکطرفه چیست؟

از حسابداری یکطرفه معمولا برای کسب وکارهای کوچک که حجم خرید و فروش بالایی ندارند، استفاده می‌شود. یکی از جاهایی که به صورت وسیعی از حسابداری یکطرفه استفاده می‌کنند، بازار است. پس حسابداری یکطرفه را می‌توان حسابداری بازاری نامید.

نحوه ثبت حساب ها در حسابداری یکطرفه

شیوه کار به این صورت است که کاسب برای هر طرف مقابل یک حساب جداگانه دارد و کلیه داد و ستدهای مربوط به او را در آن ثبت می‌کند. این حساب‌ها دارای دو ستون بدهکار و بستانکار هستند؛ همچنین در ستون سوم مانده هر حساب را می‌نویسد. به عبارت دیگر، صاحب کسب و کار مبالغ دریافتی را در ستون بستانکار و مبالغ پرداختی را در ستون بدهکار یادداشت می‌کند؛ سپس با کسر بدهکار از بستانکار مانده سود یا ضرر خود را محاسبه و در ستون مانده درج می‌کند.

مزایای روش حسابداری یکطرفه

♦️ از مزایای این روش حسابداری می‌توان به گزارش‌گیری سریع اشاره نمود. از آنجا که حجم اطلاعات در این روش چندان زیاد نیست، تهیه گزارشات نیز با سرعت انجام می‌شود.

♦️ در حسابداری یکطرفه نیاز به تهیه ترازنامه برای مالیات نیست. زیرا مبنای تهیه ترازنامه، معادله حسابداری است که در روش یکطرفه کاربرد ندارد.

معایب روش حسابداری یکطرفه

1- مهم‌ترین مشکل روش حسابداری یکطرفه، دقت بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه کم و احتمال بالای وقوع خطا و اشتباه است

2- کنترل حساب‌ها و کشف اشتباهات بسیارسخت است

به همین دلیل از این روش تنها برای فعالیت‌های اقتصادی غیررسمی که شرایط زیر را داشته باشند، انجام می‌شود.

♦️ اطلاعات محدودی جهت ثبت دارند

♦️ تقاضا برای حسابرسی آنها نیز به ندرت صورت می‌گیرد

حسابداری دوطرفه یا دوبل چیست؟

حسابداری دوطرفه یا دوبل که بعد از به وجود آمدن، به صورت چشمگیری در بین صاحبان کسب و کارها رواج پیدا کرد، مبتنی بر معادله حسابداری یا معادله ترازنامه است. علت گسترش سریع این سبک حسابداری، دقت بالاتر و همچنین سادگی ثبت و کنترل حساب‌ها با کمک حساب‌های واسطه بود.

دارایی

سرمایه + بدهی

معادله اساسی حسابداری

به بیان دیگر، مهم‌ترین تفاوت سیستم حسابداری دوبل با سیستم حسابداری یک طرفه، وجود حساب‌های واسطه است. بعضی از حساب‌های واسطه عبارتند از: حساب صندوق، حساب اسناد پرداختنی، حساب سرمایه، حساب فروش، حساب بهای تمام شده و حساب سود و زیان

🔻نکته

فرآیند طبقه‌بندی و کنترل حساب‌های هم گروه در حسابداری دوطرفه، با کمک کدینگ حسابداری از هم جدا شده و قابل کنترل هستند.

نحوه ثبت حساب ها در حسابداری دو طرفه یا دوبل

در سیستم حسابداری دو طرفه یا دوبل، برای هر حساب، یک سطر بدهکار در سمت راست و یک سطر بستانکار در سمت چپ وجود دارد. برای هر ثبت باید سمت بدهکار و بستانکار حساب با هم برابر باشد. در نتیجه وقتی جمع دو ستون بدهکار و بستانکار هر حساب با هم برابر باشد، دارای ثبت تراز خواهد بود.

تفاوت دیگر حسابداری دوطرفه با یکطرفه در ثبت مبالغ عملیات در حداقل دو حساب متفاوت است؛ که علت نام‌گذاری روش دوبل نیز همین مسئله است. به بیان دیگر، در این روش هر معامله دارای دو اثر بدهکار و بستانکار است و هر حساب بدهکار با یک حساب بستانکار هم‌تراز است؛ که در نهایت به برابری ستون‌های بدهکار و بستانکار ترازنامه ختم می‌شود.

🔍 مثال

برای درک بهتر حسابداری دوطرفه به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید یک شرکت در سال جاری اقدام به خرید کامپیوتری می‌کند. واحد حسابداری تنها خرید کامپیوتر را در سیستم ثبت می‌کند؛ اما وجه پرداختی را بدون ثبت در سیستم حسابداری از حساب بانک یا صندوق خارج کرده است. در این صورت در سیستم حسابداری شرکت خرید کامپیوتر نمایش داده می‌شود؛ اما وجه نقدی که برای خرید کامپیوتر پرداخت شده، هنوز در شرکت باقی مانده است. در حقیقت ثبت حسابداری دوطرفه ناقص انجام شده است.

📌 این کار نمونه یک ثبت اشتباه است. بنابراین ترازهای مالی این شرکت موجب سردرگمی است و قابل اطمینان نخواهند بود.

اثرات حسابداری دوطرفه یا دوبل

استفاده از انواع حساب‌ها در سیستم حسابداری دوطرفه یا دوبل هیچ محدودیتی ندارد؛ اما ثبت هر تراکنشی در حساب‌ها تاثیر متفاوتی به شرح زیر دارد:

تاثیر ثبت در سمت بدهکار در حسابداری دوبل

ثبت در بخش بدهکار حساب، باعث افزایش کلیه حساب‌ها با ماهیت دارایی و هزینه و کاهش کلیه حساب‌ها با ماهیت درآمد و سرمایه و بدهی می‌شود.

نوع حساب	تاثیر ثبت در بخش بدهکار حساب
دارایی	افزایش
هزینه	افزایش
بدهی	کاهش
حقوق صاحبان سهام (حقوق مالکانه)	کاهش
درآمد	کاهش

تاثیر ثبت بدهکار در حسابداری دوطرفه

تاثیر ثبت در سمت بستانکار در حسابداری دوبل

ثبت در بخش بستانکار حساب، باعث کاهش کلیه حساب‌ها با ماهیت دارایی و هزینه و افزایش کلیه حساب‌ها با ماهیت درآمد و سرمایه و بدهی می‌شود.

نوع حساب	تاثیر ثبت در بخش بستانکار حساب
دارایی	کاهش
هزینه	کاهش
بدهی	افزایش
حقوق صاحبان سهام(حقوق مالکانه)	افزایش
درآمد	افزایش

تاثیر ثبت بستانکار در حسابداری دوطرفه

🔻نکته

بر اساس معادله حسابداری، همواره افزایش در بدهی‌ها (بستانکار)، با افزایش دارایی‌ها (بدهکار) و یا کاهش حقوق مالکانه (بستانکار) خنثی می‌شود.

دارایی = بدهی + سرمایه

مزایای حسابداری دوبل

1- نگهداری کامل اطلاعات حساب‌ها و امکان تهیه صورت‌های مالی اساسی برای واحد اقتصادی

2- ثبت همه دارایی‌ها و بدهی‌ها و امکان بررسی وضعیت سود یا زیان‌دهی شرکت

3- قابل اعتماد بودن سیستم حسابداری دوبل جهت تشخیص و تسویه بدهی‌ها

4- پیش بینی درآمدها و هزینه‌های سال جاری در مقایسه با سال بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه قبل، به منظور اجرای صحیح برنامه‌های مجموعه

5- سادگی تشخیص و اصلاح اشتباهات ثبتی و حسابداری

6- سادگی ثبت، انتقال و گزارش‌گیری از اطلاعات

معایب حسابداری دوبل

1- اجتناب ناپذیر بودن بروز خطا و اشتباه در سیستم

2- الزام به آموزش‌های نظری و مهارتی حسابدار جهت کار با سیستم دوطرفه؛ بی‌تجربگی کاربر ممکن است چالش‌های بزرگی برای مجموعه ایجاد نماید

3- استفاده از نیروی کار، زمان و هزینه زیاد جهت استفاده از سیستم حسابداری دوطرفه

4- استفاده از قوانین و روش‌های پیچیده جهت انجام محاسبات که ممکن است حسابدار را با مشکل مواجه سازد

محاسبات در حسابداری دوبل چگونه است؟

در سیستم حسابداری دوبل یا دوطرفه، باید میزان بدهکاری و بستانکاری را به دقت محاسبه و سپس ثبت کنیم. در این روش، هر حساب دارای دوسطر است که در سطر سمت راست بدهکاری‌ها و در سطر سمت چپ بستانکاری‌ها نوشته می‌شوند. به این ترتیب سمت بدهکار بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه و بستانکار حساب باید با هم برابر باشد تا تراز مالی صورت بگیرد.

🔻نکته

در بعضی حساب‌ها افزایش میزان بدهی‌ها باعث افزایش بستانکاری می‌شود؛ در حالی که در بعضی حساب‌ها افزایش میزان بدهی‌ها باعث کاهش بستانکاری‌ها می‌شود.

🔍 برای درک بهتر این مسئله به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شرکت با دریافت وام بانکی قصد افزایش سرمایه داشته باشد؛ وام یک حساب پرداختنی و نوعی بدهی محسوب می‌شود که ماهیت بستانکار دارد؛ همچنین افزایش سرمایه نیز نوعی بستانکاری است. پس افزایش بدهی، بستانکاری را افزایش داده است.

حال تصور کنید شرکت با دریافت وام بانکی قصد پرداخت بدهی یکی از طلبکاران را دارد؛ در این صورت افزایش بدهی شرکت (وام پرداختنی) موجب کاهش بستانکاری (کاهش حساب پرداختنی طلبکار) می‌شود.

منظور از حسابداری چند بعدی چیست؟

گذشت زمان و پیشرفته شدن کسب و کارها از یک سو و ازدیاد تراکنش‌های مالی و پیچیدگی معاملات از سوی دیگر، کارایی حسابداری دوبل را کاهش داد. در واقع شیوه حسابداری دوطرفه دیگر قادر به مدیریت و کنترل همه حسابها از همه ابعاد نبود. بنابراین وجود سیستم جدیدتری برای مدیریت و کنترل تمامی حسابها نیاز بود؛ سیستمی که بتواند در یک لحظه عملیات کنترل موجودی انبار یا محاسبه بهای کالای فروش رفته را بررسی و اعلام نماید.

به این ترتیب بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه ابعاد دیگری به حسابداری دوبل اضافه شد. حسابداری چند بعدی در حدود 15 سال پیش توسط شرکت‌های داده پردازی طراحی شد. علیرغم اینکه هنوز هم در بسیاری از شرکت‌ها از حسابداری دوبل، برای امور مالی و حسابداری استفاده می‌شود؛ بسیاری از شرکت‌ها به نرم‌افزارهای حسابداری با شیوه کار حسابداری چند بعدی روی آورده‌اند. حسابداری چند بعدی، بنیان اصلی حسابداری نوین امروزی است که برای کمک به حسابداری و حسابدار به وجود آمده است.

شیوه کار سیستم حسابداری چند بعدی به این صورت است که با ثبت یک رویداد در بخش حسابداری، سیستم به صورت خودکار بقیه بخش‌ها را بررسی و کنترل می‌کند؛ همچنین هر بخش کلیه بخش‌های مربوطه را کنترل می‌کند و تغییرات لازم اعمال می‌شود؛ با این روش، در صورت بروز مشکل در هر بخش، سیستم به کاربر هشدار می‌دهد.

اثرات حسابداری چند بعدی

حسابداری چند بعدی وظیفه انجام عملیاتی را دارد که از عهده حسابدار خارج است. این عملیات عبارتند از:

♦️ برقراری ارتباط بین سیستم‌های زیر مجموعه و مرتبط با حسابداری

♦️ کنترل دقیق ثبت‌ها و محاسبات پیچیده و بسیار زیاد حسابداری

♦️ ارائه گزارش از زیرسیستم‌های مرتبط با حسابداری به منظور بررسی صحت عملیات صورت گرفته

با انجام سیستمی عملیات فوق، حسابدار زمان کافی برای جمع‌آوری و بایگانی اسناد و مدارک و تجزیه و تحلیل حساب‌ها و رویدادهای حسابداری خواهد داشت.

🔍 برای درک بهتر حسابداری چند بعدی به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شرکتی به آقای الف تعداد 50 عدد کالا به قیمت هر عدد 1,000 ریال فروخته است. در سیستم حسابداری یکطرفه یا دو طرفه، حساب آقای الف 50,000 ریال بدهکار می‌شود. اپراتور به اشتباه این رقم را در فاکتور 500,000 ریال ثبت می‌کند و حسابدار هم در سیستم حسابداری این اشتباه را تکرار تثبیت می‌کند؛ این اشتباه در بهترین حالت در پایان دوره و یا زمان بررسی حساب‌ها کشف خواهد شد. اما در صورتی که از سیستم حسابداری چند بعدی استفاده نماییم، با کنترل و مقایسه موجودی انبار و پیگیری حساب فروش به صورت موازی، اشتباه کشف و اصلاح خواهد شد.

سیستم حسابداری چند بعدی با کنترل ریالی، اعتباری و انباری و همچنین موجودی، مانع از به وجودآمدن اشتباهات و متضرر شدن مجموعه اقتصادی می‌شود.

پیشنهاد ما

در این مقاله با انواع سیستم‌های حسابداری و مزایا و معایب هر یک آشنا شدیم. همان گونه که متوجه شدید امروزه استفاده از سیستم‌های حسابداری پیشرفته اجتناب ناپذیر است؛ آموزش حسابداری اصولی شما را با انواع سیستم‌های حسابداری و نحوه به کار گیری آنها آشنا خواهد نمود. همچنین آموزش گام به گام تهیه صورتهای مالی اساسی به شما در گزارش گیری از سیستم و تجزیه و تحلیل گزارشات کمک خواهد نمود.

آشنایی با معاملات دو طرفه

بصورت کلی و عام ما دو نوع بازار یا مارکت داریم: بازارهای یک طرفه و بازارهای دو طرفه. در بازارهای یک طرفه مانند بورس تهران شما صرفا می توانید با آورده مالی خود سهامی را بخرید و بعد از گذشت زمان سهامی را که از قبل خریداری کرده اید را با سود یا ضرر بفروشید.

اما در بازارهای دو طرفه نظیر آتی سکه در ایران یا بازارهای جهانی شما می توانید علاوه بر خرید، فروش هم انجام دهید، فروش سهامی که از قبل نداشته اید! و از کاهش قیمت ها نیز سود کنید. در ادامه مطلب به آموزش انواع معاملات در بازارهای یک طرفه و دو طرفه می پردازیم.

معرفی معاملات یک طرفه:

فرض کنید شما سهام ایران خودرو را در بورس تهران خریداری کرده اید. اگر قیمت این سهام رشد کند شما هم سود می کنید و اگر کاهش پیدا کند شما نیز ضرر می کنید این کل داستان بازارهای یک طرفه هست که شما صرفا فقط از افزایش و گران شدن سهام می توانید سود کنید و متنفع شوید.

یعنی معامله گران فقط می توانند در سهام های صعودی (گاوی) سود کنند. لذا در بازارهای یک طرفهباید کمین کنید برای خرید در یک قیمت مناسب تا با افزایش آن سود کسب کنید.

معرفی معاملات دو طرفه:

در بازار های دو طرفه شما می توانید هم از خرید سود کنید هم از فروش. فرض کنید نظرتان این است که سهام شرکت اپل (فراچارت: اپل در بورس آمریکا که یک بازار دوطرفه هست قرار دارد)، گران معامله می شود و حباب قیمتی دارد لذا می توانید سهام شرکت اپل را بفروشید و در صورت کاهش قیمت آن سود ببرید. در این حالت شما هرگز از قبل سهام اپل را نداشته اید و به تعبیری مال و جنس نداشته را فروخته اید.

به تصویر زیر که نمودار قیمتی ایران خودرو در سالهای ۹۵ تا ۹۶ می باشد دقت کنید: اگر امکان معاملات دو طرفه بر روی این سهم ممکن بود شما می توانستید از نزول قیمتی که از حدود ۴۵۰ تومان تا ۲۴۰ تومان بوده فروش بزنید و کسب منفعت کنید (بدون اینکه سهام ایران خودرور را از قبل داشته یا خریداری کرده باشید). ولی همانطور که می بینید صرفا می توانید از ریز موج های صعودی کوچک آن در طول مسیر نزول، سود ببرید چون شما در یک بازار یک طرفه معامله میکنید.

نکته! همان طور که در بازارهای یک طرفه وقتی سهامی را میخرید و صعود می کند شما نیز سود می کنید و اگر نزول کند شما نیز ضرر می کنید، در بازارهای دو طرفه هم اگر سهامی را بفروشید و قیمت افت کند شما سود می کنید و اگر قیمت بالا برود شما ضرر می کنید.

اکسپرت فارکس چیست؟ اکسپرت مارتینگل اکسپرت مووینگ اوریج اکسپرت نویسی اکسپرت نویسی در فارکس اکسپرت نویسی فارکس اکسپرت های فارکس

به نمودار سهام شرکت اپل در زیر نگاه کنید. علاوه بر اینکه می توانید این سهام را در قیمت های دلخواه بخرید و با صعود سهام سود کنید، می توانید سهام اپل در قیمت ۱۶۱ دلار بفروشید البته اگر استدلال شما بر این است که این سهم در این قیمت گران معامله می شود و حباب قیمتی دارد. اگر حق با شما بود و قیمت ها کاهش پیدا کرد شما سود میکنید. پر واضح است که اگر اشتباه کنید و قیمت سهام اپل افزایش بیابد و شما در معامله فروش باشید دچار ضرر می شوید.

حال به مثال زیر توجه کنید که همه حالتهای فرضی معاملات را در نمودار سهام شرکت تسلا در بورس آمریکا (فراچارت: این شرکت در زمینه تولید خودرو های برقی فعالیت دارد) تشریح کردیم. در این نمودار هم معاملات سوده ده بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه را و هم ضرر ده یک معامله گر بیان شده.

آشنایی با انواع خرید و فروش

اکنون که مفهوم معاملات دوطرفه را درک کردید لازم است با چهار واژه (Sell,Buy,Long,Short) نیز به خوبی آشنا شوید.

Long (باز کردن پوزیشن خرید): وقتی شما به منظور ورود به معامله خرید، اقدام به خرید سهام یا کالایی می کنید به آن Long (فراچارت: با تلفظ فارسی لانگ) گفته می بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه شود یعنی شما از قبل موقعیت نداشتید و اکنون یک معامله خرید باز می کنید.

Short (باز کردن موقعیت فروش): وقتی شما به منظور ورود به معامله فروش، اقدام به فروش سهام یا کالایی می کنید (فراچارت: در بازارهای دوطرفه) به آن Short (فراچارت: با تلفظ فارسی شورت) گفته می شود یعنی شما از قبل موقعیتی نداشتید و اکنون یک معامله فروش باز می کنید.

Buy (خرید به معنای بستن موقعیت Short): وقتی شما در معامله ای فروش میزنید (Short) حال برای خروج از معامله و آفست شدن (فراچارت: نقدشدن. بدون معامله شدن) باید Buy بزنید یعنی معامله فروش خود را با یک خرید ببندید.

Sell (فروش به معنای بستن موقعیت Long): وقتی شما در معامله ای خرید میزنید (Long) حال برای خروج از معامله و آفست شدن باید Sell بزنید یعنی معامله خرید خود را با یک فروش ببندید.

بسیاری از معامله گران Long را معادل Buy و Short را معادل Sell می دانند و تفاوتی برای آن قائل نمی شوند. شاید در عمل خیلی مهم نباشید ولی از لحاظ آکادمیک این واژه ها تعاریف خاص خود را دارند.

اکسپرتیج اموزش فارکس طلا انتخاب استراتژی معاملاتی انواع استراتژی معاملاتی انواع استراتژی های معاملاتی در بورس انواع استراتژی های معاملاتی در فارکس ایا فارکس غیرقانونی است بروکر اینستا فارکس

با ذکر مثالی موضوع را دنبال می کنیم تا مطلب کامل برای شما قابل درک شود. فرض کنید سهام ایران خودرو را در آستانه روند صعودی به قیمت ۱۷۵ تومان خریداری کرده اید به این خرید شما Long گفته می شود و اگر بعد از مدتی قصد داشته باشید این سهام را بفروشید (چه با سود چه با ضرر) و از معامله خارج شوید در اصل این فروش شما Sell نام دارد.

به نمودار زیر که سهام شرکت کوکاکولا در سال ۲۰۱۶ است توجه کنید. اگر شما سهام این شرکت را به امید آنکه در آینده کاهش پیدا میکند در قیمت ۱۱۲ دلار بفروشید در اصل Short انجام دادید و برای خارج شدن از این معامله در آینده (چه با سود چه با ضرر) باید این فروش خود را با یک خرید ببندید که به این خرید Buy گفته می شود.

خانه تدبیر و اندیشه|آموزش بورس در اصفهان|تحلیل تکنیکال

موسسه خانه تدبیر و اندیشه ارائه دهنده انواع آموزش و کلاس های آموزشی در زمینه بورس

موسسه خانه تدبیر و اندیشه در سال ۱۳۸۸ شروع به فعالیت کرد . محور اولیه آموزشها سواد مالی بود . سال ۱۳۸۹ دوره سهامدار موفق تدوین و معرفی گردید . این دوره به گونه ای مورد استقبال قرار گرفت که بیشترین دوره برگزار شده موسسه تا به حال این دوره بوده است.
از سال ۱۳۹۳ دوره های روانشناسی نیز به محورهای آموزشی موسسه افزوده شد.

سرمایه گذاری در بازارهای مالی

آموزش بورس در اصفهان

آموزش تحلیل تکنیکال

آموزش بورس

تحلیل تکنیکال

سرمایه گذاری در بازارهای مالی

سازمان بورس و اوراق بهادار

تفسیر و تحلیل نمودار سهام

خرید و فروش سهام

سرمایه گذاری در بورس

آموزش صفر تا صد بورس

خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار

بازار بورس اوراق بهادار

عرضه و تقاضای بازار

سامانه معاملات آنلاین

سهام شرکت های بورسی

سازمان بورس اوراق بهادار

صورت های مالی

آموزش خرید و فروش سهام بورس

موج جنبشی

تحلیل تکنیکال شتران

ساختار کد بورسی

بازارهای مالی

محدودیت دامنه نوسان قیمت

صف خرید و صف فروش در بورس

رشد قیمت سهام

مفهوم بازار بورس

تعداد سهام یک شرکت

قیمت سهام یک شرکت

استراتژی معاملاتی

کارگزاری بورس

• شهریور ۱۴۰۰ (۲)
• دی ۱۳۹۹ (۴)
• آذر ۱۳۹۹ (۸)
• مرداد ۱۳۹۹ (۵)
• تیر ۱۳۹۹ (۴)
• ارديبهشت ۱۳۹۹ (۱)
• بهمن ۱۳۹۸ (۳)
• دی ۱۳۹۸ (۱۶)
• آذر ۱۳۹۸ (۲۱)
• آبان ۱۳۹۸ (۵)

بازار دو طرفه و فروش استقراضی چیست؟

بازار دو طرفه چیست؟

در بازارهای مالی نظیر بازار بورس یا بازار جهانی به طور کلی دو نوع بازار وجود دارد بازارهای یک طرفه و بازارهای دو طرفه.

بازارهای یک طرفه مانند بازار بورس ایران، زمانی برای شما سودی حاصل می شود که یک سهم را با هر قیمتی که خرید کرده باشید بعداً با قیمتی بالاتر بفروش برسانید یا در اصطلاح فقط در هنگام افزایش قیمت سهام برای شما سود حاصل می شود. اما در بازارهای دوطرفه مانند بازارهای جهانی، شما علاوه بر افزایش قیمت سهام و کسب سود در بازار افزایشی، زمانی که بازار روند نزولی پیدا می کند و با کاهش قیمت ها مواجه خواهیم شد می توانید سود کنید.

بازار یک طرفه : فرض کنید شما سهام شرکت فولاد را به قیمت ۲۰۰ تومان خریداری کرده باشید، حال اگر قیمت سهام افزایش پیدا کند شما هم به سود خواهید رسید و در صورت کاهش قیمت کمتر از مبلغ خریداری شده شما وارد زیان می شوید. پس در بازارهای یک طرفه شما باید سهام را ارزان بخرید و بعد گران بفروشید تا سود بدست آورید.

بازار دو طرفه : در این نوع بازارها هم می توان از افزایش قیمت در هنگام خرید یک سهام سود کسب کرد، هم هنگام کاهش قیمت در زمان فروش سهام.

حال چگونه می توان در زمان ریزش قیمت سود بدست آورد؟ این شرایط با ابزاری به نام فروش استقراضی ( Short selling ) امکان پذیر خواهد بود که در ادامه در مورد این روش سرمایه گذاری خواهیم پرداخت.

فروش استقراضی چیست؟ (Short selling)

در بازارها یا بورس های جهانی، یک ابزار یا روش سرمایه‌گذاری تحت عنوان فروش استقراضی (Short Selling) وجود دارد. در فروش استقراضی می‌توان از نزول قیمت سهام سود کرد.

جهت مشاهده ادامه مقاله به آدرس وب سایت خانه تدبیر و اندیشه مراجعه نمایید.

منظور از دال یکطرفه و دو طرفه چیست؟

یکی از مسائلی که در ساخت سازه، مهم است، تراز بودن و صاف بودن کلیه سطوح است. برای ایجاد سطح صاف در یک ساختمان، از روش‌های متفاوتی استفاده می‌شود که یکی از آنها دال‌ها هستند. دال‌ها، نه تنها می‌توانند تراز طبقات را مشخص کنند، بلکه به‌عنوان یک عنصر باربر نیز کاربرد دارند . این متن در مورد آشنایی با دال یکطرفه و دو طرفه است؛ اگر می‌خواهید در این مورد چیزی بدانید، حتما تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

فایل صوتی مطلب

دال چیست؟

برای آنکه با نحوه کار دال‌ها و انواع آن، آشنایی بیشتری پیدا کنیم، بهتر است ابتدا در مورد این موضوع که دال چیست نکاتی را در اختیار شما قرار دهیم. در مباحث عمرانی و ساختمانی، دال یک نوع سقف است و دال یکطرفه و دو طرفه از دو نوع متداول این محصول هستند. از جمله مشخصاتی که می‌توان برای دال‌ها عنوان کرد، یکپارچه بودن و استفاده از مصالح مقاوم و با استحکام بالا در ساخت آن‌ها است.

بتن و همچنین فولاد از جمله متریال‌هایی هستند که برای ساخت دال مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ فولاد، نقش میلگرد را در ساخت دال ایفا می‌کند. از جمله کاربردهای دال یکطرفه و دو طرفه می‌توان به عرشه پل، کف‌سازی و ساخت سازه‌های متفاوت اشاره کرد.

موضوع دیگری که خوب است در مورد تعریف دال یکطرفه و دو طرفه و آشنایی با این مقطع فولادی ذکر شود، آن است که ضخامت‌های متفاوت باعث به‌وجود آمدن کاربری‌های متفاوت در این قطعه شده است.

انواع دال

دال‌های بتنی با توجه به نرخ ظرفیت باربری، میزان حمایت از تیرهای سقف و مقاومت لازم به دو گروه زیر تقسیم بندی می‌شوند:

در ادامه این متن در خصوص دال یکطرفه و دو طرفه، اطلاعات جامع و کاملی را در اختیار شما قرار خواهیم داد. پس با ما باشید تا با این دو نوع دال و تفاوت‌هایی که بین آنها وجود دارد آشنایی پیدا کنید.

دال یک‌ طرفه

د ر ساخت دال یک‌طرفه، به روش قالب‌گیری عمل می‌شود. قالب‌گیری برای ساخت دال یک‌طرفه در محل نصب دال انجام شده و به این صورت است که ابتدا قالب را در جای خود تثبیت می‌کنند، سپس اجزای تشکیل دهنده را نصب کرده و در نهایت نیز بتن تازه بر روی قالب ریخته می‌شود. یکی از جاهایی که دال بتنی یک‌طرفه می‌تواند کارایی بالایی از خود نشان دهد، تیر سقف است.

استفاده از این نوع دال در تیرسقف، در شرایطی است که ارتفاع 63 متر بوده و وزن زنده سازه نیز 3 تا 5 کیلو نیوتن بر مترمربع باشد. البته این نوع دال را می‌توان در جاهایی که ارتفاع بیش از این نیز هست، استفاده کرد، اما معمولا هزینه و انحنایی که باید برای دال در نظر داشت، افزایش پیدا خواهد کرد و این موضوع باعث افزایش هزینه کلی یک پروژه می‌شود.

چند نکته مهم در مورد دال یک‌ طرفه

• در دال یک‌طرفه، شکل منحنی صفحه به صورت استوانه‌ای دیده می‌شود.
• اگر دهانه دال تا 3.6 متر باشد، استفاده از آنها اقتصادی به نظر می‌رسد.
• مقدار فولاد مورد استفاده در دال یک‌طرفه در مقایسه با دال دو طرفه کمتر خواهد بود.
• میزان بار و فشاری که به یک دال وارد می‌شود به صورت یک‌طرفه خواهد بود.
• به دلیل آنکه در ساخت دال یک‌طرفه از مقدار فولاد کمتری استفاده می‌شود با افزایش عمق دال مواجه خواهیم بود.
• تیرهای موازی وظیفه پشتیبانی کردن از دال یک‌طرفه را بر عهده گرفته اند.
• نسبت طول به عرض در دال یک‌طرفه، برابر عدد 2 و یا بیشتر از عدد 2 می‌باشد.
• در ساختمان‌هایی که تعداد طبقات در آنها زیاد نیست و در جاهایی که تاثیر بارهای موجود بر عناصر موجود در سازه آنچنان قابل توجه نباشد، دال یک‌طرفه به کار برده می‌شود.
• بار و یا فشارهای موجود در سازه از یک طرف به دال یک‌طرفه وارد می‌شوند.
• سقف‌های تیرچه بلوکی در واقع یک نوع دال یک‌طرفه به شمار می‌روند.

دال دوطرفه

بعد از آشنایی با دال یک‌طرفه، نوبت تفسیر و توضیح دال دوطرفه خواهد رسید. دال‌های دوطرفه نیز دال‌هایی هستند که بار و نیروی وارده را به تمامی‌ تیرهایی که در اطراف قرار گرفته‌اند، منتقل می‌کنند. وقتی به دال دوطرفه نیرو و یا باری وارد می‌شود، شبیه یک بشقاب خواهد شد. تعریف دیگری که می‌‌توان در مورد دال دوطرفه عنوان کرد این است که اگر در چهار کنج سقف، تیر قرار داشته باشد رفتار دالی که در آن قسمت کار گذاشته شده است به صورت دوطرفه خواهد بود. در این حالت، باری که به سقف و به وسیله دو ردیف آرماتورهای قرار گرفته به صورت عمود وارد می‌شود، به تمام تیرهای کناری چهار سمت انتقال پیدا می‌کند.

در این نوع دال نسبت طول به عرض از عدد 2 متر است و وقتی بار به آن وارد می‌شود، خم‌شدگی از دو سمت دال صورت خواهد پذیرفت. اگر گوشه‌ها و کنج‌های دال دوطرفه با تکیه‌گاه‌ها و همچنین به صورت یکپارچه حمایت و پشیبانی گردد، دال به هیچ وجه دچار ریزش و تخریب نخواهد شد. ضخامت دال دوطرفه با توجه به دهانه آن می‌تواند از 100 تا 200 میلی‌‌متر متغیر ظاهر شود.

خوب است بدانید که ظاهر دال یک‌طرفه شباهت زیادی به دال دوطرفه دارد. یکی از تفاوت‌هایی که می‌توان بین آن دو مشاهده کرد این است که دال دوطرفه به چهارچوب بیشتری نیاز دارد؛ زیرا ساختار و عملکرد دال دوطرفه این شکل است که حمایت در آن از چهار سمت صورت می‌گیرد.

محاسبه دال یکطرفه و دو طرفه

برای محاسبه دال یکطرفه و دو طرفه، باید به نسبت طول و عرض آنها توجه داشت. همان طوری که در فوق به آن اشاره شد، اگر نسبت طول به عرض بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه یک نوع دال از عدد 2 متر باشد، دال مذکور دوطرفه است. اگر نسبت طول به عرض مساوی عدد 2 و یا از آن بزرگ تر باشد، دال یک‌طرفه خواهد بود.

در دال‌های یک‌طرفه، بیشترین میزان بار، در راستای دهانه کوچک‌تر و کوتاه‌تر دال حمل می‌شود و در نهایت نیز به تیری که بلندتر است، انتقال پیدا می‌کند اما در دال‌های دوطرفه، معمولا انتقال بار در دو جهت صورت می‌گیرد و این می‌تواند یکی از تفاوت های دال یک‌طرفه و دوطرفه باشد.

چند نمونه دال بتنی در ساخمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

تا به اینجا با دو نوع دال یکطرفه و دو طرفه آشنا شدیم. برخی از دال‌های رایج و مورد استفاده در صنعت ساختمان به شرح زیر است:

در ادامه هر یک از دال‌های بتنی ذکر شده در فوق را معرفی می‌کنیم.

دال بتنی حبابی

دال حبابی یک نوع دال بتنی بوده و در ساخت آن از حباب‌های پلاستیکی استفاده می‌کنند. این حبا‌ب‌های پلاستیکی، پیش‌ساخته بوده و در نهایت، برای افزایش استحکام با بتن پوشانده می‌شوند. این دال، وزن سازه را کاهش داده و قدرت آن را بالا می‌برد.

دال بتنی وافل

یکی از انواع دال بتنی رایج، دال یکطرفه و دو طرفه بتنی وافل است. این نوع دال، در واقع یک المان و یا بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه یک عنصر سازه‌ای است و معمولا نازک بوده و در دو سمت آن نیز آمارتورهای تقویتی به کار برده می‌شود. در جاهایی که نیاز است پایداری بیشتری فراهم شود از این نوع دال استفاده می‌کنند.

دال بتنی کامپوزیت یا عرشه فولادی

دال بتنی کامپوزیت یا عرشه فولادی نیز یکی دیگر از دال‌های مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این نوع دال بر روی یک کف‌پوش از نوع فولاد قرار می‌گیرد و عملکرد آن درست مانند عملکرد یک چهارچوب است. ساخت این نوع دال به ضخامت کف‌پوش فولادی بستگی دارد.

دال بتنی مجوف

از دیگر انواع دال یکطرفه و دو طرفه، دال بتنی مجوف است و برای کاهش میزان وزن جسم دال مورد استفاده قرار می گیرد. در این دال فاصله تیرها حداکثر تا 75 سانتی‌متر، عرض 10 تا 20 سانتی‌متر و ضخامت آن نیز 6 تا 10 سانتی‌متر می‌باشد. دال بتنی مجوف در واقع یک دال و تیر بهبود یافته است و خصوصیاتی که در فوق اشاره کردیم را داراست.

دال صفحات هموار

دال لانه زنبوری با کمک ساخت صفحات ساده و هموار صورت گرفته و آن را به صورت دال یکطرفه و دو طرفه نیز می‌سازند. این نوع دال گنجایش پایینی داشته و گاهی اوقات نیز ممکن است باعث کاهش مقاومت و یا خمیدگی شود.

دال لانه بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه زنبوری

یکی دیگر از انواع دال‌های موجود، دال لازنه زنبوری می‌باشد. این نوع دال که به آن دال مشبک هم گفته می‌شود به صورت شبکه شبکه است و برای جاهایی مناسب می‌باشد که خاک آن قابلیت جابه‌جایی زیادی ندارد. همان طور که می‌دانید، ساخت ساختمان یکی از مهم‌ترین کارها در سطح شهرها است که در دنیا به روش‌های مختلف اجرا می‌شود. در ایران رایج‌ترین سازه‌ها، سازه‌های بتنی و فلزی هستند که هر کدام با نظارت عوامل اجرایی شهرداری اجرا می‌شوند.

اینکه کدام سازه برای ما بهتر است برای بسیاری از افراد سوال مهمی است. سازه بتنی یا فلزی؟ به نظر شما کدام یک می‌تواند سازه امن‌تر و همچنین اقتصادی‌تری باشد؟ برای دستیابی به پاسخ این سوالات روی لینک زیر کلیک کنید:

جمع بندی

در این متن در مورد دال یکطرفه و دو طرفه، نکاتی را با شما به اشتراک گذاشتیم و نکاتی که باید در مورد این دو نوع دال بدانید را نیز ذکر کردیم. دال‌ها از جمله مقاطعی هستند که باعث ایجاد تراز و صفحات صاف در یک سازه می‌شوند. بعد از معرفی دال یک‌طرفه و دوطرفه نیز، نکاتی را به صورت مختصر در مورد سایر دال‌های مورد استفاده در صنعت ساختمان ذکر کردیم.

امیدواریم این متن بتواند در آشنایی شما با انواع دال مفید واقع شود.اگرهم که پیشنهاد ‌ یاتجربه‌ای در این مورد دارید حتما برای ما بنویسید تا بخوانیم.

منظور از دال یک طرفه چیست؟

دال یک‌طرفه، سقفی است که در آن، تیرها از دو طرف مقابل، عملیات پشتیبانی را انجام می‌دهد.

دال دوطرفه چیست؟

اگر در چهار کنج سقف، تیر قرار داشته باشد رفتار دالی که در آن قسمت کار گذاشته شده است به صورت دوطرفه خواهد بود.

تفاوت دال یکطرفه و دو طرفه چیست؟

در دال‌های یک‌طرفه، بیشترین میزان بار، در راستای دهانه کوچک‌تر و کوتاه‌تر دال حمل می‌شود و در نهایت نیز به تیری که بلندتر است، انتقال پیدا می‌کند اما در دال‌های دوطرفه، معمولا انتقال بار در دو جهت صورت می‌گیرد و این می‌تواند یکی از تفاوت های دال یک‌طرفه و دوطرفه باشد.

مزایا و معایب ناشناخته‌ترین ابزار نوین بازار سرمایه / تمرین « مشتقه »

توسعه بازار مشتقه جزو مهمترین برنامه‌های بورس انرژی ایران است که سال گذشته از قراردادهای آتی رونمایی شد و پس از ابلاغ دستورالعمل معاملات اختیارمعامله، این ابزار را هم به سبد ابزارهای بازار مشتقه بورس انرژی اضافه خواهیم کرد.

ابزار مشتقه ازجمله ابزارهای نوین مالی است و به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آنها وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و ارزش مستقلی ندارند.

پیمان آینده و اختیار معامله دو نوع از این ابزارها هستند که در بورس‌های معتبر جهان معامله می‌شوند. در معاملات این ابزارها، اصل دارایی جابه جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت کالای مربوط است. معامله در آن بازار به صورت دو طرفه بوده و با توجه به وجود اهرم در بازار، ابزاری مناسب به نظر می‌رسد هرچند در بازار سرمایه چندان با اقبال بالا روبه‌رو نبوده است. کارشناسان ساز و کار، مزایا و معایب و استفاده‌کنندگان از این ابزار را بررسی کردند.

مناسب برای نوسان‌گیران
حسن میثمی، مسئول معاملات مشتقه کارگزاری بورس بیمه ایران درمورد مزیت‌های ابزار مشتقه گفت: از مزیت‌های ابزار مشتقه می‌توان به دو طرفه و دارای اهرم بودن آن اشاره کرد. به بیانی دیگر، دوطرفه بودن این نوع ابزار بدان معناست که علاوه بر خرید از فروش هم می‌توان سود دریافت کرد. بر خلاف بازار سهام که یک طرفه است. در بازار دو طرفه این امکان وجود خواهد داشت که از طریق فروش، درآمد کسب کرد بنابراین، این موضوع می‌تواند برای بازار نزولی جذاب باشد.
وی افزود: به جز کالای کشاورزی کالای دیگری در بورس نداریم - البته متانول و نفتای سبک در بورس انرژی داریم- در حالی‌که در بورس‌های جهانی بسیاری از کالاها از جمله نفت و کالاهای حوزه انرژی در بورس فعالند. می‌توان از طریق قراردادهای آتی هم کنترل قیمت کرد و هم افراد با دید بلند مدت‌تری به معامله بپردازند. اینها از ویژگی‌های قراردادهای آتی است که سبب می‌شود افراد به سمت این بازار سوق پیدا کنند. میثمی اضافه کرد: در قراردادهای آتی کالا فقط زعفران، نقره و طلا را داریم که البته در بازار سهام هم در سهم‌های بزرگ برای نماد قراردادهای اختیار فروش و خرید فعال شده است. قراردادهای اختیار روز به روز در بازار سهام در حال افزایش است. به تازگی بر روی اوراق تسه‌ هم قرارداد اختیار تعریف شده است که این موضوع باعث توسعه بازار می‌شود. قراردادهای اختیار فروش نیز که جزو ابزارهای نوین مالی برای ورود افراد حرفه‌ای بسیارکمک کننده است.
وی با بیان اینکه در حوزه قراردادهای آتی و اختیار کالا زیاد استقبال نشده، گفت: به عنوان مثال؛ معاملات آتی در ابتدا سکه بود اما با هجمه زیادی که سال ۹۷ وارد شد قراردادهای آتی سکه تعطیل شد و بعد از آن زعفران و سپس نقره و طلا به قراردادهای آتی اضافه شدند که استقبال زیادی از آنها نشد. به نظر می‌رسد متولیان بورس کالا دراین باره کوتاهی کردند وحتی با از بین رفتن التهابات نیز آن را پیگیری نکردند.
میثمی در رابطه با استفاده کنندگان این نوع ابزار توضیح داد: چند مدل سرمایه‌گذار می‌توانند از ابزارهای نوین مالی اختیار و آتی استفاده کنند؛ یک دسته نوسان‌گیران هستند، افرادی که می‌خواهند با چند برابر پول خود معامله کنند. دوم، افرادی چون کشاورزان که قصد تهیه و مصرف این کالا را دارند. گروه سوم، سرمایه‌گذارانی هستند که از اختلاف بین دو بازار نفع می‌برند. مسئول معاملات مشتقه کارگزاری بورس بیمه ایران در پایان تاکید کرد: بورس کالا در این زمینه منفعل عمل کرده که باعث کاهش حجم قراردادها در این بازار شده است. همچنین افراد ناآگاهی که بر بازار نظارت می‌کنند باعث دلزدگی مشتری‌ها از این بازار شدند که بورس کالا باید تلاش خود را در این زمینه افزایش دهد.

ابزاری برای مدیریت
محمدعلی رستگار، اقتصاددان گفت: ابزار مشتقه از جمله ابزارهای مالی است که عمدتاً بر مبنای یک دارایی پایه قرار بازارهای یک‌طرفه و دوطرفه دارد. به عبارتی ارزش آن‌ها از ارزش دارایی پایه ایجاد می‌شود. ابزار مشتقه می‌تواند به منظور پوشش ریسک بازار یا پوشش ریسک اعتباری طراحی شده باشد. مشتقات اعتباری از نظر تعدد نسبت به مشتقات پوشش دهنده ریسک بازار کمترند. دارایی‌هایی که می‌توانند به عنوان دارایی پایه در این ابزارها مورداستفاده قرار گیرد بسیار متنوع‌اند و پرکاربردترین آنها شامل انواع سهام، ابزارهای درآمد ثابت (اوراق قرضه)، ارزها، انواع کالا، نرخ بهره، شاخص‌هاست.
وی درمورد انواع ابزارهای مالی افزود: سهام و اوراق قرضه در زمره ساده‌ترین اشکال ابزارهای مالی هستند که انتشار آنها در بازار اولیه (با هدف تامین مالی شرکت‌ها) بسیار پر کاربرد است. هرچند، امکان انجام معامله آنها در بازار ثانویه موجب نقدشوندگی و افزایش مطلوبیت برای سرمایه‌گذاران می‌شود، ولی نوسانات قیمتی و در نتیجه ریسک بازار برای این دارایی‌ها ایجاد می‌کند. در ابتدا، به منظور پوشش ریسک بازار، ابزارهای مشتقه ساده چون قرارداد آتی و آپشن اروپایی بر روی سهام و اوراق قرضه طراحی و به کار گرفته شد. با گذشت زمان اما سرمایه‌گذارانی با رفتار ریسک‌پذیری بالا، بر روی ابزارمشتقه سرمایه‌گذاری کردند. سرمایه‌گذاران می‌توانند به مدد ابزارهای طراحی شده توسط مهندسان مالی سطح ریسک و بازده پرتفوی خود را به روش‌های متنوعی تنظیم کنند. یکی از استراتژی‌های متداول در مهندسی مالی و مدیریت ریسک، استفاده از ابزار مشتقه است. ابزارهای مشتقه جزو ابزارهای مدیریت ریسک در بازارهای مالی قلمداد می‌شوند.
رستگار با بیان‌اینکه ابزارهای مشتقه بر اساس نوع دارایی پایه به دو دسته تقسیم می‌شوند، گفت: ابزار مشتقه کالایی شامل دارایی پایه یک کالا و یا یک شاخص است که خود بر حسب یک کالا تعریف می‌شود و ابزار مشتقه مالی شامل دارایی پایه است که می‌تواند سهام، اوراق قرضه، نرخ بهره و ارز، شاخص و یا حتی مشتقه‌ای دیگر باشد. او با اشاره به اینکه ابزار مشتقه از منظر پیچیدگی در طراحی می‌توانند ابزار متعارف (Plain Vanilla ) یا نامتعارف (Exotic ) باشند، توضیح داد: معروف‌ترین مشتقات متعارف عبارتند از قراردادهای/ پیمان‌های آتی (Futures Contract/ Forward Contracts)، قراردادهای اختیار معامله اروپایی و آمریکایی (Options)، تاخت یا قرارداد معاوضه‌ای (Swaps) و معروف‌ترین مشتقات نامتعارف نیز قراردادهای اختیار معامله برمودایی، آسیایی (Options)، قراردادهای ترکیبی شامل اختیارمعامله روی قرارداد آتی یا روی اختیار معامله(Options on Futures , Option on Options) و تاخت یا قرارداد معاوضه‌ایی غیر استاندارد (Non- standard Swaps) هستند. رستگار، ‌ متنوع بودن، قابلیت موضع معاملاتی دوطرفه، استفاده از اهرم مالی را از جمله مزیت‌های ابزار مشتقه ذکر کرد و گفت: در مقابل این ابزار با چالش‌هایی چون دشواری قیمت گذاری، ریسک بالا، امکان دست کاری در قیمت و در برخی بازارها و نقدشونده نبودن مواجه‌اند.
وی با بیان‌اینکه سه گروه اصلی در بازارهای مشتقه حضور دارند، تاکید کرد: دسته اول کسانی هستند که به دنبال مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری‌هایشان هستند. این گروه تلاش دارند با شناسایی میزان ریسک واقعی، آن را به سطح موردنظر خود برسانند. فرآیند مذکور معمولاً سرمایه‌گذاران را در جهت کاهش ریسک و حتی در برخی موارد از بین بردن کامل ریسک یاری می‌دهد، مورد اخیر که به از بین رفتن کامل ریسک می‌انجامد به مصون‌سازی یا پوشش ریسک موسوم است. دسته دوم مشارکت‌کنندگان در بازارهای مشتقه سفته‌بازان هستند.
این گروه برخلاف گروه اول، به استقبال ریسک می‌روند و تلاش دارند تا با پیش‌بینی جهت آتی قیمت‌ها سود ببرند. دسته سوم آربیتراژگران هستند که با رصد کردن بازارهای مختلف، به دنبال کسب سود از محل اختلاف قیمت اوراق مشتقه یکسان هستند. وی در پایان به آمار معاملات قراردادهای سلف استاندارد در بورس انرژی پرداخت و گفت: ارزش کل معاملات از تاریخ اردیبهشت ۱۳۹۴ تا تاریخ آذرماه ۱۳۹۷ برابر ۳۰،۵۰۵ میلیارد ریال بوده است. منابع استفاده شده در این بخش آمار منتشره در وب سایت بورس انرژی بوده است.

در تلاشیم معاملات مشتقه به حجم قابل قبولی برسد
علی نقوی، مدیر عامل بورس انرژی ایران در گفت‌وگو با هفته نامه اطلاعات بورس به جزئیات معاملات قراردادهای آتی در بورس انرژی پرداخت.

* چه تعداد قرارداد در بورس انرژی انجام شده است؟
از ۱۸ اسفندماه سال گذشته با انتشار قراردادهای متانول و نفتای سبک تابلوی معاملات آتی در بورس انرژی ایران راه اندازی شده و تا ۸ خردادماه ۳۶۶ قرارداد به ارزشی بالغ بر ۶۰ میلیارد ریال مورد معامله قرار گرفته است و با توجه به اینکه هنوز دوره طولانی از این قراردادها نگذشته است نمی‌توان ارزیابی دقیقی درباره موفقیت آن داشت.

* برنامه‌های بورس انرژی ایران برای استقبال بیشتر از این ابزار چیست؟
توسعه بازار مشتقه جزو مهمترین برنامه‌های بورس انرژی ایران است که سال گذشته از قراردادهای آتی رونمایی شد و پس از ابلاغ دستورالعمل معاملات اختیارمعامله، این ابزار را هم به سبد ابزارهای بازار مشتقه بورس انرژی اضافه خواهیم کرد.
توسعه این بازار با همکاری چند بخش صورت می‌گیرد. یک بخش آن در سمت سرمایه‌گذارانی است که می‌خواهند از این ابزار استفاده کنند و نسبت به آن آشنایی کمی دارند که تا به حال چندین دوره آموزشی که از طریق مرکز مالی ایران برگزار شده را حمایت کرده‌ایم و در حال برنامه‌ریزی انجام مجدد آن هستیم. ضمن‌آنکه برنامه‌های دیگری برای آشنایی بیشتر سرمایه‌گذاران با این ابزارها در دست تدوین داریم. بخش دیگر آن شرکت‌های کارگزاری هستند که با توجه به اینکه سرمایه گذاران در بازار سرمایه از مسیر شرکت‌های کارگزاری وارد بازار می‌شوند نیاز است تا این شرکت‌ها هم نسبت به بازاریابی و ارائه سرویس‌های متناسب با ابزارهای مشتقه به مشتریان خود اقدام کنند. بخش مهم دیگر توسعه زیرساخت‌های تسویه، محاسبه وجه تضامین و مدیریت ریسک مشتریان است که باید توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام شود و این شرکت در حال انجام آن است. در حال حاضر و براساس مصوبه هیات مدیره سازمان بورس مقرر شده تا زمان فراهم آمدن امکانات فنی توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، فرآیند به‌روزرسانی و محاسبه تضامین به سایر روش‌های مورد تایید اتاق پایاپای و بورس انجام گیرد که با توجه به ریسک‌های بالای معاملات قراردادهای آتی برخی از شرکت‌های کارگزاری تمایلی به پذیرش این ریسک نداشته و منتظر آماده شدن سامانه شرکت سپرده‌گذاری هستند.
بحث دیگر موضوع در سمت عرضه‌کنندگان کالاهاست و در این چارچوب باید عرضه کنندگان از قیمت‌هایی که در قراردادهای آتی کشف می‌شود برای فروش محصولات خود استفاده کنند که با توجه به پیچیدگی‌هایی که وجود دارد و همچنین لزوم اصلاح برخی از مقررات داخلی این شرکت‌ها این موضوع زمان بر خواهد بود که در این مورد بورس انرژی ایران در حال رایزنی و برگزاری نشست‌های آموزشی و توجیهی با عرضه کنندگان محصولات در بورس به منظور آشنایی بیشتر آنها با مزایای قراردادهای آتی و استفاده از ظرفیت‌های آن برای پوشش ریسک عرضه کنندگان است.

* ظرفیت‌های سایر نهادهای مالی در معاملات آتی چگونه است؟
در حال مذاکره هستیم تا سبدگردان‌ها هم با ظرفیت‌های قراردادهای آتی بورس انرژی آشنا شوند و همچنین سایر نهادهای مالی مانند شرکت‌های تامین سرمایه با اخذ مجوز صندوق کالایی امکان حضور سرمایه گذاران خرد را به صورت غیرمستقیم در این ابزار فراهم آورند.
راه اندازی معاملات گواهی سپرده کالایی بخش دیگری از اقداماتی است که می‌تواند در رونق بخشی به معاملات ابزارهای مشتقه کمک کند و با توجه به رفع محدودیت‌های مالیاتی معاملات ثانویه گواهی سپرده کالایی در حال پیگیری هستیم تا امسال از این ابزار رونمایی شود و شاهد معاملات گواهی سپرده بر روی انواع حامل‌های انرژی باشیم. ابزارهایی که ریسک‌های بالایی دارند مانند قراردادهای آتی در بازار سرمایه ایران خیلی جا نیفتاده‌اند ضمن آنکه هم ما و هم سایر ارکان باید در توسعه تکنولوژی برای رونق بخشی به این معاملات اقدام کنیم. در پایان انتظار ما از راه اندازی این بازار موفقیت زود هنگام آن نیست و به صورت گام به گام در حال حرکت هستیم تا معاملات به حجم قابل قبولی برسد.